Wyjątkowość i nagłość sytuacji nie jest wystarczającym uzasadnieniem do wyznaczenia przez organ gminy do pełnienia zastępstwa osoby nie spełniającej kryteriów ustawowych do zajmowania powierzonego stanowiska – wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody świętokrzyskiego w sprawie obsadzenia przez wójta gminy Bogoria stanowiska p.o. dyrektora DPS.
Rozstrzygnięcie dotyczy sytuacji, do której doszło w gminie Bogoria jesienią ub.r., gdy dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Pęcławicach Górnych zachorował, zaś wcześniej jego zastępca został zwolniony z pracy. W związku z tymi okolicznościami wójt gminy Bogoria powołał swoją zastępczynię na stanowisko p.o. dyrektora DPS do czasu powrotu dyrektora placówki ze zwolnienia lekarskiego.
Zarządzenie w tej sprawie zostało doręczone wojewodzie świętokrzyskiemu, który w toku kontroli stwierdził, że wicewójt, której zlecono zastępstwo, nie spełnia ustawowych wymogów dotyczących wykształcenia, kwalifikacji i doświadczenia z zakresu pomocy społecznej do piastowania powierzonego stanowiska.
W związku z tym wojewoda wszczął postępowanie nadzorcze i wyznaczył organowi gminy termin na złożenie wyjaśnień.
W odpowiedzi wójt gminy wyjaśnił, że postanowił powierzyć swojej zastępczyni okresowe pełnienie obowiązków dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Pęcławicach Górnych, z uwagi na rozwiązanie w trybie natychmiastowym umowy o pracę z zastępcą dyrektora DPS ds. ekonomiczno-administracyjnych przez Dyrektora tej placówki oraz koniecznością wyznaczenia zastępstwa za dotychczasowego dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Pęcławicach Górnych w trakcie jego usprawiedliwionej nieobecności z powodu choroby. Potwierdził przy tym, iż osoba wyznaczona na p.o. dyrektora nie spełnia kryteriów ustawowych w zakresie kwalifikacji i doświadczenia z zakresu pomocy społecznej do piastowania w/w stanowiska.
Po uzyskaniu tych wyjaśnień wojewoda wydał rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające nieważność w całości zarządzenia wójta gminy Bogoria w sprawie wyznaczenia osoby do pełnienia zastępstwa za dyrektora Domy Pomocy Społecznej w Pęcławicach Górnych podczas jego nieobecności.
„W ocenie organu nadzoru, badającego legalność przedmiotowego zarządzenia, powyższy akt został podjęty z istotnym naruszeniem prawa, tj. art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2268), w zakresie braku spełnienia przez osobę wyznaczoną na pełniącego obowiązki Dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Pęcławicach Górnych ustawowych wymogów w zakresie wyksztalcenia, kwalifikacji i doświadczenia z zakresu pomocy społecznej do piastowania w/w stanowiska” – czytamy w rozstrzygnięciu.
Wojewoda zwrócił uwagę na art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w którym uregulowano wymagania kwalifikacyjne wobec osób, które kierują jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej.
„Przepis ten stanowi, że podstawowe wymogi kwalifikacyjne wobec osób kierujących jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej to: 1) co najmniej 3-letni staż pracy w pomocy społecznej oraz 2) posiadanie specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej. Jednocześnie z definicji zawartej w art. 6 pkt 5 ww ustawy wynika, iż za jednostkę organizacyjną pomocy społecznej uważa się m.in. domy pomocy społecznej. (…) Powołany przepis wymaga zatem od osoby kierującej jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej stosownych kwalifikacji i spełnienia określonych warunków, wymogi te - w braku odmiennej regulacji - obowiązują również w chwili powierzenia stanowiska danej osobie. W przeciwnym razie dochodziłoby do sytuacji zatrudniania na takich stanowiskach osób nie spełniających kryteriów ustawowych, co stanowi naruszenie prawa w kwestiach uznanych przez ustawodawcę za niezbędne” – napisano w rozstrzygnięciu.
Wojewoda podkreślił przy tym, że wymóg dotyczący stażu pracy odnosi się do świadczenia pracy w ramach jednostek bezpośrednio realizujących pomoc społeczną i nie można zaliczyć do takiej pracy wykonywania obowiązków w ramach instytucji sprawującej funkcje kontrolne, czy nadzorcze, które nie wiążą się z bezpośrednim przyznawaniem świadczeń z pomocy społecznej, jak w przypadku zastępczyni wójta.
„Brzmienie przepisu art. 122 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej jest kategoryczne, nie wprowadza żadnych odstępstw w tej materii i wprost z jego sformułowania wynika, że kierownikiem tego typu jednostki może być wyłącznie osoba spełniająca przytoczone w tym przepisie warunki. Skoro, zarządzeniem wójta powierzono te obowiązki osobie nie spełniającej wymogów ustawowych, czego organ gminy nie negował, to stwierdzenie nieważności przedmiotowego zarządzenia jest w pełni uzasadnione. Konsekwentnie należy przyjąć, że realizując powołane zadania organ gminy nie może działać w sposób sprzeczny z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa i powoływać się w tym zakresie wyłącznie na wyjątkowość i nagłość sytuacji - podkreślono w rozstrzygnięciu.
mam/