Samorząd utraci możliwość efektywnego zarządzania, stając się po prostu administratorem wydatków sztywnych – ocenia Związek Powiatów Polskich, komentując rządowy projekt nowelizacji ustawy o dochodach JST.
W ubiegłym tygodniu Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich przyjęło stanowisko w sprawie zabezpieczenia dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Starostowie odnieśli się w nim do projektowanych przez rząd zmian w podatkach PIT i CIT oraz zmian w ustawie o dochodach JST, w związku z tzw. Polskim Ładem, które zakładają m.in. wprowadzenie nowej subwencji rozwojowej zwiększającej możliwości inwestycyjne samorządów.
„Nie negując sensowności części zaproponowanych zmian, wyrażamy obawę co do długofalowych skutków zaproponowanych rozwiązań. W sytuacji, w której nastąpi rozejście się dynamiki wzrostu wydatków i dynamiki dochodów, samorząd utraci możliwość efektywnego zarządzania, stając się po prostu administratorem wydatków sztywnych, uzależnionym – w zakresie możliwości rozwojowych – od pozyskania środków rozdzielanych przez administrację rządową” – czytamy w stanowisku.
Zdaniem przedstawicieli powiatów procedowane obecnie zmiany podatkowe – zapowiedziane w ramach Polskiego Ładu – przełożą się na bardzo istotny spadek dochodów podatkowych. Starostowie podkreślili, że reformy podatkowe nie powinny się wiązać z uszczerbkiem dochodów JST.
„Większy dochód rozporządzalny w rękach obywateli będzie miał niewielki skutek, jeśli będą oni musieli go wydać na usługi, które do tej pory uzyskiwali w ramach usług publicznych. Najprostszym sposobem wyrównania ubytku byłoby odpowiednie podniesienie odsetka udziałów gmin, powiatów i województw w PIT” – zaznaczył ZPP.
Odnosząc się do zaproponowanego mechanizmu wyrównywania ubytku w dochodach samorządów, ZPP podkreślił, że „według wstępnych analiz możemy przyjąć, że rozwiązania te w ujęciu globalnym zapewnią utrzymanie poziomu dochodów na indeksowanym poziomie nominalnym, jednakże kosztem osłabienia długoterminowej dynamiki wzrostu – poniżej poziomu odpowiadającego wzrostowi kosztów świadczenia usług publicznych, a także znaczącym zmniejszeniem odsetka dochodów własnych w strukturze dochodów”.
W ocenie przedstawicieli powiatów, w skali poszczególnych JST nastąpią jednak zauważalne przesunięcia między poszczególnymi jednostkami – w dłuższej perspektywie czasu prowadzące do względnej poprawy sytuacji jednostek słabszych kosztem jednostek silniejszych.
ZPP wyraził oczekiwanie, iż prace nad systemem dochodów JST będą dalej trwały – w oparciu o zasadę partnerstwa i rzeczywistego konsultowania – przy uwzględnieniu realnych potrzeb wydatkowych i konieczności zapewnienia stabilności dochodów jednostek samorządu terytorialnego.
Ustawa o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (wcześniej: ustawa o wsparciu JST w związku z programem Polski Ład) została w piątek, 17 września uchwalona przez Sejm. Przepisy mają z jednej strony realizować postanowienia programu Polski Ład, wprowadzając m.in. nową subwencję rozwojową dla samorządów, z drugiej - zapewnić dostosowanie systemu finansów JST terytorialnego "do wyzwań, przed jakim stają samorządy w konsekwencji wdrożenia Polskiego Ładu, zwłaszcza w systemie podatkowym".
mp/