Zarządy Związku Miast Polskich i Związku Gmin Wiejskich RP we wspólnym stanowisku sprzeciwiły się zainicjowanej przez wojewodę łódzkiego procedurze zmiany granic pomiędzy gminami Kleszczów i Bełchatów. Ich zdnaiem takie korekty nie powinny być motywowane wyłącznie względami ekonomicznymi.
W przyjętym stanowisku dwie największe korporacje samorządowe sprzeciwiły się, ich zdaniem, instrumentalnemu wykorzystywaniu przepisów dotyczących zmian granic pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego i podejmowaniu działań w tym zakresie w oderwaniu od jakichkolwiek przesłanek wynikających z Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego czy prawa krajowego.
„Zmiany granic pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego nie mogą być motywowane wyłącznie względami ekonomicznymi” – podkreślono w stanowisku.
Na początku września br. wojewoda łódzki Tobiasz Bocheński złożył do MSWiA wniosek o zmianę granic gminy Kleszczów na rzecz gminy Bełchatów. Zdaniem wojewody, modyfikacja granic ma spowodować zmniejszenie niesprawiedliwości w podziale dochodów pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego, które wynikają z nierównego podziału podatków płaconych przez elektrownię i kopalnię Bełchatów.
Wojewoda podkreślił, że gmina Bełchatów ponosi koszty funkcjonowania kopalni oraz elektrowni w zbliżonym stopniu jak gmina Kleszczów. Zwrócił przy tym uwagę, że proponowane zmiany uszczuplą budżet gminy Kleszczów, lecz nadal pozostawią je na poziomie dalece odbiegającym od średniej ogólnopolskiej. Wskazał, że nawet po proponowanych zmianach dochód na jednego mieszkańca będzie czterokrotnie wyższy niż w Warszawie.
„Gmina Bełchatów rozwija się dynamicznie i potrzebuje dodatkowych środków na infrastrukturę czy rozwój szkolnictwa, dlatego moja propozycja wydaje się sprawiedliwa i wprowadzająca harmonię społeczną na terenie powiatu” – przekonywał wojewoda Tobiasz Bocheński.
Tymczasem zarządy ZMP i ZGWRP przypomniały, że sprawa zmiany granic pomiędzy gminami Kleszczów i Bełchatów była już przedmiotem wniosku Rady Gminy Bełchatów z 2019 roku, który zakończył się negatywnym rozstrzygnięciem Rady Ministrów wydanym w przewidzianej przez prawo procedurze uwzględniającej udział Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Związek Miast Polskich oraz Związek Gmin Wiejskich RP wyraziły wówczas negatywne opinie co do proponowanej zmiany, którą nadal podtrzymują.
„Rozumiejąc potrzeby okolicznych gmin udało się wówczas oddolnie wypracować lokalny instrument wsparcia na rzecz gmin i powiatów w postaci Solidarnościowego Funduszu Rozwoju Lokalnego (SFRL), którego bezpośrednimi beneficjentami jest grupa jednostek samorządu terytorialnego – zarówno o charakterze miejskim, jak i wiejskim. Dzięki tej niekwestionowanej przez organy nadzoru czy Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji inicjatywie od 2020 roku udaje się skutecznie wspierać gminy i powiaty objęte SFRL w realizacji ich zadań własnych” – czytamy w stanowisku ZGWRP i ZMP.
Zwrócono w nim uwagę, że dotychczas uczestnicy systemu solidarnościowego – w tym gmina Bełchatów – nie występowali z inicjatywami zmian w tym zakresie. „Tym bardziej dziwią wypowiedzi wojewody łódzkiego dotyczące niewypełnienia przez gminę Kleszczów zobowiązania do stworzenia na poziomie lokalnym mechanizmu sprawiedliwego podziału dochodów na rzecz innych gmin” – zaznaczono w stanowisku.
Zdaniem korporacji samorządy objęte SFRL powinny dalej samodzielnie, „bez niepotrzebnej i nieuzasadnionej ingerencji ze strony Rady Ministrów, rozwijać współpracę międzygminną z korzyścią dla mieszkańców wszystkich gmin, a nie jednej z nich”.
W ocenie ZMP i ZGWRP, nieuzasadniona ingerencja terytorialna, przekładająca się bezpośrednio na sytuację finansową gminy Kleszczów, spowoduje zakończenie współpracy na dotychczasowych zasadach, niwecząc wypracowane wspólnie mechanizmy.
Zarządy ZMP i ZGWRP przypomniały jednocześnie, że gmina Kleszczów od wielu lat pośrednio wspiera wszystkie gminy w Polsce, poprzez wpłaty (ok. 50 mln. zł rocznie) do systemu wyrównawczego, a także wszystkie samorządy w regionie łódzkim, poprzez wpłaty nadwyżki opłat środowiskowych (ok. 50 mln. zł rocznie) do WFOŚiGW.
Oba Związki zaapelowały o podjęcie dialogu ze wszystkimi zainteresowanymi jednostkami samorządu terytorialnego objętymi SFRL, aby wypracowane zostały optymalne rozwiązania w tym zakresie, także w celu zdiagnozowania ewentualnych przeszkód prawnych, które ograniczać mogą współpracę międzygminną we wskazanym obszarze.
mp/