System handlu emisjami nie powinien szkodzić spójności terytorialnej ani stwarzać zagrożenia dla obywateli i regionów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji. To jedno z głównych przesłań 4. wielopoziomowego dialogu w dziedzinie klimatu i energii, będącego inicjatywą Europejskiego Komitetu Regionów, unijnego ciała doradczego, w którym zasiadają samorządowcy z 27 krajów UE.
Inicjatywa ma na celu lepszą komunikację między władzami unijnymi, krajowymi, lokalnymi i regionalnymi na rzecz poprawy zarządzania energią w UE. Dialog zorganizowano wspólnie ze słoweńską prezydencją w Radzie UE. Uczestniczyło w nim 14 państw członkowskich.
Utworzony w 2005 r. EU ETS jest pierwszym na świecie międzynarodowym systemem handlu uprawnieniami do emisji. Opiera się on na zasadzie pułapów i handlu. W omawianym dialogu skupiono się na korzyściach i zagrożeniach obecnego systemu oraz na propozycjach zmian przedstawionych przez Komisję Europejską 14 lipca 2021 r. w ramach pakietu „Gotowi na 55”. Wpływ zmienionego ETS może być bardzo zróżnicowany w poszczególnych państwach członkowskich i regionach UE. W ramach dialogu zwrócono uwagę na niektóre słabe punkty EU ETS, takie jak niestabilność rynku, hamowanie konkurencyjności zewnętrznej i zwiększanie ryzyka ubóstwa energetycznego i ubóstwa związanego z mobilnością dla obywateli. Podkreślono również jego potencjał jako bodźca dla inwestycji w innowacyjne i niskoemisyjne technologie.
Wiceprzewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów i poseł do parlamentu regionalnego Azorów Vasco Alves Cordeiro powiedział, że nasze ambicje i zaangażowanie w dziedzinie klimatu muszą od dziś opierać się na wielopoziomowej współpracy i aktywnej pomocniczości. „ETS nie może szkodzić spójności terytorialnej i nie może narażać na problemy obywateli i regiony znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji. Europejskie regiony i miasta mają kluczowe kompetencje i wiedzę fachową w sektorze energii i transportu i muszą odgrywać integralną rolę na drodze UE do neutralności klimatycznej. ETS jest potężnym narzędziem ograniczania emisji gazów cieplarnianych, ale trzeba wyważyć cele klimatyczne z ochroną socjalną i ożywieniem gospodarczym.
Słoweński minister środowiska i planowania przestrzennego Andrej Vizjak podkreślił, że EU ETS jest kluczowym instrumentem polityki na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przechodzenia na gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla „Transformacja ekologiczna musi być sprawiedliwa, ważne jest zatem, aby przedstawiciele władz lokalnych i regionalnych byli informowani i angażowani w proces opracowywania przepisów, które przyczynią się do osiągnięcia naszych celów klimatycznych” – dodał.
Burmistrz Mannheim w Niemczech Peter Kurz, który jest sprawozdawcą opinii KR nt. ETS, powiedział, że system handlu uprawnieniami do emisji jest siłą napędową pakietu „Gotowi na 55”. Zdaniem samorządowca, najlepszym sposobem zapewnienia funkcjonowania tego pakietu w europejskich miastach i regionach jest zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych we wprowadzenie nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji.
„Aby zagwarantować, że nikt i żaden region nie zostanie pominięty, zaproponowałem uwzględnienie wymiaru regionalnego w dystrybucji funduszu modernizacyjnego. Przejście na gospodarkę niskoemisyjną nie powinno być postrzegane jako ograniczanie wzrostu gospodarczego. Przyspieszona transformacja stworzy również możliwości gospodarcze, ponieważ produkty i metody produkcji neutralne dla klimatu będą stanowić przewagę konkurencyjną” – podkreślił Kurz.
Reprezentująca Komisję Europejską Stefanie Hiesinger z gabinetu wiceprzewodniczącego KE Fransa Timmermansa podkreśliła pilną potrzebę włączenia transportu morskiego do nowego ETS oraz zajęcia się w szczególności budynkami i transportem, ponieważ emisje z tych sektorów wciąż rosną. Oceniła, że koszty poniosą dystrybutorzy paliw, a nie obywatele. Natomiast fundusz społeczny na rzecz klimatu będzie ukierunkowany na ubóstwo energetyczne, a Komisja zwiększy dotacje solidarnościowe i fundusze na innowacje.
W lipcu br. Komisja Europejska przedstawiła pakiet „Gotowi na 55” w odpowiedzi na zwiększone ambicje UE w zakresie działań w dziedzinie klimatu. Podstawą tego pakietu, złożonego z 14 wniosków dotyczących nowych i zmienionych aktów prawnych dotyczących klimatu, środowiska i energii, jest odnowione podejście do ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych.
We wniosku dotyczącym przeglądu systemu handlu emisjami podkreślono, że wszystkie sektory powinny przyczyniać się do przejścia na neutralność klimatyczną, i potwierdzono dążenie do unijnych celów klimatycznych na 2030 r. i 2050 r. dzięki bardziej rygorystycznej krzywej cen emisji dwutlenku węgla.
Europejski Komitet Regionów jest zgromadzeniem przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych UE ze wszystkich 27 państw członkowskich
kic/
.