Muzeum Ziemi Kozielskiej jest zlokalizowane w zabytkowych piwnicach kozielskiego zamku. To nowoczesna i inspirująca instytucja kultury o europejskim standardzie. Muzeum opowiada ponad ośmiowiekową historię naszego miasta i regionu, od czasów Piastów Śląskich, z której to dynastii wywodzili się Książęta Kozielscy. Utworzenie muzeum możliwe było dzięki unijnemu dofinansowaniu, które przyczyniło się do poprawy stanu zachowania i odtworzenia historycznego wyglądu piwnicznej części zabytkowego Kompleksu Zamkowego w Koźlu. Na taki remont wzgórze zamkowe czekało od lat. Dzięki niemu organizowane tam wydarzenia promujące historię i kulturę tych terenów zyskały atrakcyjną oprawę. Całkowitej renowacji zostały poddane piwnice pamiętające jeszcze czasy średniowiecza. Zakres prac był ogromny i obejmował odrestaurowanie posadzek, sklepienia, okien, schodów i drzwi. Budowlańcy wyczyścili wszystkie spoiny i uzupełnili brakujące cegły. Cała ta operacja wymagała ogromnej precyzji i prowadzona była pod czujnym okiem konserwatora zabytków. Fachowcom, którzy przywracali dawny blask wiekowym pomieszczeniom towarzyszyli archeolodzy oraz eksperci od wykopalisk.

Wewnątrz obiektu zainstalowano oświetlenie, które w efektowny sposób eksponuje wystawę. Centralnym punktem muzeum są pozostałości po ceglanym stołpie (donżonie). Te pozostałości po wieży ostatecznej obrony są najstarszymi w województwie opolskim, a być może jest to jeden z najstarszych stołpów w Polsce, starszy niż ten w Kruszwicy. To najcenniejszy element architektoniczny znajdujący się na wzgórzu zamkowym. Można go dokładnie obejrzeć z bliska, wchodząc na specjalnie zaprojektowany taras. Zwiedzając dalej zabytkowe pomieszczenia dojdziemy do schodów, które prowadzą na dziedziniec. Poza wybudowanym tam pawilonem, będącym jednocześnie wejściem do części piwnicznej, od razu rzuca się w oczy przeszklona piramida. Dokładnie pod nią znajduje się relikt wieży. Takie rozwiązanie pozwala w naturalny sposób doświetlić zabytek, a także umożliwia podziwianie go z innej perspektywy. Cały plac został wybrukowany, a ustawione na nim stylowe ławeczki zachęcają do chwili odpoczynku po niezwykłym spacerze z historią w tle.

Odrestaurowany kompleks stał się siedzibą Muzeum Ziemi Kozielskiej. Placówka zyskała niezwykłe miejsce do prezentowania swoich zbiorów i przybliżania mieszkańcom oraz turystom dziejów naszej części regionu. W ramach prowadzonej inwestycji gmina zakupiła także wyposażenie muzealne, niezbędne do ekspozycji zgromadzonych pamiątek. Są to nie tylko tradycyjne gabloty, ale również specjalne projektory, multimedia i interaktywne urządzenia, które pozwolą przybliżyć dziedzictwo kulturowe ziemi kozielskiej w nowoczesny i atrakcyjny sposób. Dzięki temu piwnice są także miejscem organizacji warsztatów i wykładów historycznych, lekcji muzealnych dla szkół oraz spotkań kulturalnych dla wszystkich odwiedzających. 

Całość prac realizowana była w ramach projektu pn. „Zachowanie dziedzictwa kulturalnego Kędzierzyna-Koźla poprzez renowację, rewaloryzację i przebudowę kompleksu zamkowego”. Całkowity koszt projektu wyniósł 6.620.309,79 zł, z czego dofinansowanie unijne to 3.179.762,61 zł.