Czy wolno samorządowi z dochodów własnych dopłacać do zadań zleconych? – zastanawia się wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski
Czy samorządy mogą z dochodów własnych dopłacać do zadań zleconych? Zdaniem wojewody mazowieckiego, Jacka Kozłowskiego odpowiedź na to pytanie jest złożona, bo poszczególne regionalne izby obrachunkowe zajmują w tej sprawie odmienne stanowiska. Zdaniem wojewody mazowieckiego Jacka Kozłowskiego, stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie należy do najbardziej restrykcyjnych w tej kwestii. Izba uważa bowiem, że samorządy nie mogą z własnego budżetu dopłacać do zadań zleconych. - Efekt jest taki, że dzisiaj samorządy w województwie mazowieckim boją się zawierać porozumienia z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad w związku z postawieniem wiaty przystankowej w pasie drogi krajowej - tłumaczy wojewoda.
Tymczasem zgodnie z opinią Prokuratorii Generalnej (PG), na którą powołuje się Kozłowski, „jednostki samorządu terytorialnego mogą przeznaczać środki własne na sfinansowanie niezbędnych wydatków dla zrealizowania powierzonych im zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, jednakże nie mają takiego obowiązku".
Jak podkreślono w stanowisku PG, samorządy „we własnym zakresie obowiązane są finansować te z wydatków, które nie mają charakteru niezbędnego".
Z kolei Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych w raporcie z marca 2015 r. wskazała, że zgodnie z przepisami ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, dotacje celowe powinny być przekazywane samorządom w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań.
Odnosząc się do kwestii dofinansowania realizacji zadań zleconych środkami własnymi samorządów, Krajowa Rada RIO przywołała wyroki sądów administracyjnych.
Zgodnie z orzeczeniem WSA w Warszawie z 3 lipca 2014 r., nie ma przepisu, który umożliwiałby jednostce samorządu terytorialnego, nawet czasowe finansowanie zadań zleconych środkami własnymi (sygn. akt: V SA/Wa 1276/14).
Natomiast w wyroku z 18 lipca 2013 r. WSA w Warszawie stwierdził, że określony w ustawie o finansach publicznych oraz ustawie o dochodach samorządu terytorialnego sposób wykonywania przez JST zadań zleconych ustawami ma na celu zapewnienie pełnego pokrycia przez państwo kosztów realizacji jej zadań, a tym samym ochronę finansów jednostki (sygn. akt: V SA/Wa 1475/13).
Przewodnicząca Krajowej Rady RIO, Grażyna Wróblewska, zaznaczyła, że JST tylko w przypadkach określonych ustawami szczególnymi mogą wspierać działalność administracji rządowej. Jak wskazała, chodzi tu np. o dofinansowanie komend powiatowych (miejskich) Państwowej Straży Pożarnej poprzez wpłaty na Fundusz Wsparcia PSP.
Ponadto możliwe jest także - według przewodniczącej Krajowej Rady RIO - dofinansowanie zadań realizowanych z budżetu Państwa poprzez wpłaty na Fundusz Wsparcia Policji lub Fundusz Wsparcia Straży Granicznej.
Według danych Krajowej Rady RIO z kontroli nad gospodarką finansową JST w zakresie zadań administracji rządowej wynika, że struktura wydatków przeznaczanych przez samorządy na zadania własne i zlecone od lat pozostaje bez zmian.
Przeciętnie we wszystkich JST dotacje celowe ogółem stanowiły w 2013 r. 22,0 proc. dochodów, przy czym 9,2 proc. to dotacje na realizację zadań z zakresu administracji rządowej.
W strukturze wydatków gmin i powiatów, które w największym stopniu realizowały zadania zlecone, wydatki te stanowiły odpowiednio 11,0 proc. i 11,9 proc. wydatków ogółem.
Resort finansów na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (25 marca br.) zapowiedział, że na zadania zlecone z zakresu spraw obywatelskich w budżecie na 2015 r. dołoży ok. 200 mln zł. Ministerstwo poinformowało też o zamiarze realokacji części środków pomiędzy poszczególne województwa.
Dodatkowo zapowiedziano „dalszy przegląd zadań zleconych z zakresu administracji rządowej i wypracowanie - jednolitych zasad ich finansowania".
Więcej na temat finansów jednostek samorządu terytorialnego dowiedzą się Państwo z wykładów „Samorządowej Akademii Finansów III edycja". Projekt realizowany jest w formule e-learaningu. Szkolenie prowadzi PAP we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.