Zwracamy się z prośbą o umieszczenie zapisu w Konstytucji RP o trzech rodzajach jednostek samorządu terytorialnego – zaapelował Związek Powiatów Polskich

W związku z propozycją prezydenta RP Andrzeja Dudy dot. referendum konstytucyjnego i koncepcją pytań, które mogą się w nim znaleźć, ZPP przyjął stanowisko ws. dookreślenia ustroju terytorialnego państwa w ustawie zasadniczej.

"Zwracamy się z prośbą o umieszczenie zapisu w Konstytucji RP o trzech rodzajach jednostek samorządu terytorialnego. W pełni doceniając uwzględnienie przez prezydenta (RP Andrzeja Dudę - PAP) w ramach propozycji pytań referendalnych umocowania powiatów na poziomie konstytucji, chcemy podkreślić, że zmiana taka jest od lat w środowisku powiatowym oczekiwana" – napisano w stanowisku związku.

Jedno z przedstawionych przez Kancelarię Prezydenta RP pytań referendalnych brzmi: "czy jest Pani/Pan za zagwarantowaniem w Konstytucji RP podziału jednostek samorządu terytorialnego na gminy, powiaty i województwa?".

Obecny zapis konstytucji mówi, że podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, natomiast inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.

Według ZPP, w toku prac nad Konstytucją, prowadzonych przed jej uchwaleniem w 1997 r., docelowy ustrój i podział samorządu terytorialnego nie był jeszcze przesądzony – stąd określona w Konstytucji wariantowość rozwiązań.

"Po decyzjach reformy samorządowej z roku 1998 brak jest jakichkolwiek dalszych przeciwwskazań do wprowadzenia do ustawy zasadniczej jednoznacznych przepisów dotyczących ustroju terytorialnego. Takich też zmian oczekujemy, jako jednostki samorządu terytorialnego reprezentujące wszystkich obywateli oraz przez ostatnie dwa dziesięciolecia efektywnie realizujące żywotne interesy Państwa Polskiego" – podkreślono w stanowisku związku.

ZPP zaznaczył, że powiat – rozumiany jako społeczność – "nie jest bytem powołanym do życia arbitralnie". "Stanowi on (…) naturalną jednostkę w podziale terytorialnym kraju, w której toczy się życie poszczególnych obywateli. To zwykle w granicach powiatu rodzimy się, uczęszczamy do szkoły podstawowej i szkoły średniej, docieramy do pracy za pomocą publicznego transportu zbiorowego po lokalnych drogach, leczymy się, korzystamy z instytucji kultury" – wyliczył związek.

Jak zauważono w stanowisku, nieprzypadkowo zatem wiele dzisiejszych starostw mieści się w budynkach, w których analogicznie urzędy mieściły się jeszcze w XIX wieku. Według przedstawicieli powiatów, nie dziwi też sytuacja, w której społeczności powiatowe trwały nawet wówczas, gdy były pozbawione podmiotowości prawnej.

Ich zdaniem najbardziej spektakularnym tego przykładem była reforma ustroju terytorialnego Polski z 1975 roku - zlikwidowane wówczas powiaty odżyły już rok później w postaci rejonów administracji publicznej.

"Upływ przeszło 20 lat od chwili uchwalenia obowiązującej obecnie Konstytucji skłania do refleksji nad koniecznym zakresem jej zmian – stanowiących z jednej strony odpowiedź na nowe wyzwania stojące przed Polską, zaś z drugiej strony – uwzględnieniem dorobku ustrojowego minionych lat. Z tej przyczyny z bardzo dużą życzliwością przyjęliśmy inicjatywę Prezydenta RP przeprowadzenia ogólnonarodowej dyskusji konstytucyjnej" – oświadczył ZPP.

Zgodnie z konstytucją referendum ogólnokrajowe w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa ma prawo zarządzić Sejm lub prezydent za zgodą Senatu. Do wyrażenia zgody na przeprowadzenie referendum konieczna jest bezwzględna większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

Prezydent chciałby przeprowadzenia referendum 10-11 listopada 2018 r., natomiast wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki stwierdził niedawno, że lepszym rozwiązaniem byłoby, aby referendum konsultacyjne ws. zmian w konstytucji odbyło się przy okazji wyborów do PE - w maju 2019 r.

kic/