Komitet wyborczy może, ale nie musi zakładać rachunku bankowego. Oznacza to wprawdzie bardzo ograniczone możliwości prowadzenia kampanii wyborczej, ale jeżeli komitet nie przewiduje wpłat na swoje konto wyborcze może zrezygnować z jego tworzenia – twierdzi Krzysztof Lorentz, dyrektor zespołu kontroli finansowania kampanii wyborczych PKW.

Zgodnie z ordynacją komitet wyborczy gromadzi środki finansowe wyłącznie na jednym rachunku bankowym i to z niego finansowane są wszelkie wydatki związane z kampanią wyborczą. Nawet jeżeli w grę wchodzą małe kwoty pochodzące od kandydatów na radnych, druk plakatów, ulotek, wynajmowanie sal na spotkania z wyborcami muszą być opłacane ze środków pochodzących z konta wyborczego.

Jeżeli jednak komitety wyborcze nie przewidują podobnych składek swoich członków, a także nie planują specjalnych akcji wyborczych mogą z zakładania konta zrezygnować. Warto mieć jednak świadomość, że wówczas wiele działań komitetu może mieć znamiona złamania zasad prowadzenia kampanii zapisanych w ordynacji wyborczej.

Komitet wyborczy nie mając rachunku wyborczego nie może przyjmować, ani wydatkować żadnych środków finansowych, a ustawa zabrania przyjmowania świadczeń niepieniężnych – przypomina Krzysztof Lorentz. - Jedynym wyjątkiem jest usługa roznoszenia ulotek i rozklejania plakatów przez osoby fizyczne. To jest jedyne świadczenie niepieniężne, które komitet może przyjąć, tyle że to się stosuje do komitetów, które mają plakaty i ulotki, a żeby takie mieć trzeba zapłacić za ich druk.

Można sobie wyobrazić sytuację, że komitet wyborców tworzy kilka osób, które nie planują wspólnie prowadzić kampanii wyborczej, raczej pojedynczo będą rozmawiać z ludźmi, na swoim komputerze zrobią kilkadziesiąt ulotek ze swoim nazwiskiem i numerem na liście – czy będzie oznaczało to złamanie zasad kampanii wyborczej?

- Kampanię prowadzi komitet, nie kandydat. Takie działania jak druk ulotek będzie zawsze działaniem w imieniu komitetu i materiały wyborcze muszą być oznaczone jako pochodzące od komitetu wyborczego. Jeżeli producentem materiałów będzie kandydat, czy jakakolwiek inna osoba tak czy inaczej są to materiały, za które odpowiada komitet. Jeśli komitet te materiały ma, to przecież skądś się wzięły – albo zostały przez komitet kupione, albo zostały komitetowi podarowane. Ustawa zaś stwierdza wyraźnie – komitet nie może przyjmować świadczeń niepieniężnych, musi więc je zakupić. Jeżeli kandydat zrobi swoje ulotki sam, bez wiedzy komitetu wyborczego, to jest to naruszenie przepisów ordynacji, jeżeli komitet wyrazi na taki przykładowy druk ulotek zgodę, ale nie zostanie uregulowane jak te działania zostały sfinansowane, to komitet naruszy prawo.

Art. 202ha ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw:

„Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw przekazuje komitetowi wyborczemu lub przyjmuje w jego imieniu wartości niepieniężne inne niż nieodpłatne usługi polegające na rozpowszechnianiu plakatów i ulotek  wyborczych przez osoby fizyczne - podlega grzywnie od 1 000 do 100 000 złotych”

Daniel Pawluczuk
d.pawluczuk@pap.pl