Konkurencyjność polskiego przemysłu w 2004 r. znacznie się poprawiła. Wzrost produkcji sprzedanej przemysłu wyniósł 11,7 proc. Był to najwyższy wzrost produkcji przemysłowej wśród krajów UE-25 – czytamy w publikacji „Polska 2005. Raport o stanie przemysłu”.

Na tak dobre wyniki produkcji przemysłowej wpłynął przede wszystkim wzrost eksportu. Najszybciej rozwijały się te działy przemysłu, w których dominowała sprzedaż kontrahentom zagranicznym. W strukturze eksportu systematycznie zwiększa się udział wyrobów wysoko przetworzonych. Udział maszyn, urządzeń i sprzętu transportowego w całym eksporcie w 2003 r. wyniósł 37,8 proc. i w porównaniu z 1995 r. niemalże się podwoił.

W 2003 r. wyraźnie wzrosły nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych. Zaowocowało to wzrostem udziału w sprzedaży wyrobów nowych i zmodernizowanych.

Wysoka dynamika produkcji sprzedanej przemysłu w latach 2003–2004 zadecydowała o wyższym, od wcześniej zakładanego, tempie wzrostu PKB. W pierwszym półroczu 2004 r. dynamika wartości dodanej w przemyśle przewyższała nawet dynamikę w sektorze usług rynkowych i sprawiła, że przemysł był w tym okresie najważniejszym źródłem wzrostu PKB. Wzrost wartości dodanej brutto w 2004 r. w gospodarce (o 5,1 proc.), w dużej mierze był możliwy dzięki dynamicznemu wzrostowi wartości dodanej w przemyśle – o 9,7 proc. wobec 7,9 proc. w roku poprzednim.

Polska z ok. 27 proc. udziałem przemysłu w gospodarce nie odbiega od przeciętnych wskaźników dla UE.

Większa produkcja i większy zbyt
W 2004 r. nastąpiło zwiększenie tempa produkcji sprzedanej przemysłu, które wyniósło 11,7 proc. To sytuowało Polskę wśród krajów o najszybszej dynamice produkcji przemysłowej wśród państw UE-25.

W przedsiębiorstwach, w których pracowało powyżej 9 osób, produkcja wzrosła jeszcze szybciej, o 12,3 proc. Największą dynamikę wzrostu zaobserwowano w dwóch pierwszych kwartałach 2004 r., co było związane z realizacją zwiększonych zamówień. Polacy, z obawy przed wzrostem cen spowodowanym akcesją do UE, robili większe zakupy.

Widoczny był również boom na materiały budowlane, co należy wiązać z oczekiwaną zmianą stawek VAT po 1 maja 2004 r.

Wzrost produkcji sprzedanej w 2004 r. był głównie wynikiem wyższego niż w 2003 r. poziomu sprzedaży w przetwórstwie przemysłowym (wzrost o 14,5 proc. wobec 10,5 proc. w 2003 r.). Poziom produkcji wzrósł prawie we wszystkich rodzajach przedsiębiorstw, podczas gdy w latach 2001-2002 niemal wyłącznie zwiększała się produkcja dóbr konsumpcyjnych. W przypadku firm zatrudniających powyżej 49 osób wysoki wzrost zanotowano w produkcji działów i grup przemysłu uznawanych za nośniki postępu technicznego. Ich produkcja była o 39,7 proc. wyższa niż w 2003 r.
W 2004 r. wyższy poziom produkcji sprzedanej niż w 2003 r. uzyskało 21 działów przemysłu (z 29 ogółem). Najwyższy przyrost odnotowano w produkcji pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep. W znacznym stopniu wzrosła także produkcja sprzętu i urządzeń radiowych, telewizyjnych i telekomunikacyjnych, sprzętu transportowego, produkcji metali.

Lepsza sytuacja przedsiębiorstw
Rok 2004 był drugim z kolei, w którym nastąpiło znaczące polepszenie sytuacji ekonomiczno-finansowej firm przemysłowych. Przychody z całokształtu działalności wzrosły w szybszym tempie od kosztów ich uzyskania. W efekcie wyniki finansowe oraz wskaźniki ekonomiczno-finansowe poprawiły się. Główne przyczyny to: dynamiczny wzrost produkcji sprzedanej przemysłu, szybki wzrost cen produkcji sprzedanej przemysłu oraz znacznie szybszy wzrost wydajności pracy od wzrostu wynagrodzeń realnych, przy jednoczesnym spadku zatrudnienia. Czynnikiem powodującym wzrost przychodów był eksport, stymulowany mocnym kursem EUR. Nastąpił także wzrost popytu wewnętrznego umożliwiający producentom podniesienie cen.

Poprawiły się podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe przedsiębiorstw. Wynik finansowy brutto ukształtował się na poziomie 54 mld zł i był prawie dwukrotnie wyższy niż przed rokiem. Wynik finansowy netto wyniósł 43,7 mld zł, podczas gdy rok temu 19,6 mld zł.

Firmy odnotowały spadek zadłużenia. W 2004 r., podobnie jak w 2003 r., zwiększyła się płynność finansowa przemysłowych podmiotów gospodarczych.

Wzrost inwestycji w przemyśle
W 2004 r. w przedsiębiorstwach przemysłowych o liczbie pracujących powyżej 49 osób wzrost nakładów inwestycyjnych w cenach bieżących wyniósł 13,4 proc. Wzrost zanotowano w górnictwie oraz przetwórstwie przemysłowym. Wysoką dynamiką nakładów inwestycyjnych charakteryzowały się działy związane z przetwórstwem surowców, metali oraz przemysł chemiczny. Wynikało to z poprawy koniunktury światowej.

W 2004 r. odnotowano wzrost o 37,7 proc. liczby rozpoczętych inwestycji w przemyśle. Zainicjowano 78 tys. inwestycji, których wartość kosztorysowa wzrosła jedynie o 4,3 proc., co sugeruje mniejszą skalę nowych projektów inwestycyjnych.

Istotną rolę w unowocześnianiu polskiego przemysłu spełniają bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ). Według danych PAIiIZ, w 2004 r. do Polski napłynęło w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych 7,86 mld USD, w tym do przemysłu 3,76 mld USD. Najwięcej bezpośrednich inwestycji ulokowanych zostało w przetwórstwie przemysłowym. Największych inwestycji dokonano w produkcji sprzętu transportowego (łącznie 6,7 mld USD wartości skumulowanej, co stanowi 20,7 proc. BIZ w przetwórstwie przemysłowym). W branży motoryzacyjnej głównymi inwestorami są koncerny samochodowe, w tym General Motors Corporation, Isuzu, Volkswagen, Volvo i Toyota. Znaczne środki zostały także zainwestowane w produkcję artykułów spożywczych, napojów i tytoniu oraz produkcję wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych.

Wyzwaniem jest innowacyjność
Jak czytamy w raporcie, wiele firm funkcjonujących w przemyśle wdraża nowe technologie, unowocześnia produkcję i poprawia normy jakościowe. Jednak innowacyjność polskich przedsiębiorstw produkcyjnych wciąż odbiega od pożądanego poziomu. Obecnie głównym źródłem wzrostu produktywności może być import technologii, w dalszej perspektywie konieczne stanie się zwiększenie innowacyjności polskiego przemysłu, a co za tym idzie wydatków na badania i rozwój. Niezbędne są również działania zmierzające do ścisłego powiązania sfery badawczo-naukowej z polskim przemysłem.

Szereg tego typu działań zostało zawartych w projekcie Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013. W ramach priorytetu Przedsiębiorczość i Innowacyjność przewiduje się tworzenie przyjaznego otoczenia dla działania przedsiębiorstw, wspieranie otwartej i konkurencyjnej gospodarki oraz podnoszenie innowacyjności przedsiębiorstw. Uważa się, że działania zapisane w Narodowym Planie Rozwoju będą miały znaczący wpływ na konkurencyjność polskiego przemysłu.

www.mgip.gov.pl