Od blisko roku Komisja Europejska zapowiadała nowe inicjatywy na rzecz polityki spójności przygotowane z europejskimi instytucjami finansowymi. 30 maja Danuta Hübner komisarz ds. polityki regionalnej, prezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) Philippe Maystadt oraz dyrektorzy innych międzynarodowych instytucji finansowych, podpisali w Brukseli trzy nowe wspólne inicjatywy w ramach polityki spójności mające na celu zapewnienie regionom wyższego poziomu inwestycji, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Są to JEREMIE, JASPERS, JESSICA.

Od prawie roku Komisja Europejska zapowiadała wdrożenie nowych mechanizmów finansowych wspierających rozwój regionalny. Do współpracy zachęcano najważniejsze europejskie instytucje finansowe Europejski Bank Inwestycyjny, EBOiR, Europejski Fundusz Inwestycyjny oraz Bank Rozwoju Rady Europy. Celem tych zbiorowych przedsięwzięć jest podniesienie poziomu inwestycji w regionach  unijnych, na terenach o wysokim stopniu urbanizacji, realizacja dużych projektów infrastrukturalnych, wsparcie MŚP i mikroprzedsiębiorstw. Zaproponowane mechanizmy zaczną funkcjonować w momencie przyjęcia stosownych aktów prawnych, podstawą tych nowych inicjatyw są rozporządzenia w sprawie funduszy strukturalnych, które obecnie są w końcowej fazie przyjmowania przez Radę i Parlament.

Jak podaje w swoim komunikacie KE, w obecności Przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barroso, Danuta Hübner komisarz ds. polityki regionalnej, prezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) Philippe Maystadt oraz dyrektorzy innych międzynarodowych instytucji finansowych, podpisali 30 majabr. w Brukseli trzy nowe wspólne inicjatywy w ramach polityki spójności mające na celu zapewnienie regionom wyższego poziomu inwestycji, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

Program JASPERS (Joint Assistance in Supporting Projects in European Regions – wspólna inicjatywa wsparcia projektów w regionach europejskich) ma pomagać władzom krajowym i regionalnym w przygotowaniu dużych projektów infrastrukturalnych, natomiast JEREMIE (Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises - wspólne europejskie zasoby dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw) poprawi dostęp do finansowania dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Celem programu JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas – wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji w obszarach miejskich) jest rozwiązanie problemu finansowania projektów odnowy i rozwoju miast przez połączenie dotacji i kredytów.

Poszczególne programy były sygnowane przez przedstawicieli różnych instytucji finansowych: pod inicjatywą JASPERS podpisał się Jean Lemierre, prezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, pod inicjatywą JEREMIE – Francis Carpenter, dyrektor generalny Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego, a pod inicjatywą JESSICA – Raphael Alomar, prezes Banku Rozwoju Rady Europy.

W trzech protokołach przedstawiono sposób organizacji wspólnego podejścia i współpracy partnerów w przypadku każdej z trzech inicjatyw.

Przewodniczący Komisji J.M. Barroso powiedział: „Inicjatywy te pokazują, że polityka spójności zajmuje czołowe miejsce w naszych działaniach na rzecz generowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy.”

Zdaniem Komisarz Hübner „...JASPERS, JEREMIE i JESSICA to programy już dobrze znane, które przyczyniają się do dynamiki i rodzą oczekiwania na nowe inwestycje, wzrost gospodarczy i zatrudnienie w państwach członkowskich i regionach, jak również pośród partnerów społecznych we wszystkich regionach Unii Europejskiej. Nowe inicjatywy oznaczają również większe oczekiwania i ambicje dotyczące udziału międzynarodowych instytucji finansowych, banków europejskich i ogólnie całego europejskiego sektora finansowego w finansowaniu i realizacji nowych programów polityki spójności w okresie 2007-2013....” Dotychczas do Komisji Europejskiej i banków wpłynęło około 100 projektów z nowych krajów członkowskich.

Historia wdrażania nowych programów

Inicjatywy zostały przedstawione przez Komisję europejskim samorządom w listopadzie 2005 r. podczas konferencji Komisji i międzynarodowych instytucji finansowych z regionami i partnerami społecznymi na temat „Finansowania wzrostu i spójności w rozszerzonej Unii Europejskiej”. W konferencji tej brali licznie udział przedstawiciele polskich regionów.


Skrócony opis poszczególnych programów:

Program JASPERS (Joint Assistance in Supporting Projects in European Regions – wspólna inicjatywa wsparcia projektów w regionach europejskich) to partnerstwo między Komisją, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju. Jego celem jest lepsze przygotowanie dużych projektów współfinansowanych przez Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), w szczególności w nowych państwach członkowskich w okresie 2007-2013. Funduszem zarządzał będzie zespół specjalistów liczący około 40-50 osób z siedzibą w Luxemburgu oraz kilkoma biurami regionalnymi. Fundusz przewiduje wykorzystanie specjalistycznej wiedzy technicznej i finansowej w celu wzmocnienia potencjału władz krajowych i regionalnych, wspieranie ich w opracowywaniu wysokiej jakości proponowanych projektów, co ma doprowadzić do szybszego i skuteczniejszego wykorzystania środków UE i zmobilizowania dodatkowych źródeł finansowania. Program będzie wspierał przedsięwzięcia ekologiczne o budżecie minimalnym 25 mln euro i projekty transportowe, energetyczne i pozostałe o wartości 50 mln euro. Jeszce w tym roku zacznie działać w Warszawie jedno z biur pomocy technicznej JASPER.


JEREMIE (Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises – wspólne europejskie zasoby dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw) jest wspólną inicjatywą Komisji, Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego i Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Program ten jest wsparciem KE i EFI na rzecz poprawy dostępu do źródeł finansowania dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Zadaniem JEREMIE jest stworzenie platformy, gdzie będą udostępnione różne formy pomocy dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw, a także określenie najlepszych mechanizmów kredytowania. Jej celem jest poprawa dostępu małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) do finansowania, a w szczególności zapewnienie mikrokredytów, kapitału podwyższonego ryzyka, kredytów i gwarancji, a także innych innowacyjnych form finansowania. Adresatami programu są w szczególności mikro oraz małe i średnie przedsiębiorstwa. Dzięki inicjatywie JEREMIE, MŚP we wszystkich regionach będą mogły korzystać z dostosowanych do ich potrzeb produktów finansowych. W pierwszym etapie 2006-2007, zostanie przeprowadzona analiza potrzeb przeprowadzona wspólnie przez KE i EFI, władze krajowe i instytucje finansowe państw członkowskich. Drugi etap 2007-2013, to działania operacyjne i konkretne już przedsięwzięcia realizowane przez wybranych pośredników.


JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas – wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji w obszarach miejskich) jest wspólną inicjatywą Komisji, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Banku Rozwoju Rady Europy. To ujednolicone podejście w finansowaniu budownictwa społecznego i rewitalizacja miast, tworzenie tzw. suistanable communities w okresie programowania 2007-2013 poprzez wzmocnienie współpracy między w/w instytucjami. Kluczowymi etapami współpracy będą: Narodowe Strategie Rozwoju oraz nowe Programy Operacyjne w 2007-2013, przygotowane przez Państwa Członkowskie. W ramach tego działania przewidziane jest udzielanie korzystnych kredytów na budownictwo mieszkaniowe. Zaangażowane strony mają już spore doświadczenie w dziedzinie kredytów na rzecz rozwoju i odnowy obszarów miejskich, jak również budownictwa socjalnego. W kontekście protokołu programów Urban/JESSICA Komisja porozumiała się z instytucjami w zakresie współpracy w ramach nowych programów EFRR, których elementem jest rozwój obszarów miejskich. Celem jest połączenie dotacji w ramach programów na rzecz rozwoju i odnowy obszarów miejskich lub budownictwa socjalnego z kredytami i wiedzą specjalistyczną banków w tej dziedzinie. Banki zobowiązały się również do uproszczenia podejścia do kredytowania rozwoju obszarów miejskich, tak aby stało się ono bardziej zrozumiałe dla kredytobiorców.

Więcej informacji o poszczególnych programach znajduje się na następującej stronie DG Regio: http://ec.europa.eu/comm/regional_policy/funds/2007/jjj/background_en.htm

Paweł Klimek
Biuro Regionalne Wojewodztwa Śląskiego w Brukseli / Regional Office of Silesia in Brussels