Ministerstwo Edukacji Narodowej opracowało projekt na temat Rządowa Strategia Rozwoju Edukacji na Obszarach Wiejskich.

We wprowadzeniu do projektu MEN przywołuje przemiany społeczno-ekonomiczne, które miały miejsce w naszym kraju w ostatnich latach i które pogłębiły różnice występujące między miastem a wsią. Diagnoza stanu brzmi nieciekawie: na obszarach wiejskich kumuluje się szereg zjawisk ograniczających rozwój jej mieszkańców, w tym ciągle jeszcze niedostateczny poziom wykształcenia, niedostosowanie posiadanego przygotowania zawodowego do potrzeb występujących w danym regionie, niższe aspiracje życiowe, trudniejszy dostęp do rynku pracy, a w niektórych rejonach kraju także niższy standard życia mieszkańców wsi.

Te uwarunkowania powodują, że procesy decydujące o rozwoju społeczno-gospodarczym mają tendencję do koncentrowania się w ośrodkach silniej zurbanizowanych, gdzie nie występują bariery dostępu do infrastruktury i gdzie wysoko wykwalifikowani pracownicy mają do niej powszechny dostęp i mogą z niej efektywnie korzystać. Zależności te decydują o tym, że tereny wiejskie mają gorsze perspektywy rozwojowe niż ośrodki miejskie.

By przeciwdziałać temu, Rządowa Strategia Rozwoju Edukacji na Obszarach Wiejskich ma na celu eliminowanie barier w dostępie ludności wiejskiej do pełnej oferty edukacyjnej, kulturalnej, informacyjnej i sportowej, co w przyszłości powinno zmniejszyć różnice między miastem a wsią, oraz ukształtowanie społeczeństwa otwartego na nieustanny rozwój i podnoszenie kwalifikacji.

Strategia Rozwoju Edukacji na Obszarach Wiejskich została przygotowana przy współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi i stanowi realizację zadania z Programu
„Solidarne Państwo”, zapisanego jako przygotowanie założeń do narodowego programu edukacji mieszkańców wsi.

Celem strategicznym rozwoju edukacji na wsi i obszarach wiejskich jest podniesienie jakości i poziomu wykształcenia mieszkańców wsi i obszarów wiejskich.
Celami operacyjnymi są:
– wspieranie rozwoju najmłodszych dzieci
– upowszechnianie wychowania przedszkolnego
– poprawa jakości procesu kształcenia – podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności absolwentów szkół
– podniesienie kompetencji nauczycieli
– rozszerzenie oferty edukacyjnej dla osób dorosłych i wspieranie kształcenia ustawicznego – uczenie się przez całe życie
– aktywizowanie środowisk wiejskich do podejmowania działań o charakterze edukacyjnym, społecznym i kulturalnym
– przygotowanie do funkcjonowania w gospodarce rynkowej
– dążenie do efektywniejszego wykorzystania bazy szkolnej na obszarach wiejskich
– rozwój umiejętności wykorzystania komputera oraz Internetu w życiu codziennym obywatela i przedsiębiorcy.

Projekt określa i charakteryzuje poszczególne działania w ramach celów operacyjnych, odpowiedzialnych za ich realizację, czas realizacji oraz źródła finansowania.

Równolegle z opracowaniem założeń do Strategii Rozwoju Edukacji na Obszarach Wiejskich Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęło pracę nad przygotowaniem konkretnych rozwiązan problemów wskazanych w programie. W celu ich realizacji przygotowano i wdrożono:
1) Program „Alternatywne formy wychowania przedszkolnego”
2) Program stypendialny dla uczniów pochodzących z rodzin byłych pracowników państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej
3) Program aktywizacji i wspierania jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych w zakresie pomocy stypendialnej dla uczniów.

Jednocześnie od 2005 roku podjęto realizację działań, które uzupełniły zadania planowane w programie. Są to:
1) kursy z zakresu technologii teleinformatycznych, przygotowujące nauczycieli do korzystania z nowych technologii
2) kursy doskonalące nauczycieli z zakresu języków obcych, podnoszące sprawność językową nauczycieli
3) kursy doskonalące dla nauczycieli z zakresu pedagogiki specjalnej, przygotowujące nauczycieli szkół ogólnodostępnych do pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
4) studia podyplomowe dla nauczycieli różnych typów szkół i placówek, w szczególności dla nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie, przygotowujące do nauczania drugiego przedmiotu - obejmujące zajęcia z zakresu technologii teleinformatycznych i języka obcego.

Biorąc pod uwagę zmiany na rynku pracy oraz konieczność zmian w przygotowaniu nowych pracowników wdrożono do realizacji m.in.:
1) projekt „Przygotowanie innowacyjnych programów kształcenia zawodowego”
2) projekt „Wyposażenie Centrów Kształcenia Ustawicznego, Centrów Kształcenia Praktycznego i szkół zawodowych w stanowiska do egzaminów zawodowych”
3) projekt „Wyposażenie CKU, CKP w sprzęt komputerowy”
4) projekt „Zakup pracowni komputerowych dla szkół”
5) internetowe centra informacji multimedialnej w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych
6) prowadzenie Edukacyjnego Portalu Internetowego - Internetowe Centrum Zasobów Edukacyjnych „Scholaris”  - www.scholaris.pl
7) projekt doposażenia poradni psychologiczno-pedagogicznych w sprzęt komputerowy wraz ze specjalistycznym oprogramowaniem
8) projekt doposażania szkół i placówek kształcących uczniów niepełnosprawnych w środki dydaktyczne i sprzęt specjalistyczny.

Strategia będzie powiązana z projektem Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego. Interdyscyplinarny charakter Strategii powoduje konieczność pełnego zaangażowania się nie tylko Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ale i innych resortów.

Strategia Rozwoju Edukacji na Obszarach Wiejskich realizowana będzie w latach 2007 – 2013. Taki okres realizacji ściśle wiąże się z okresem programowania Europejskich Funduszy Strukturalnych, które stanowią źródło finansowania większości zaplanowanych w Strategii działań.

Na obecnym etapie nie ma możliwości oszacowania łącznych skutków finansowych związanych z wdrożeniem Strategii. Środki na realizację programów ujętych w Strategii Rozwoju Edukacji na Obszarach Wiejskich będą zaplanowane w budżetach poszczególnych resortów (w ramach środków własnych tych resortów) oraz w rezerwach celowych. W znaczącym stopniu wykorzystane zostan środki z funduszy strukturalnych UE.

Anna Śliwka
a.sliwka@pap.pl

(doc [info])