Wiele gmin, zwłaszcza miejsko-wiejskich i wiejskich, obowiązkowo dowozi uczniów na własny koszt (tzw. zadanie własne) - przypomina czytelnik
Prawdopodobnie stoimy w przededniu kolejnej reformy oświaty. Odbywają się liczne debaty oświatowe i podejmowane stanowiska a niedługo zapadną pierwsze decyzje.
W tym gorącym okresie należy przypomnieć, że wiele gmin, zwłaszcza miejsko-wiejskich i wiejskich, obowiązkowo dowozi uczniów na własny koszt (tzw. zadanie własne).
Żadna z wag przy podziale części oświatowej subwencji ogólnej nie uwzględnia tej krzywdzącej nierówności dotyczącej tylko niektórych jst. Warto przypomnieć, że nie było tak zawsze.
Minister prof. Mirosław Handke, przeprowadzając zmiany strukturalne, w rozporządzeniu z dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 111, poz. 1284) przewidział wagę P7 – 0,30 dodatek na dofinansowanie wydatków związanych z racjonalizacją sieci szkół.
Dodatek ten był kalkulowany według liczby dowożonych uczniów w gminach na terenach wiejskich oraz dowożonych uczniów niepełnosprawnych.
W roku 2001 środki były już znacznie niższe, o czym stanowiły przyjęte – w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 2000 r. w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 122, poz. 1330) – wagi P4-P6, czyli dodatki na dofinansowanie wydatków związanych z racjonalizacją sieci szkół.
Wynosiły odpowiednio 0,04 kalkulowana według liczby uczniów uprawnionych do dowożenia na odległość od 3 do 5 km oraz 0,07 – według liczby uczniów uprawnionych do dowożenia na odległość od 5 do 10 km i 0,15 – według liczby uczniów uprawnionych do dowożenia na odległość powyżej 10 km.
Rygorystyczne zasady dotyczące racjonalizacji sieci szkół podstawowych i tworzenia gimnazjów, które powodowały zwiększenie zakresu dowożenia były rekompensowane ww. wagami i darmowymi gimbusami. Szybko to się skończyło a ciężar dowożenia spoczął wyłącznie na jst.
Obecnie art. 28 ust. 5 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 198) wyłącza dowożenie uczniów z podziału części oświatowej subwencji ogólnej.
Warto zauważyć, że wyłącza również zadania związane z prowadzeniem przedszkoli ogólnodostępnych i oddziałów ogólnodostępnych w przedszkolach z oddziałami integracyjnymi oraz zadań związanych z prowadzeniem innych form wychowania przedszkolnego.
Wychowanie przedszkole objęto jednak dotacją celową. Takie samo rozwiązanie mogłoby być zastosowane również w dowożeniu (dotacja na każdego dowożonego ucznia, w tym ucznia niepełnosprawnego). Jst mogłyby przeznaczyć wtedy większe środki na dowożenie co poprawiłoby warunki i bezpieczeństwo dowożonych uczniów (patrz raporty NIK).
Mirosław Obrębski
Dyrektor Zespołu Administracji Szkół i Przedszkoli w Olsztynku
Jest to fragment artykułu „Oświatowy remanent”, opublikowanego we „Wspólnocie. Piśmie Samorządu Terytorialnego 2016 nr 10”.