Samorządy dysponują mnóstwem instrumentów do wspierania działalności gospodarczej – przekonuje Biuro Analiz Sejmowych. Wnioski stanowią część specjalnego raportu poświęconym problemom wspierania przedsiębiorstw w Polsce.

„Obowiązek dbania przez jednostki samorządu terytorialnego o rozwój gospodarczy i wspieranie przedsiębiorstw jest nie tylko ich obowiązkiem ustawowym, ale wynika również z uzależnienia dochodów od wpływów z podatków od osób fizycznych i prawnych” – podkreśla Dorota Grodzka, autorka części opracowania dotyczącej administracji lokalnej.

Jak przyznaje, wprawdzie w ustawach ustrojowych nie można wskazać zadań bezpośrednio odnoszących się do wspierania przedsiębiorstw, to jednak pośrednio taki obowiązek istnieje. Wynika on m.in. z działalności na rzecz przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy.

Ponadto, zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej: organy administracji publicznej wspierają rozwój przedsiębiorczości, tworząc korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.

Analiza dzieli instrumenty, którymi mogą posługiwać się samorządy w procesie stymulowania przedsiębiorczości na dochodowe i wydatkowe. Pierwsze wymagają dobrowolnego zrzeczenia się części dochodu na rzecz przedsiębiorstw (stosowane głównie przez gminy), drugie polegają na poniesieniu przez samorząd dodatkowych nakładów.

W przypadku instrumentów dochodowych chodzi m.in. o stosowanie niższych, niż maksymalne, stawek podatków i opłat lokalnych. Istotną rolę we wspieraniu przedsiębiorczości odgrywać może również system ulg i zwolnień podatkowych.

Władze gminy mają również możliwość regulowania opłaty z tytułu rejestracji działalności gospodarczej. Zazwyczaj wniosek o wpis do ewidencji podlega opłacie w wysokości 100 zł (wniosek dotyczący zmiany wpisu – 50 zł), tymczasem prawo daje możliwość określenia niższych stawek opłaty lub wprowadzenia zwolnienia od opłat, uwzględniając w szczególności rodzaj wykonywanej działalności.

Jak podkreśla ekspert BAS, gminy mogą nie tylko zaniechać poboru w zakresie podatków stanowiących ich dochód, ale również odraczać, umarzać, rozkładać na raty należne zobowiązania podatkowe.

Bardzo ważnym instrumentem wydatkowym jest natomiast przeznaczanie środków na inwestycje, w tym głównie rozwój infrastruktury technicznej (drogowej i kanalizacyjno-wodociągowej). Istotne jest również posiadanie terenów uzbrojonych pod inwestycje.

Coraz częściej samorządy decydują się ponadto na opracowanie strategii promocji i działań mających na celu przyciągnięcie inwestorów. Część swoich budżetów przeznaczają również na wsparcie rożnego rodzaju przedsięwzięć i instytucji otoczenia biznesu.

Uudzielanie pomocy przedsiębiorcom przez takie podmioty koncentruje się wokół:  prowadzenia szkoleń, udzielania porad i pomocy w sprawach gospodarczych i prawnych, prowadzenia bazy ofert biznesowych, kojarzeniu partnerów, a także organizowania imprez gospodarczych.

Jak wynika z przeprowadzonych w 2005 roku na próbie 100 gmin i 11 województw badań Instytut Rynku Wewnętrznego i Konsumpcji, tylko 16% samorządów nie podejmowało żadnych działań mających na celu pobudzanie przedsiębiorczości.

Do najczęściej stosowanych przez gminy instrumentów należały: dbałość o rozwój infrastruktury (w tym szczególnie dróg), działania promujące gminę jako obszar sprzyjający inwestorom, wydzielanie atrakcyjnie położonych działek pod inwestycje oraz wprowadzanie ułatwień w procedurze urzędowej.

Z przeprowadzonego przez IRWiK badania wynika również, że wielkość gminy wpływała na podejmowane przez nią działania. Małe gminy częściej sięgały do narzędzi natury fiskalnej, czyli działań związanych z rezygnacją z części ewentualnych dochodów budżetowych, natomiast gminy duże były w stanie wykorzystać instrumenty wydatkowe.

/dp/