Izba, powołując się na dotychczasowe orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym szczególnie stanowisko NSA, wyrażone w uzasadnieniach wyroków o sygn. akt I GSK 1153/18 i I GSK 620/20 podkreśliła, że za możliwością upoważnienia zastępcy burmistrza w zakresie dokonywania zmianw  planie dochodów i wydatków przemawia „realizacja jednego z celów ustanowienia zastępcy, jakim jest zapewnienie ciągłości funkcjonowania jednostki samorządu terytorialnego w sytuacji, gdy organ wykonawczy nie może wykonywać swoich kompetencji”.

Sprzeczne wyroki NSA

W obszernych wyjaśnieniach RIO przypomniała, że kwestia dopuszczalności upoważnienia przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) swojego zastępcy do dokonywania zmian w planie dochodów i wydatków jednostki samorządu terytorialnego w toku wykonywania budżetu wielokrotnie była przedmiotem orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego. 

We wcześniejszych wyrokach NSA przeważało stanowisko, zgodnie z którym przepis art. 33 ust. 4 u.s.g. nie jest podstawą prawną do powierzenia zastępcy wójta podpisania zarządzenia wójta w sprawie zmian w uchwale budżetowej. 

W wyroku NSA z 14 listopada 2017 r. (sygn. akt 11 GSK 273/16) podkreślono, że „dekoncentracja zadań wójta jest nierozłącznie związana z tym, w jakiej roli występuje wójt, czy występuje jako kierownik urzędu czy jako organ wykonawczy gminy. (...) Przepis zezwalający wójtowi na powierzenie prowadzenia określonych spraw gminy w swoim imieniu zastępcy wójta zosial umieszczony po ustanawiającym wójta kierownikiem urzędu. W

ykładnia językowa przepisu art. 33 ust. 4 u.s.g. nie może być oderwana od treści całego przepisu art. 33, a w szczególności ust. 3 art. 33 u.s.g. Wykładnia ta daje podstawę do stwierdzenia, że wójt może powierzyć zastępcy wójta w swoim imieniu określone sprawy gminy związane z kierowaniem i organizacją urzędem, sprawami pracowniczymi, a nie sprawy dotyczące wójta jako organu wykonawczego gminy". Tożsame stanowisko przedstawione zostało w wyrokach NSA z dnia 15 marca 2019 r. (sygn. akt I GSK 1071/18 i 1 GSK 1072/18). 

Odmienny wyrok w podobnej sprawie wydał NSA 7 marca 2019 r. (sygn. akt I GSK 1153/18). W uzasadnieniu orzeczenia zauważono, że „jednym z celów ustanowienia zastępcy jest zapewnienie ciągłości funkcjonowania jednostki samorządu terytorialnego w sytuacji, gdy organ wykonawczy nie może wykonywać swoich kompetencji. Po drugie, systematykę ustawy można postrzegać tak, że art. 33 u.s.g. reguluje nie kompetencje wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jako kierownika jednostki, a jego uprawnienia związane z organizacją funkcjonowania gminy w celu prawidłowego i efektywnego realizowania jej zadań, w tym w szczególności organizacji urzędu, przy pomocy którego wójt wykom je swoje kompetencje. 

Realizacja tych funkcji wymaga umożliwienia szerokiego powierzenia wykonywania kompetencji zastępcy wójta". Ponadto w ocenie sądu analiza językowa przepisu art. 33 ust. 4 u.s.g. prowadzi do wniosku, że nic odnosi się on jedynie do spraw związanych z funkcjonowaniem urzędu gminy, a do „spraw gminy" bez dodatkowego ograniczenia ich katalogu. Dodatkowo sędziowie zauważyli, że nawet jeśli w ramach dekoncentracji uprawnień zmiany budżetu gminy zostaną dokonane przez zastępcę wójta, to i tak zastępca ten działa w imieniu i na rachunek wójta. Powyższy fakt przesądza więc o tym, że w analizowanym przypadku nie dochodzi do zmiany organu, który wykonuje zadanie polegające na wprowadzeniu zmiany w budżecie. Okoliczność, że zmienia się jedynie faktyczny realizator czynności, jaką jest omawiana zmiana budżetu, nie wyłącza odpowiedzialności wójta, który wciąż pozostaje organem zmieniającym budżet. 

Drugi wyrok NSA za upoważnieniem zastępcy

RIO przypomniała, że powyższe stanowisko potwierdzone zostało w kolejnym wyroku NSA z dnia 16 lipca 2020 r. (sygn. akt 1 GSK 620/20). Co istotne w uzasadnieniu tego wyroku sąd zauważył, że kwestia delegowania kompetencji wójta jego zastępcy w zakresie zmiany uchwały budżetowej jest przedmiotem dwóch przeciwstawnych poglądów judykatury i doktryny, w tym pierwszego prezentowanego w przytoczonych powyżej orzeczeniach NSA w sprawach o sygn. akt I GSK 273/16,1 GSK 1072118 i I GSK 1071/18 oraz drugiego wynikające m.in. z wyroku NSA w sprawie o sygn. akt I GSK 1153/18. 

NSA za słuszną i przekonującą uznał argumentację wyrażoną w drugim z poglądów, wskazując, że nie zasługuje na aprobatę prezentowane przez zwolenników pierwszego poglądu stanowisko, że dekoncentracja zadań wójta jest nierozłącznie związana z tym, w jakiej roli występuje wójt, czy występuje jako kierownik urzędu, czy jako organ wykonawczy gminy, ponieważ nie znajduje ono oparcia w przepisach prawa. 

Ponadto „twierdzenie, że prawo do dekoncentracji uprawnień wójta dotyczy jedynie zadań, które realizuje on jako kierownik urzędu, jest niekonsekwentne. Dekoncentracja jest bowiem przewidziana także w sferze działalności wójta jako organu administracji publicznej, czego dowodem jest chociażby prawo do scedowania kompetencji w zakresie wydawania decyzji administracyjnej w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Dowodzi tego jednoznacznie art. 39 ust. 1 i 2 u.s.g. 

Ponadto pogląd o rzekomym zakazie dekoncentracji w zakresie realizacji zadania, jakim jest zmiana budżetu gminy, podważa znaczenie art. 33 ust 1 u.s.g., z którego wynika, te wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy. Przepis ten, stanowiąc o zadaniach wójta, nie zawiera w swej treści żadnego zastrzeżenia zawężającego kategorię zadań, które zostały wyłączone z ewentualnej dekoncentracji. (...) Tym samym powołana norma prawna daje podstawę do przyjęcia, te wszelkie zadania wójta — niezależnie od tego, czy realizowane przez wójta będącego monokratycznym organem wykonawczym wójta, czy też wójta będącego kierownikiem urzędu gminy, w przypadku braku wyraźnego zastrzeżenia przepisem prawa powszechnie obowiązującego — mogą być przedmiotem dekoncentracji". 

mp/