Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra finansów - poinformowało w komunikacie CIR.

Jak napisano w komunikacie, wprowadzona zostanie stabilizująca reguła wydatkowa o charakterze antycyklicznym, która zapewni długookresową stabilność finansów państwa i będzie sprzyjać stabilności makroekonomicznej.

To mechanizm, który w praktyce przyczyni się do uzdrowienia finansów publicznych i określi dopuszczalny wzrost wydatków sektora publicznego.

Nowa reguła ograniczy wzrost wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych do średniego tempa wzrostu PKB. W okresie dobrej koniunktury wydatki będą rosły wolniej niż PKB, a w okresie spowolnienia gospodarczego - szybciej.

W sytuacji nadmiernej nierównowagi finansów publicznych włączy się zapisana w tej regule automatyczna korekta tempa wzrostu wydatków.

Korekta ta będzie jednak zawieszona w razie prognozowanego silnego spowolnienia gospodarczego, gdy nierównowaga finansów publicznych nie okaże się alarmująca.

Polityka fiskalna będzie prowadzona w sposób antycykliczny i przewidywalny. W efekcie zwiększy się stabilność wzrostu gospodarczego, a także poprawi konkurencyjność gospodarki i warunki funkcjonowania przedsiębiorstw.

Nowa reguła zastąpi obowiązującą tzw. dyscyplinującą regułę wydatkową oraz dotychczasowe sankcje przewidziane po przekroczeniu przez państwowy dług publiczny 50 proc. PKB. Dotychczasowe, najważniejsze reguły to:

1) konstytucyjny limit zadłużenia uzupełniony o progi ostrożnościowe w ustawie o finansach publicznych;

2) reguła ograniczająca tempo wzrostu wydatków innych niż prawnie zdeterminowane (oraz nowych prawnie zdeterminowanych) do prognozowanego wskaźnika inflacji powiększonego o punkt procentowy (tzw. dyscyplinująca reguła wydatkowa);

3) reguły długu i kosztów obsługi długu funkcjonujące w jednostkach samorządu terytorialnego (JST) do 2013 r. (od 2014 r. zastąpią je indywidualne wskaźniki zadłużenia JST);

4) reguła co najmniej zrównoważonego wyniku bieżącego JST. Z analizy tego systemu wynika, że wprowadzenie nowej reguły jest niezbędne, ponieważ obecnie istniejące zabezpieczenia w sposób niewystarczający zapewniały dyscyplinę w finansach publicznych, a w okresie poprzedzającym spowolnienie gospodarcze i w sytuacji spowolnienia, wynikającego z kryzysu w strefie euro - prowadziły wręcz do procyklicznego jego spotęgowania zamiast mu antycyklicznie przeciwdziałać.

Stabilizująca reguła wydatkowa o charakterze antycyklicznym nakłada ograniczenia na poziom wydatków publicznych. Jej zakres jest znacznie szerszy od obwiązującej dyscyplinującej reguły wydatkowej - obejmuje wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych z wyłączeniem wydatków w pełni finansowanych ze środków unijnych i EFTA oraz wydatków jednostek, które nie mają zdolności do generowania wysokich deficytów, co stanowi około 90 proc. wydatków sektora.

Wprowadzenie nowej reguły zmieni zasadniczo prowadzenie polityki fiskalnej. Chodzi o nałożenie wiążącego prawnie limitu na poziom około 2/3 wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych. Przestrzeganie limitu przyczyni się do osiągnięcia w średnim okresie wyniku nominalnego na poziomie MTO (średniookresowego celu budżetowego, przyjętego obecnie na poziomie minus 1 proc. PKB).

Pozwoli też w dłuższym okresie zredukować dług publiczny znacznie poniżej progu konstytucyjnego (60 proc. PKB) i utrzymać deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych znacząco poniżej 3 proc. PKB (ograniczenie wynikające z Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).

W rezultacie wprowadzenie reguły wydatkowej zapewni utrzymanie stabilności fiskalnej, co z kolei będzie sprzyjać stabilności makroekonomicznej. Stabilizująca reguła wydatkowa zwiększy transparentność polityki budżetowej - będą funkcjonować jasne i stabilne ramy wyznaczające limit wydatków publicznych na każdy rok. Po raz pierwszy regułę tę wykorzystano - pomocniczo - przy opracowywaniu budżetu państwa na 2014 r.

Reguła będzie monitorowana pod kątem:

1) realizacji jej celu głównego, czyli likwidacji strukturalnej nierównowagi fiskalnej,

2) przestrzegania limitu wydatkowego,

3) wprowadzenia do niej zmian - po 5 latach od dnia wejścia w życie tej nowelizacji lub po ewentualnej aktualizacji wysokości średniookresowego celu budżetowego, minister finansów dokona przeglądu funkcjonowania przepisów dotyczących ustalania kwoty wydatków publicznych oraz przedstawi rządowi informację o sposobie funkcjonowania reguły w procesie budżetowym, z rekomendacjami ewentualnych zmian.

Wdrożenie reguły oznacza także wypełnienie wymogów unijnych.

Dodatkowo, nowelizacja ustawy o finansach publicznych, zapewnia nowe preferencje dla jednostek samorządu terytorialnego przy realizacji projektów unijnych. Proponowane zmiany mają umożliwić lepsze wykorzystanie środków unijnych w ramach nowej perspektywy finansowej.

Źródło: Centrum Informacyjne Rządu

Serwis Samorządowy PAP