Samorząd terytorialny może być wydawcą lokalnej gazety, może też ją dofinansowywać – uważają eksperci BAS. W niektórych przypadkach można jednak mówić o możliwości naruszenia zasad wolnej konkurencji.

Zdaniem Eweliny Gierach z Biura Analiz Sejmowych obecne przepisy nie dają wątpliwości, że samorząd może wydawać lokalne gazety. „Jeżeli uzna się, że tworzone przez gminy i powiaty podmioty (organizacje samorządowe) mają prawo być wydawcą to, w świetle ustawy – Prawo prasowe, takiego uprawnienia nie sposób odmówić samym gminom i powiatom” – podkreśla.

Ustawa o samorządzie gminnym wśród zadań własnych nie wymienia wprawdzie działalności polegającej na wydawaniu gazety, niemniej w świetle zapisu o realizowaniu wszelkich spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżonych ustawami na rzecz innych podmiotów, organ samorządu może wydawać gazetę lokalną.

W opinii autorki analizy, na rynku prasy lokalnej występują trzy rodzaje gazet: wydawane przez organ samorządu terytorialnego za które nie pobierana jest opłata, wydawane przez organ samorządu terytorialnego za które pobierana jest opłata oraz gazety wydawane przez przedsiębiorców prywatnych dofinansowywane przez samorząd. W przypadku dwóch ostatnich istnieje ryzyko naruszenia zasad wolnej konkurencji.

Jak podkreśla Ewelina Gierach, sam fakt wydawania gazety o zasięgu lokalnym nie stanowi naruszenia przepisów o wolnej konkurencji, a prasa bezpłatna ze względu na specyficzne treści i brak ceny nie stanowi problemu antymonopolowego. W przypadku gazet płatnych istnieje natomiast ryzyko stosowania „rażąco niskich cen”.

„W sytuacji, gdy udział w rynku jest niski, ale siła finansowa przedsiębiorcy umożliwia mu realizowanie niezależnej od konkurentów strategii rynkowej, można przyjąć istnienie pozycji dominującej” – przekonuje.

Z drugiej jednak strony, fakt, że przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji mają zastosowanie zarówno w przypadku wydawcy prywatnego jak wydawcy samorządowego świadczy o ich równości wobec prawa. „Jest to więc kolejna gwarancja realizacji swobody konkurencji na rynku” – pisze ekspert BAS.

Jak zauważa Ewelina Gierach, nie istnieje opublikowane orzecznictwo sądów, dotyczące omawianego zagadnienia. W tej sprawie wypowiadały się jednak regionalne izby obrachunkowe.

Kwestionowano głównie podstawę prawną dofinansowania lokalnej prasy przez samorząd. Uchwały o dotacji nie odwoływały się do wykonywania przez wydawcę gazety do jakichkolwiek zadań publicznych o charakterze lokalnym a związanych z zaspokajaniem zbiorowych potrzeb wspólnoty.

/dp/