Skuteczniejsze wykrywanie i stawianie przed wymiarem sprawiedliwości osób odpowiedzialnych za nielegalne składowiska odpadów niebezpiecznych to część postulatów Konwentu Marszałków Województw RP. Stanowisko w tej sprawie przyjęto w środę na posiedzeniu w Podzamczu (gm. Ogrodzieniec, woj. śląskie).
Stanowisko konwentu dotyczy przeciwdziałania powstawaniu nielegalnych składowisk odpadów niebezpiecznych, które stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz środowiska, a także usprawnienia procedur związanych z usuwaniem odpadów niebezpiecznych. Skierowano je do kierownictwa resortów klimatu i środowiska, spraw wewnętrznych i administracji oraz sprawiedliwości.
„Temat nielegalnych składowisk odpadów niebezpiecznych pozostaje w Polsce nierozwiązany. Jako marszałkowie województw mierzymy się z tym problemem (…). Natomiast brakuje nam przede wszystkim kompetencji ustawowych (…), a na koniec także pieniędzy” – powiedział marszałek woj. śląskiego Wojciech Saługa.
Marszałkowie w stanowisku napisali, że warto rozważyć powołanie specjalnych grup śledczych i operacyjnych, które powinny być wyposażone w nowoczesne narzędzia i technologie, aby zwiększyć skuteczność wykrywania i stawiania przed wymiarem sprawiedliwości osób odpowiedzialnych za nielegalne składowiska odpadów niebezpiecznych. Zaproponowali także powołanie wyspecjalizowanej w tym instytucji centralnej i jej jednostek terenowych.
„Apelujemy o analizę obecnie obowiązujących przepisów, również karnych, pod kątem ich efektywności w zakresie wykrywania i eliminacji przestępstw popełnianych przeciw środowisku. W istocie przestępstwa środowiskowe są przestępstwami nastającymi na zdrowie i życie ludzi. Generują także olbrzymie koszty społeczne i gospodarcze” – podkreślili marszałkowie w stanowisku.
Konwent pozytywnie ocenił zapowiadane przez szefową Ministerstwa Klimatu i Środowiska Paulinę Hennig-Kloskę powołanie zespołów międzyresortowych i wojewódzkich w celu wypracowania sposobów na rozwiązanie problemu odpadowego. Wskazał jednak, że konieczne jest włączenie w prace przedstawicieli samorządów.
Kolejne z postulatów marszałków to budowa instalacji do termicznego przetwarzania odpadów niebezpiecznych, a także zapewnienie stabilnego finansowania ich utylizacji. W stanowisku przekazali, że bez tego samorządy nie będą w stanie sprostać temu zadaniu.
W przypadkach, kiedy nielegalne składowiska odpadów niebezpiecznych przybierają rozmiar sytuacji kryzysowych, w opinii konwentu zadania związane z ich usunięciem powinien przejąć wojewoda, który odpowiada za zarządzanie kryzysowe w regionie, a jako organ administracji rządowej może skuteczniej zabiegać o pozyskanie finansowania.
Konwent w swoim stanowisku dostrzegł konieczność zmiany mechanizmu zabezpieczania roszczeń związanych z usuwaniem odpadów niebezpiecznych. Zaproponował m.in. powołanie funduszu gwarancyjnego, a także waloryzację i powiązanie wysokości zabezpieczeń finansowych z poziomem ryzyka wynikającym ze składowania określonych rodzajów odpadów.
Jako jeden z czynników sprzyjających powstawaniu nielegalnych składowisk opadów niebezpiecznych marszałkowie wskazali niedoskonałość systemu nadzorczego. Zgodnie z przepisami wytwórca odpadów traci odpowiedzialność za nie w momencie przekazania do procesu ostatecznego odzysku lub unieszkodliwienia. To powoduje, że powstają całe łańcuchy pośredników, którzy nie posiadają zdolności do utylizacji lub unieszkodliwienia odpadów, a te ostatecznie trafiają na nielegalne składowiska.
Konwent zaproponował rozszerzenie odpowiedzialności wytwórców odpadów oraz wprowadzenie zakazu przekazywania niektórych rodzajów odpadów firmom, które nie posiadają instalacji odzysku lub unieszkodliwiania. Marszałkowie zasygnalizowali też konieczność uporządkowania kompetencji poszczególnych organów ochrony środowiska.
pato/ mam/