Cieszyn: Już wkrótce rusza 27. Przegląd Filmowy Kino na Granicy!

Od samego początku, czyli od 1999 roku celem Kina na Granicy jest wzajemne promowanie kina środkowoeuropejskiego po obu stronach granicy. Projekcjom filmowym towarzyszą koncerty, wystawy, dyskusje i spotkania z twórcami oraz warsztaty. Bogaty i oryginalny program Kina na Granicy oraz niepowtarzalny klimat festiwalu zaskarbił serca tysięcy fanów i został doceniony przez środowisko filmowe licznymi nagrodami.

Podobnie jak w latach ubiegłych tegoroczny 27. Przegląd Filmowy Kino na Granicy odbędzie się na przełomie kwietnia i maja w dniach 30 kwietnia - 4 maja 2025 roku w Cieszynie i Czeskim Cieszynie

Na program Kina na Granicy, oprócz prezentacji nowego kina z Europy Środkowej, tradycyjnie złożą się także retrospektywy i sekcje tematyczne. Widzowie festiwalu uczestniczą też w spotkaniach literackich, które są ważnym punktem programu imprez towarzyszących, podobnie, jak koncerty: plenerowe i bardziej kameralne, w klubie festiwalowym. Będzie także coś dla najmłodszych widzów. Co roku biorą oni udział w przygotowanych specjalnie dla nich wydarzeniach i seansach filmowych.

Leszek Możdżer na otwarcie Kina na Granicy!

27. Przegląd Filmowy Kino na Granicy w Cieszynie i Czeskim Cieszynie otworzy projekcja filmu „Przybysz z ciemności”. Muzykę do niemego obrazu zagra Leszek Możdżer.  „Przybysz z ciemności” w reżyserii Jana Stanislava Kolára z1921 roku to jeden z najbardziej cenionych filmów czechosłowackiego ekspresjonizmu. W tajemniczej Czarnej Wieży Bohdan odkrywa ciało swojego przodka żyjącego w XVI wieku. Mężczyzna odnajduje tam także instrukcję, jak wskrzesić zmarłego: okazuje się bowiem, że nieżyjący krewny był uczniem alchemika, który wynalazł eliksir życia. Zaskakujące znalezisko uruchamia lawinę nieoczekiwanych zdarzeń, które dotkną Bohdana i jego najbliższych.

Wydarzenie, inaugurujące 27. Przegląd Filmowy Kino na Granicy, odbędzie się 30 kwietnia w osiemnastowiecznym Kościele Jezusowym w Cieszynie – największym ewangelickim kościele w Polsce, w którym znajduje się aż 3 i pół tysiąca miejsc siedzących. Ogółem może on pomieścić nawet około 7 tysięcy osób. Wstęp na projekcję i koncert jest wolny. Wydarzenie jest zaplanowane na godzinę 20. Publiczność będzie mogła zajmować miejsca w kościele od 19.30.

Majówka w Cieszynie: nowe kino z Czech i Słowacji

Szeroki przegląd nowości filmowych z krajów naszych południowych sąsiadów jest co roku jednym z najbardziej oczekiwanych punktów programu Kina na granicy. Co organizatorzy pokażą w tym roku?
Odbywający się od 27 lat Przegląd Filmowy Kino na Granicy jest dla Polaków często jedyną okazją do poznania najlepszych produkcji regionu, w tym filmów prezentowanych na najważniejszych światowych festiwalach i kandydujących do Oscarów. W tej tradycyjnie bardzo chętnie oglądanej części naszego programu organizatorzy prezentują wybór ambitnych artystycznie filmów czeskich i słowackich ostatniego sezonu. W 2025 roku widzowie będą mogli zobaczyć także najczęściej nagradzane tytuły z tych krajów, na czele z absolutnym zwycięzcą Czeskich Lwów, filmem „Fale” w reżyserii Jiříego Mádla, produkcji, która była na tegorocznej oscarowej short liście. Film ten będzie jednocześnie częścią szerszej retrospektywy twórczej Mádla. Zeszłoroczna „Amerykanka”, którą zaprezentuje w Cieszynie jej reżyser Viktor Tauš, zdobyła wielkie uznanie czeskiej krytyki jako projekt niezwykły, który oprócz samej warstwy filmowej ma także elementy literacko – teatralne. Zaprezentowany zostanie też debiut reżyserski Adama Martinca „Mord”, stylistycznie nawiązujący do niektórych rozwiązań formalnych Czechosłowackiej Nowej Fali.

Wśród innych nowości znajdzie się kilka filmów z niezwykłymi kreacjami aktorskimi jak choćby „Rok ogrodnika” Jiříego Havelki, czy subtelny dramat psychologiczny „Rok wdowy” – debiut fabularny Veroniki Liški z emocjonalną kreacją Pavli Beretovej. Nie zabraknie także ciekawych filmów krótkometrażowych m.in. nagrodzony Oscarem „Rodak” – studencki film utalentowanego duetu reżyserskiego Pavla Sýkory i Viktora Horáka. Bogaty jest  też program filmów dokumentalnych. Widzowie będą mogli zobaczyć m.in. obraz „Nie jestem jeszcze kim bym chciała” w reżyserii Kláry Tasovskej – o legendzie światowej fotografii Libušie Jarcovjákovej, który był prezentowany na Berlinale i został nagrodzony Czeskim Lwem oraz nagrodą krytyków filmowych. Z kolei w filmie „Korespondent wojenny” duet reżyserski David Čálek i Benjamin Tuček przybliży obecną sytuację ogarniętej wojną Ukrainy w bardzo osobistym portrecie korespondenta czeskiego radia Martina Dorazína.
Na uwagę zasługuje także wybór filmów słowackich m.in. filmy „Pewnego razu na Dzikim Wschodzie” reżysera i producenta Rudolfa Birmanna, dyptyk „Miki” i „Černák”, „Prezydentka”, o byłej głowie państwa słowackiego Zuzannie Čaputovej, w reżyserii Marka Šulíka.

Retrospektywy na Kinie na Granicy

Cieszyński Przegląd Kino na Granicy to także retrospektywy. W tym roku widzowie festiwalu będą mogli zobaczyć min. cykl filmów z udziałem kochanej przez polską publiczność Mai Komorowskiej, która będzie również gościem festiwalu. Przegląd filmów prezentujący najważniejsze produkcje z udziałem aktorki będzie nosił nazwę  „Nowe odkrycie”. Retrospektywa Mai Komorowskiej nie będzie jedyną na tegorocznym Kinie na Granicy. Organizatorzy zaplanowali także prezentację dorobku filmowego Hynka Bočana, Jiřego Mádla i Krzysztofa Piesiewicza.

Głośne nazwiska wśród gości tegorocznej Literatury na Granicy

Cieszyńskiemu przeglądowi filmowemu Kino na Granicy już po raz ósmy towarzyszyć będzie program literacki – Literatura na Granicy. W festiwalowych spotkaniach i debatach udział weźmie ponad czterdziestu znakomitych gości.   Celem programu Literatura na Granicy jest przybliżenie – przy okazji wielkiego święta środkowoeuropejskiego kina, jakim jest przegląd Kino na Granicy w Cieszynie i Czeskim Cieszynie – również literatury Europy Środkowej. Oprócz spotkań autorskich z pisarzami i tłumaczami co roku organizowane są również debaty na tematy społeczne i polityczne. Program wydarzenia tworzy ceniony tłumacz literatury czeskiej i słowackiej, Andrzej S. Jagodziński, we współpracy z Teresą Drozdą i Anną Maślanką. Motywem przewodnim, na którym skoncentrowali się w tym roku organizatorzy, jest „Zła pamięć”. Spotkania literackie dotyczyć więc będą wszystkiego, o czym z różnych powodów nie chcemy pamiętać – jako jednostki i społeczeństwa. Mowa będzie o osobistych złych wspomnieniach, ale również traumach przekazywanych z pokolenia na pokolenie czy ciemnych kartach historii narodów Europy Środkowej.

W programie znalazło się wiele cenionych nazwisk. Autorka bestsellerowych powieści historycznych, Kateřina Tučková, weźmie udział w dyskusji o osobistej złej pamięci oraz zastanawiać się będzie – u boku pisarzy Pavola Rankova i Petra Stančíka – czy historia ma poczucie humoru. Karin Lednická, twórczyni bijącego w Czechach rekordy popularności cyklu Šikmý kostel [Krzywy kościół] z akcją rozgrywającą się na Śląsku Cieszyńskim porozmawia o „bliznach pamięci” w ujęciu non-fiction. Towarzyszyć jej będą dziennikarz i autor cenionego reportażu Dziady i dybuki Jarosław Kurski, węgierska psycholożka i psychoterapeutka Noémi OrvosTóth oraz słowacki pisarz i eseista Ján Púček. Uwielbiany zarówno w Czechach, jak w Polsce pisarz Jaroslav Rudiš dyskutował będzie m.in. z Adamem Michnikiem i Martinem Šimečką o tym, czego w Europie Środkowej nie chcemy pamiętać. Program uświetnią swoją obecnością także znakomici poeci Ryszard Krynicki i Piotr Sommer, ceniony prozaik Krzysztof Varga oraz pisarze młodszego pokolenia literacko oswajający zagadnienia choroby, śmierci oraz relacji rodzinnych – Mateusz Pakuła i Mira Marcinów. Po niełatwe tematy sięgają w swojej twórczości również dwie inne bohaterki tegorocznego literackiego programu Kina na Granicy – znana z głośnej książki Tego pokoju nie da się zjeść Nicol Hochholczerová oraz uwielbiana przez czeskich czytelników i tłumaczona na ponad dwadzieścia języków prozaiczka Alena Mornštajnová

W programie nie zabraknie również wydarzeń specjalnych. Debata „Co nam zostało z tych lat?” podsumuje 25 lat Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. W dyskusji z okazji 100 lat Polskiego PEN Clubu mowa będzie o sile wolnego słowa i o tym, jak w różnych warunkach zachować niezależność. W ramach zamykającej program dyskusji „Dokąd zmierza Europa?” wybitni publicyści porozmawiają zaś o przyszłości Europy. Program co roku oddaje również głos tłumaczom. Wśród zaproszonych gości znaleźli się m.in. tłumaczka i wydawczyni Kateřiny Tučkovej Julia Różewicz, tłumaczka niemieckojęzycznych dzieł Jaroslava Rudiša Małgorzata Gralińska czy czeska tłumaczka Miry Marcinów Lucie Zakopalová.

Muzyka w klubie festiwalowym 27. Przegląd Filmowy Kino na Granicy

W pierwszy dzień festiwalu, 30 kwietnia, oprócz wielkiej muzyczno-filmowej atrakcji o 20.00, jaką będzie wieczorny pokaz niemego filmu „Przybysz z ciemności” z muzyką na żywo Leszka Możdżera  o 22.30 w klubie festiwalowym zagra DUKLA – zespół z Pragi, którego muzyka to gitarowy pop z wpływami nowej fali, post punka, rocka lat 90. i współczesnej muzyki klubowej. Po koncercie o dalszą dobrą zabawę zadba DJ OMSON, którego twórczość można określić jako mieszankę disco, funku oraz jackin house.

Drugiego festiwalowego dnia, 1 maja, w klubie festiwalowym wystąpi jeden z najbardziej oryginalnych artystów polskiej sceny alternatywnej – Baasch , czyli Bartosz Schmidt, który w swojej twórczości balansuje między nastrojowym synth popem a euforią muzyki klubowej.
O północny na j klubowej scenie zastąpi go duet didżejsko-wokalny MR. LEX i NOVIKA.

Trzeciego dnia Kina na Granicy, w piątek 2 maja zagra znany wszystkim aktoro – Arkadiusz Jakubik ze swoim zespołem DR MISIO. Po północy natomiast zzastąpi go  MNIAM COLLECTIVE, czyli DJ-e Matek i Gladky z programem vocal, old i tech house.

Europa jest kobietą – niezwykły koncert w majówkę

Jednym z najważniejszych wydarzeń towarzyszących tegorocznemu Przeglądowi Filmowemu Kino na Granicy będzie niezwykły koncert plenerowy na cieszyńskim rynku „Europa jest Kobietą”. - 3 Maja usłyszymy znane artystki z Polski, Słowacji i Czech: Renatę Przemyk, Agatę Karczewską, Katarzię i Radůzę. Wymiana kulturowa wspierająca integrację i dialog międzykulturowy w tej części Europy to idee od początku przyświecające naszemu Przeglądowi. Dobór artystek ma podkreślać właśnie te wartości oraz istotną rolę kobiet w świecie kultury.

Program koncertu:

18:00 – 19:00 Radůza

19:15 – 20:15 Agata Karczewska

20:30 – 21:30 Katarzia

21:45 – 23:00 Renata Przemyk

Wstęp wolny!

Aktorzy i aktorki przeczytają dzieciom bajki

Jak co roku, w programie cieszyńskiego Przeglądu Filmowego znalazły się elementy skierowane do dzieci i młodzieży. Będą seanse w kinie, ale organizatorzy zapraszają także na plenerowe czytanie bajek. Wśród czytających są w tym roku Marta Żmuda Trzebiatowska, Kamil Kula, Marieta Żukowska i Artur Barciś. Swoją obecność programu dla dzieci zapowiedzieli: Olga Chajdas, Wiktor Zborowski, Bogusława Schubert, Mariusz Palej, Magdalena Nieć, Tomasz Jurkiewicz, Dorota  Pomykała, Bartosz Roch Nowicki, Lech Dyblik, Beata Święcicka i Sonia Bohosiewicz.

To wszystko i wiele więcej atrakcji czeka uczestników i gości tegorocznego 27. Przeglądu Filmowego Kino na Granicy. Więcej informacji o festiwalu oraz szczegółowy program projekcji znajduje się na stronie https://kinonagranicy.pl/.

Do zobaczenia w Cieszynie!