Serock jest jednym z najstarszych miast na Mazowszu. Pierwszą wzmiankę o grodzie odnaleziono w tzw. falsyfikacie mogileńskim z 1065 r.
Serock jest jednym z najstarszych miast na Mazowszu. Pierwszą wzmiankę o grodzie (wówczas Syrozch) odnaleziono w tzw. falsyfikacie mogileńskim z 1065 r.
Zgodnie z zapisem w dokumencie, klasztor benedyktynów w Mogilnie miał otrzymywać jedną dziewiątą dochodów z mazowieckich grodów książęcych (w tym Serocka) oraz połowę opłat cła z komory celnej na Bugu. Wysoki brzeg u ujścia Bugu do Narwi, niewielka odległość od ujścia Narwi do Wisły oraz wielki lądowy szlak handlowy prowadzący wzdłuż Bugu z Mazowsza do Prus i na Ruś, odegrały ważną rolę w lokalizacji grodu.
Początki miasta
Gród kasztelański o charakterze militarnym wraz z podgrodziem – rozwijający się w XI – XIII wieku, położony był na wzgórzu między dwoma wąwozami, które chroniły go od południa i północy. Powstała na północ od grodu osada targowa – która dała początek średniowiecznemu miastu – funkcjonowała na tzw. „prawie mogileńskim” (zwanym także „prawem książęcym”) do XIII wieku, gdy w wyniku reformy układu przestrzennego z tzw. „lokacją” na nowych zasadach prawnych, wprowadzono rozplanowanie regularne z prostokątnym rynkiem i wychodzącymi z naroży ulicami i działkami mieszczańskimi. Zmiany te uwarunkowały dalszy rozwój urbanistyczny Serocka. Dokumenty lokacyjne nie były wydawane w pierwszym okresie istnienia miast.
Nadanie więc praw miejskich chełmińskich w 1417 r. przez księcia Janusza I Starszego z dynastii książąt mazowieckich było prawdopodobnie potwierdzeniem i rozszerzeniem praw istniejących już wcześniej, funkcjonujących w wieku XIV – w tym „lokacji przestrzennej”, oznaczającej regularny podział terenu.
Mniej więcej od 1425 – 1426 roku miasto nosiło nazwę Syroczec, a potem około 1576 – Seroczec. Pierwsza nazwa topograficzna brzmiała natomiast prawdopodobnie Szyroczec, od przymiotnika „szyroki” (szeroki), które odnosiło się do szerokiego koryta utworzonego u spływu Bugu i Narwi.
Rozwój miasta zahamowała ciężka zaraza z 1572 roku, a kolejnym ciosem okazał się najazd szwedzki. Wojny szwedzkie z I poł. XVII w. niemal zupełnie zniszczyły Serock, który stał się biedną wyludnioną mieściną.
Ku odzyskaniu praw miejskich
W 1794 r., a potem w 1809 i 1831 r. Serock znalazł się w zasięgu walk o stolicę. W 1808. Napoleon kazał ufortyfikować Serock razem z Modlinem i Pragą.
Wybudowana twierdza miała m.in. osłaniać Warszawę, później jednak plany dotyczące budowania dalszych umocnień uległy zmianie, nadając decydujące znaczenie twierdzy Modlin. W czasie powstania listopadowego Serock był miejscem koncentracji wojsk polskich, podejmujących wyprawę przeciwko gwardiom rosyjskim (maj 1831).
Te zawirowania nie powstrzymały rozwoju miasta, w którym mimo utraty praw miejskich wciąż przybywało mieszkańców. Rozwój miasta w końcu XIX w. związany był tradycyjnie z jarmarkami, odbywającymi się cztery razy w roku. Miasto przyciągało wielu rzemieślników: piekarzy, rzeźników, garncarzy, szewców, krawców, piwowarów, sprzedawców soli i kramarczyków.
W historię Serocka wpisał się też wielki pożar miasta w 1893 roku – z blisko 5000 mieszkańców, około 3000 osób straciło większość swojego majątku. Klęska – choć dramatyczna w skutkach – przyczyniła się do rozwoju budowlanego. To w tym okresie powstało szereg nowych kamienic, rozkwitało życie społeczne.
Prawa miejskie odzyskał Serock w 1923 roku. II wojna światowa przyniosła miastu ogromne zniszczenia (75% zabudowy miasta legło w gruzach), szczególnie podczas walk na przyczółku pułtusko – serockim w 1944 r. Okupacja i zagłada ludności żydowskiej poważnie wyludniła miasto. Wojnę przeżyło 2123 mieszkańców.
Konsekwentne kreowanie obecnego wizerunku Serocka zaczęło się w 1997 roku od zbudowania ratusza na zabytkowym, brukowanym rynku, odtworzenia historycznej zabudowy pierzei rynku i innych przedsięwzięć służących wydobyciu i wykorzystaniu naturalnych walorów miasta i gminy Serock.
Źródło: materiały nadsyłane przez jednostki samorządu terytorialnego.
Za treść tych informacji PAP S.A. nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności.