Centra sąsiedzkie Przystań w Gdyni to rozwijana od pięciu lat z inicjatywy samorządu, ogólnomiejska sieć miejsc z ofertą instytucji, zajęć oraz przestrzenią do spotkań i aktywności dla mieszkańców.
Pomysł na Przystanie narodził się w trakcie prac nad rewitalizacją w Gdyni - na jej przeprowadzenie samorząd pozyskał dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Wśród potrzeb wskazywanych przez mieszkańców i organizacje było powstanie ogólnodostępnych przestrzeni, w których można się spotykać i działać. Jednym z zadań wpisanych do Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Gdyni na lata 2017-2026 stało się więc utworzenie centrów sąsiedzkich na trzech z sześciu podobszarów rewitalizacji – tych, na których zmiany miały być prowadzone przy wsparciu funduszy unijnych.
Na potrzeby Przystani Śmidowicza 49 na Oksywiu – największej w Gdyni (cztery kondygnacje, ok. 3100 m kw powierzchni budynku po przebudowie i rozbudowie, prawie 5,5 tys. m kw działki) przebudowano budynek byłego Zespołu Szkół Rzemiosła i Handlu.
Przystań Opata Hackiego 33 na rewitalizowanym osiedlu w dzielnicy Chylonia działa w zaadaptowanym na jej potrzeby budynku (o powierzchni 700 m kw), w którym wcześniej mieściły się m.in. magazyny teatralne.
Trzecia Przystań na obszarach rewitalizacji: Przystań Widna 2A na Witominie budowana jest od podstaw, według projektu wyłonionego w konkursie. Działać będzie w dwóch budynkach, których łączna powierzchnia użytkowa to blisko 900 m kw. Prace zmierzają ku końcowi.
Przystanie są dostosowane do potrzeb osób w każdym wieku oraz o szczególnych potrzebach.
Przystań to miejsce, ale przede wszystkim sposób myślenia. To filozofia budowania relacji z lokalną społecznością - budynek jest tylko narzędziem ku temu. W ramach Przystani, poza działalnością instytucji miejskich zlokalizowanych blisko mieszkańców (m.in. Biblioteka Gdynia, kluby seniora, dzielnicowe ośrodki pomocy społecznej, placówki wsparcia) działają również domy sąsiedzkie. Działalność Przystani nie ogranicza się do oferty przygotowanej przez pracowników instytucji i organizacji tworzących centra sąsiedzkich. W Przystaniach odbywają się aktywności zaproponowane i prowadzone przez samych mieszkańców. Do ich dyspozycji pozostają m.in. sale warsztatowe wyposażone w potrzebny sprzęt i materiały, sąsiedzkie kuchnie, przestrzenie sportowe.
Przystań to nie tylko miejsce, ale również pomysł na określony sposób pracy. Gdyński samorząd wprowadził do jednostki budżetowej nową specjalizację pracy – animatora działającego zgodnie z zasadą: „zróbmy coś razem z mieszkańcami, a nie tylko dla nich. Stwórzmy przestrzeń mentalną i fizyczną do tego, aby mieszkańcy mogli działać”.
Koncepcja Przystani zaczęła szybko ewoluować. Wpłynęły na to rozmaite sygnały od mieszkańców i członków rad dzielnic z pozostałych obszarów miasta, gdzie również zgłaszano potrzebę usług społecznych – począwszy od kulturalnych, poprzez sportowe, animacyjne, opiekuńcze aż po zdrowotne. Uznano, że centra sąsiedzkie warto tworzyć również poza obszarami rewitalizacji. Formuła Przystani jest dość uniwersalna i może być z powodzeniem stosowana w szerszej skali, także w innych dzielnicach.
Dziś sieć Przystani tworzy osiem placówek rozsianych po mieście tak, by łatwy dostęp miała do nich jak największa liczba mieszkańców gdyńskich dzielnic.
Koszt całkowity Przystań Śmidowicza 49 – 11 107 102,40 zł, poziom dofinansowania projektu 75,34 proc.
Koszt całkowity Przystań Widna 2A – 7 321 546,99 zł, poziom dofinansowania projektu 62,68 proc.
Koszt całkowity Przystań ZOH – 3 605 810,60 zł, poziom dofinansowania projektu 63,09 proc.