Radni przyjmując uchwały w sprawie pensji samorządowców opierają się na regulacjach zawartych w ustawie o pracownikach samorządowych i rozporządzeniu ws. wynagradzania pracowników samorządowych.

Ustawa określa górną granicę wynagrodzenia i to ona odsyła do kwoty bazowej. Zgodnie z ustawą uwzględniając wszystkie składniki i dodatki, pensja wójta, burmistrza, prezydenta miasta, marszałka i starosty nie może być wyższa niż siedmiokrotność kwoty bazowej.  Zgodnie z projektem ustawy budżetowej na 2021 r. pozostanie ona na poziomie 1 789,42 zł; siedmiokrotność tej sumy to 12 525,94 zł brutto.

Limit ten odnosi się również innych pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru: wicemarszałka oraz pozostałych członków zarządu województwa (jeżeli tak stanowi statut województwa), wicestarosty oraz pozostałych członków zarządu powiatu (jeżeli tak stanowi statut powiatu). W związkach jednostek samorządu terytorialnego dotyczy to również pracowników z wyboru: przewodniczącego zarządu związku i pozostałych członków zarządu (jeżeli tak stanowi statut związku). Natomiast w urzędzie m.st. Warszawy przepisy te obejmują dodatkowo burmistrzów dzielnic m.st. Warszawy, ich zastępców i pozostałych członków zarządu dzielnic.

Według Związku Miast Polskich w rzeczywistości samorządowcy zarabiają mniej niż przewidziano w ustawie. Z wyliczeń ZMP wynika bowiem, że pensja prezydenta w mieście innym niż Warszawa wynosi w praktyce ok. 10 tys. zł. Zdaniem korporacji spowodowane jest to 20-proc.obniżką wynagrodzenia zasadniczego w związku z nowelizacją rozporządzenia ws. wynagradzania dwa lata temu.

Uzależniona od liczby mieszkańców danej jednostki pensja zasadnicza jest jednym ze składników wynagrodzenia samorządowców. Rzutuje ona na wysokość innych składowych. Dlatego jej obniżenie sprawiło, że pensje są poniżej ustawowego limitu.

Do przewidzianej w przepisach kwoty maksymalnej nie wlicza się jedynie trzynastki, wynoszącej 8,5 proc. rocznego wynagrodzenia, i nagrody jubileuszowej (od 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 20 latach pracy do 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 45 latach pracy).

Określana w ustawie budżetowej kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe ma wpływ również na wysokość diety radnego, która nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotności kwoty 1789,42 zł.

kic/