Zarząd Związku Miast Polskich negatywnie zaopiniował rządowy projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami, który umożliwi przedsiębiorcom wykup po odgórnie ustalonej stawce gruntów, które mają w użytkowaniu wieczystym.
Podczas posiedzenia zarządu Związku jego prezes Zygmunt Frankiewicz podkreślił, że założenia rządowej regulacji są błędne, bo użytkowanie wieczyste to nie jest relikt PRL, tylko użyteczne narzędzie powszechnie stosowane nie tylko w Polsce, ale w Europie i na świecie (np. w Izraelu). Pozwala ono bowiem podmiotowi publicznemu na zachowanie władztwa nad gruntem i wpływu na sposób jego zagospodarowania. Przewiduje ponadto mechanizmy kontrolne zgodności zagospodarowania gruntu z postanowieniem umowy przy jednoczesnej możliwości zagwarantowania przedsiębiorcom stabilnego inwestowania bez obligatoryjnego nabywania gruntu.
„To narzędzie winno być nadal wykorzystywane przez JST, ponieważ to jedyny sposób na dopilnowanie inwestycji, na której zależy samorządowi. Nie ma naszej zgody na mrożenie nieruchomości jako lokaty kapitału dla inwestorów” – przekonywał Frankiewicz.
Samorządowcy z miast wskazywali, że to kolejna ingerencja w dochody samorządów i zasady gospodarowania ich nieruchomościami. Zwracano uwagę, że przedstawione przepisy prawne regulują odgórnie tryb sprzedaży nieruchomości na rzecz użytkowników wieczystych, określając sposób obliczenia ceny tej sprzedaży i warunki. W ten sposób pozbawia się samorządy systematycznych wpływów z tytułu opłat rocznych, które stanowią w trudnych czasach budżetowych źródło dochodów.
Regulacja bowiem przewiduje jednorazowy wpływ, ale później jednak uszczuplenie dochodów. Jest szczególnie problematyczna w kontekście umów oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste, w odniesieniu do których nie upłynął jeszcze umowny termin zagospodarowania nieruchomości.
Przygotowany przez resort rozwoju projekt przewiduje, że cena nieruchomości nabywanej przez użytkownika wieczystego w drodze umowy cywilnoprawnej, będzie ustalana jako co najmniej dwudziestokrotność dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste. Dla zapewnienia aktualnej wartości gruntu, na której oparta będzie jego cena przewidziano możliwość sporządzenia wyceny.
W zależności od obowiązującej stawki procentowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, określonej stosownie do wskazanego w umowie celu (0,3 proc., 1 proc., 2 proc., 3 proc. lub wyższa), użytkownik zapłaci za własność gruntu odpowiednio równowartość 6 proc., 20 proc., 40 proc., 60 proc. lub więcej wartości rynkowej gruntu, ale nie więcej niż ta wartość.
Zgodnie z nowymi przepisami w przypadku jednorazowej płatności, cena gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa wyniesie 20-krotność dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. W przypadku płatności ratalnej to będzie 25 opłat rocznych. Samorządy będą mogły przyjąć tę samą zasadę lub negocjować cenę z nabywcą. Cena gruntu zbywanego przez jednostkę samorządu terytorialnego nie będzie mogła również przekroczyć rynkowej wartości gruntu.
Z szacunków MRiT wynika, że przy zainteresowaniu nabyciem gruntu przez ok. 25% użytkowników wieczystych, z których połowa zechce skorzystać z płatności jednorazowej, łączne dochody JST w 2023 r. mogą wynieść ok. 3,375 mld zł (przy ustaleniu ceny na poziomie 20 opłat rocznych) i ok. 4,625 mld zł (przy ustaleniu ceny na poziomie 30 opłat rocznych). Dla porównania roczny dochód samorządów z użytkowania wieczystego w 2021 r. wyniósł ok. 1 mld zł.
mp/