Posłanka PO w interpelacji do ministra rodziny i polityki społecznej powołała się na raport NIK w sprawie organizacji i warunków pracy gminnych pracowników socjalnych, z którego – jak napisała -  wynika szereg zaniedbań utrudniających niesienie pomocy najbardziej potrzebującym.

Parlamentarzystka zwróciła się w związku z tym z prośbą o odpowiedzi na pytania: czy ministerstwo planuje w najbliższym czasie podwyżki dla pracowników socjalnych, czy resort dąży do znacznego zwiększenia liczby pracowników socjalnych, a jeśli tak, to na jakich zasadach oraz jakie zmiany planuje wprowadzić ministerstwo po zapoznaniu się z wnioskami płynącymi z raportu NIK.

W odpowiedzi wiceminister Szwed napisał, iż podstawą ustalania poziomu wynagrodzenia pracowników samorządowych są przepisy wydane na podstawie ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1282, z późn. zm.), określające zasady wynagradzania tej grupy pracowników, czyli rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 maja 2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 936 z późn. zm.) oraz regulamin wynagradzania wydawany przez pracodawcę samorządowego.

Szwed wyjaśnił, że rozporządzenie Rady Ministrów określa jedynie minimalny miesięczny poziom wynagrodzenia zasadniczego.

„Kształtowanie całkowitej wysokości wynagrodzenia pracowników pozostaje w gestii pracodawców samorządowych. Instrumentem prawnym umożliwiającym kształtowanie przez pracodawców wynagrodzeń pracowników samorządowych jest – wymieniony wyżej – regulamin wynagradzania, wydawany na podstawie art. 39 ustawy o pracownikach samorządowych” - czytamy.

W regulaminie wynagradzania pracodawca samorządowy określa m.in. szczegółowe warunki wynagradzania, w tym maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (art. 39 ust. 1 pkt 2). Pracodawca w regulaminie wynagradzania może także określić (art. 39 ust. 2):
- warunki przyznawania oraz warunki i sposób wypłacania premii i nagród innych niż nagroda jubileuszowa oraz
- warunki i sposób przyznawania dodatków: funkcyjnego i specjalnego (przyznawanego z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań) oraz innych dodatków.

Wiceminister wskazał, iż z przytoczonego przepisu wynika, że pracodawca samorządowy ma swobodę w prowadzeniu zakładowej polityki płac i kształtowaniu całkowitej wysokości wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, stosownie do potrzeb i możliwości finansowych.

„W odniesieniu do kwestii podwyżek wynagrodzeń pracowników należy zauważyć, że w obowiązującym stanie prawnym nie ma powszechnych regulacji dotyczących zasad podwyższania indywidualnych wynagrodzeń. Takich regulacji nie przewidują także przepisy ustawy o pracownikach samorządowych ani rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Mogą być natomiast ujęte w regulaminie wynagradzania wydawanym przez pracodawcę samorządowego” – wyjaśnił Szwed.

W odpowiedzi na pytanie poseł Katarzyny Osos, czy resort rodziny dąży do znacznego zwiększenia liczby pracowników socjalnych wiceminister oświadczył, że zgodnie z prawem ośrodek pomocy społecznej może zatrudniać pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na 2000 mieszkańców lub proporcjonalnie do liczby rodzin i osób samotnie gospodarujących, objętych pracą socjalną w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na nie więcej niż 50 rodzin i osób samotnie gospodarujących.

„Oznacza to, że gmina może zdecydować w jaki sposób zapewni wskaźnik zatrudnienia - zatrudniając pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na 2000 mieszkańców (wariant pierwszy), lub zatrudniając pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby rodzin i osób samotnie gospodarujących, objętych pracą socjalną w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na nie więcej niż 50 rodzin i osób samotnie gospodarujących (wariant drugi), w zależności od występujących na jej terenie uwarunkowań w tym zakresie” – czytamy.

Rafał Szwed zastrzegł, że do wymaganej liczby zatrudnionych pracowników socjalnych nie można wliczać osób zatrudnionych w ośrodku, a niebędących pracownikami socjalnymi, do których podstawowych zadań należy wykonywanie pracy socjalnej.
Odpowiadając na pytanie parlamentarzystki o to, jakie zmiany planuje wprowadzić ministerstwo po zapoznaniu się z wnioskami płynącymi z raportu NIK, wiceminister zapewnił, iż jego resort podjął działania w zakresie analizy możliwości wprowadzenia zmian mających na celu poprawę sytuacji pracowników socjalnych.

Jak napisał, projekt zmian ustawy o pomocy społecznej trafił do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych i został umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji, w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.

Dodatkowo trwają prace nad projektem rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego, które wymaga dostosowania brzmienia przepisów rozporządzenia do aktualnego brzmienia ustawy o pomocy społecznej oraz doprecyzowania dotychczasowych zapisów w celu zniwelowania wątpliwości interpretacyjnych – wyjaśnił.
 
Jak sprecyzował, projekt przewiduje m.in. zmiany we wzorze Kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego, stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia, w celu usprawnienia procedury przeprowadzania czynności.

„Ponadto, mając na względzie postulaty w zakresie monitorowania bezpieczeństwa pracowników socjalnych podczas wykonywania obowiązków służbowych, w projektowanym kwestionariuszu przewidziano dodatkową rubrykę, umożliwiającą dokonywanie adnotacji w przedmiotowym zakresie umieszczanie informacji odnośnie asysty drugiego pracownika socjalnego lub funkcjonariusza Policji podczas przeprowadzania wywiadu (przewidzianej w art.107 ust. 3a ustawy o pomocy społecznej), a także ewentualnych sytuacji zagrożenia, jeśli wystąpią podczas przeprowadzania wywiadu” – czytamy w odpowiedzi na interpelację.

jjk