Jak wyjaśnił w swoim liście RPO, miejska karta praw osoby doświadczającej bezdomności funkcjonuje już w wielu miastach europejskich. Jej projekt został przygotowany przez Housing Rights Watch i European Federation of National Organisations Working with the Homeless – europejskie organizacje pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemu bezdomności. Jest to dokumentem podpisywany przez władze miejskie i zawierający szereg zobowiązań organów władz publicznych do przestrzegania podstawowych praw osób dotkniętych kryzysem bezdomności.

RPO podkreślił przy tym, że „karta nie tworzy nowych praw, lecz jedynie przypomina o uprawnieniach, które już są zagwarantowane w obowiązujących przepisach, a niestety często w stosunku do osób doświadczających bezdomności nie są w pełni realizowane”.

Pierwszym miastem w Polsce, które przyjęło Kartę Praw Osoby Bezdomnej był Gdańsk. Uchwała w tej sprawie została podjęta przez Radę Miasta Gdańska 27 lutego 2020 r. Trwają też prace nad przygotowaniem podobnego dokumentu w Warszawie, gdzie uchwalenie Karty planowane jest w pierwszym kwartale 2022 roku. Jak informuje RPO, „otwartość na podjęcie omawianego tematu deklarowały również Rzecznikowi Praw Obywatelskich przedstawiciele jednostek samorządowych Poznania, Krakowa czy Częstochowy”.

Jak ocenił w liście RPO, „dokument taki, podpisany przez władze samorządowe danej wspólnoty, może się znacząco przyczynić do zmiany negatywnego, stereotypowego wizerunku osoby bezdomnej, jaki niestety stale utrwalony jest w społeczeństwie. Karta może stać się bardzo pomocnym narzędziem do zmiany negatywnego postrzegania osoby w kryzysie bezdomności oraz do zagwarantowania przestrzegania prawa przez władze i służby samorządowe. Samym osobom doświadczającym bezdomności łatwiej byłoby domagać się poszanowania ich uprawnień, jeśli byłyby one zebrane w jednym dokumencie”.

„Dlatego Rzecznik apeluje do Związku Miast Polskich, jako najstarszej polskiej organizacji samorządowej, skutecznie wspierającej polskie miasta w działaniach na rzecz rozwoju społecznego i gospodarczego, aby aktywnie włączył się w upowszechnianie idei karty praw osoby doświadczającej bezdomności w polskich miastach. Wydaje się, że Związek Miast Polskich może być właściwą platformą do dyskusji i prac koncepcyjnych nad takim dokumentem i przyczynić się w ten sposób do motywowania innych (poza Gdańskiem i Warszawą) miast do przyjęcia karty w swoich społecznościach” – czytamy w liście.

Rzecznik zadeklarował przy tym gotowość do merytorycznego wsparcia miast oraz do pomocy w promowaniu idei karty praw osoby doświadczającej bezdomności.

mam/