Kodeks wyborczy nałożył na samorządy wiele zadań związanych z organizacją wyborów, w tym prezydenckich, które właśnie zostały zarządzone na 10 maja.
Najogólniej mówi o nich art. 156 par. 1 Kodeksu. Zgodnie z nim wójt, starosta i marszałek województwa zobowiązani są zapewnić obsługę i techniczno-materialne warunki pracy obwodowych i terytorialnych komisji wyborczych oraz wykonanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzeniem wyborów na obszarze gminy, powiatu i województwa.
Ustanowienie Korpusu Urzędników Wyborczych zdjęło kilka obowiązków z organów gmin, jednak i w tym zakresie Kodeks zobowiązuje wójta do zapewnienia obsługi i stworzenia odpowiednich warunków pracy umożliwiających prawidłowe wykonywanie zadań przez urzędników wyborczych.
Gmina na bieżąco prowadzi rejestr wyborów; jest to jej zadanie zlecone. Ma obowiązek udostępnić rejestr, na pisemny wniosek, do wglądu w urzędzie gminy. Prawo wyborcze przewiduje ponadto, że urząd gminy przekazuje właściwym organom wyborczym okresowe informacje o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców.
Na podstawie rejestru wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma obowiązek sporządzania i aktualizowania spisu wyborców. Dokument sporządza się w dwóch egzemplarzach, oddzielnie dla każdego obwodu głosowania, według miejsca zamieszkania wyborców. W przypadku zarządzonych właśnie wyborów prezydenckich spisy powinny być gotowe do 20 kwietnia. Co nie oznacza zakończenia pracy urzędników gminnych przypisanych do tego zadania, gdyż jeszcze do 5 maja wyborcy będą mieli możliwość dołączenia się do spisu w innym niż macierzysty obwodzie głosowania.
W Biuletynie Informacji Publicznej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie wójt podaje do publicznej wiadomości informacje dotyczące m.in. okręgów i obwodów głosowania, komitetów wyborczych i kandydatów oraz warunków głosowania. Ponadto wójt lub upoważniony przez niego pracownik urzędu gminy zobowiązany jest do udzielania wszelkich informacji związanych z wyborami wyborcy niepełnosprawnemu - telefonicznie lub pisemnie.
Na gminie spoczywa też kodeksowy obowiązek zapewnienia lokali obwodowym komisjom wyborczym. W każdej gminie co najmniej połowa lokali wyborczych powinna być dostosowana do potrzeb wyborców niepełnosprawnych. Wójt, zgodnie z Kodeksem, zapewnia też informacje umożliwiające wyborcom dotarcie do właściwego lokalu wyborczego.
Przy okazji ostatnich wyborów samorządowych Państwowa Komisja Wyborcza - reagując na wątpliwości samorządowców - jednoznacznie stwierdziła, że obowiązkiem marszałka województwa - a także wójta i starosty - jest wykonanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzeniem wyborów na obszarze województwa, powiatu czy gminy, w tym druk i dostarczenie kart do głosowania komisjom obwodowym.
woj/