Posłowie proponują zmiany w ustawie o prawach lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy. Chodzi o zwiększenie ochrony osób małoletnich, mieszkających w lokalu, którego najemca podlega eksmisji
Posłowie proponują zmiany w ustawie o prawach lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy. Chodzi o zwiększenie ochrony osób małoletnich, mieszkających w lokalu, którego najemca podlega eksmisji.
Sejmowa komisja ds. petycji złożyła projekt nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy, który ma zwiększyć ochronę osób małoletnich, mieszkających w lokalu, którego najemca podlega eksmisji – poprzez stworzenie im możliwości uzyskania lokalu socjalnego a tym samym zmniejszenie ryzyka, że zostaną z przyczyn ekonomicznych rozdzieleni ze swoim rodzicami i umieszczeni w pieczy zastępczej.
Obecne rozwiązania
Zgodnie z obecnym stanem prawnym umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej może nastąpić jedynie wówczas, gdy uprzednio stosowane inne środki przewidziane w art. 109 par. 2 pkt 1-4 lub formy pomocy rodzicom dziecka przewidziane ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nie doprowadziły do usunięcia stanu zagrożenia dobra dziecka. Obowiązujące przepisy nie chronią całkowicie rodziców przed odebraniem im dzieci z powodów innych niż stan zagrożenia dobra dziecka. Dzieje się tak, ponieważ państwo nie zawsze jest zobowiązane do zapewnienia lokalu socjalnego, a brak przyznania lokalu socjalnego w trakcie postępowania eksmisyjnego może być podstawą do skierowania przez komornika sądowego sprawy do sądu rodzinnego z wnioskiem o wszczęcie postępowania przez sąd opiekuńczy.
Dzieje się tak w przypadku skierowania eksmitowanych do noclegowni, gdzie pobyt dzieci nie jest dopuszczalny, lub do pomieszczenia tymczasowego, które nie spełnia podstawowych potrzeb niezbędnych dla prawidłowego rozwoju dziecka. Konsekwencją może być umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w wyniku wyroku sądu rodzinnego. Takie zdarzenia faktycznie mają miejsce, gdy sąd cywilny wydaje zaoczny wyrok eksmisyjny bez prawa do lokalu socjalnego, lub gdy okoliczności uprawniające do otrzymania lokalu socjalnego wystąpią już po orzeczeniu wyroku eksmisyjnego (np. po wyroku eksmisyjnym, a przed wykonaniem tego wyroku przez komornika, urodzi się w danej rodzinie dziecko).
Co zmieni projekt
Według aktualnych przepisów, w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Sąd badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu tych osób, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. Projektowana ustawa ogranicza krąg osób, wobec których można orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wskazując m.in., że sąd nie może orzec o braku takiego uprawnienia w stosunku do małoletniego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej.
Orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, sąd nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Powyższa regulacja nie przewiduje ochrony eksmitowanych lokatorów w sytuacji, gdy tytuł wykonawczy będący podstawą egzekucji jest oparty na innym tytule egzekucyjnym niż orzeczenie sądu wydane w postępowaniu rozpoznawczym.
Jak tłumaczą autorzy projektu zmierza on do przyznania byłym lokatorom prawa do wystąpienia do sądu z wnioskiem o ustalenie prawa do lokalu socjalnego w przypadku zmiany ich sytuacji życiowej w okresie oczekiwania na egzekucję wyroku eksmisyjnego - gdy wierzyciel w terminie 12 miesięcy od dnia nadania wyrokowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności nie wystąpi z wnioskiem egzekucyjnym do komornika.
Projektowana ustawa zmierza także (w dodawanym art. 16 a ust. 2) do przyznania osobie, która utraciła status lokatora w związku z postanowieniem o przysądzeniu własności albo postanowieniem o przyznaniu własności nieruchomości, obowiązanej do opróżnienia lokalu na podstawie prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności albo postanowienia o przyznaniu własności nieruchomości, prawa do wytoczenia powództwa o ustalenie uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu – w sytuacji gdy zachodzą okoliczności uzasadniające zawarcie takiej umowy. Ponieważ zgodnie z art. 2 zmienianej ustawy lokatorem jest - obok najemcy - również osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności, w tym dzieci lub małżonek – projektowana ustawa zwiększa poziom ochrony pozostałych członków rodziny dłużnika, w tym małoletnich dzieci.
Projektowana ustawa przewiduje też możliwość wstrzymania przez sąd wykonania opróżnienia lokalu do czasu zakończenia postępowania w sprawie o ustalenie uprawnienia do najmu socjalnego lokalu. Pozostałe przepisy zawarte w dodawanym art. 16a (ust. 3-5 oraz ust. 7) mają na celu sprawne przeprowadzenie postępowania sądowego.
Ponadto projekt rozszerza dotychczasową zasadę, wyłączającą stosowanie art. 14 i 16 ustawy (gdy powodem opróżnienia lokalu jest stosowanie przemocy w rodzinie lub wykraczanie w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, albo niewłaściwe zachowanie czyniące uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku albo gdy zajęcie lokalu nastąpiło bez tytułu prawnego), także o art. 16a.
Zgodnie z propozycją zawartą w przepisie przejściowym (art. 2), przepis art. 16a ust. 1 nie będzie stosowany sprawach, w których wyrok nakazujący opróżnienie lokalu został wydany w postępowaniu wszczętym przed wejściem w życie ustawy.
Przepis art. 16a ust. 2b będzie miał zastosowanie do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, a także do spraw, w których przed dniem wejścia w życie ustawy uprawomocniło się postanowienie o przysądzeniu własności albo postanowienie o przyznaniu własności nieruchomości.
mp/