Dwadzieścia zadań wójta jako terenowego szefa ochrony ludności i obrony cywilnej wylicza projekt nowej ustawy opracowanej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Organy samorządu terytorialnego odgrywają pierwszoplanową rolę w ochronie ludności – podkreśla resort.

Ministerstwo chce, by ustawa „w sposób systemowy uzupełniła i uporządkowała działania, mające na celu przygotowanie podmiotów ochrony ludności do reagowania w czasie pokoju, stanu wojennego i wojny”.

Jak zaznacza, ochrona ludności to stosunkowo nowe pojęcie, a jej zadania daleko wykraczają poza sferę ratownictwa i pomocy humanitarnej. „Obejmują swym znaczeniem znacznie szerszy zakres dotyczący zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom w każdym czasie i warunkach” – zaznacza MSWiA.  W takim ujęciu obronę cywilną należy rozumieć jako przygotowanie i realizację zadań ochrony ludności w razie wystąpienia zagrożenia.

Zgodnie z projektem terenowymi szefami ochrony ludności i obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie i wójtowie. Projekt ustawy wylicza dwadzieścia zadań, które będą należały do wójtów. Są wśród ich m.in. tworzenie i utrzymanie zasobów ochrony ludności i obrony cywilnej, planowanie i organizacja ewakuacji czy alarmowanie ludności o zagrożeniach. Obowiązkiem gmin będzie również edukowanie społeczeństwa i sporządzanie corocznej informacji o stanie przygotowań gminy do realizacji tych zadań na wypadek wojny.

Rady gminy, nie rzadziej niż raz w roku, będzie rozpatrywać i zatwierdzać informację wójta o stanie przygotowań gminy do realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej.

Powiat będzie udzielał gminom na swoim terenie pomocy w realizacji tych zadań „w przypadku gdy zasoby i możliwości działania tych gmin uległy wyczerpaniu bądź są niewystarczające do realizacji nałożonych na nie zadań”. Udzielenie pomocy będzie odbywać się na wniosek gminy.


Projekt przewiduje, że wójt, starosta oraz zarząd województwa będą opracowywać wieloletnie programy ochrony ludności w zakresie realizacji swoich zadań odpowiednio dla gminy, powiatu i województwa, obejmujące m.in. analizę zagrożeń, stanu przygotowania czy funkcjonowania systemów powiadamiania.

Projektowane przepisy dopuszczają, aby w ramach wszystkich gmin danego powiatu tworzony był program powiatowy; w takim przypadku odstępuje się od opracowywania programów gminnych.

„Często zdarza się, że dane zagrożenie ze względu na np. ukształtowanie terenu dotyczy obszaru, który wykracza poza obszar jednej lub wielu gmin lub nawet poza obszar jednego lub wielu powiatów. Zaproponowane rozwiązanie umożliwi wzajemną pomoc i współpracę pomiędzy gminami i powiatami w zakresie ochrony ludności” – uzasadnia MSWiA.

W myśl projektu wójt, starosta i wojewoda będą prowadzić rejestry podmiotów ochrony ludności, które w czasie stanu wojennego i w czasie wojny stają się organizacjami i formacjami obrony cywilnej.

Ważnym elementem ochrony ludności w projektowanej ustawie jest edukacja urzędników i obywateli. „W ustawie podjęto systemowy krok w celu optymalnego unormowania kwestii szkoleń urzędników realizujących zadania z zakresu bezpieczeństwa na szczeblu rządowym i samorządowym” – chwali MSWiA. Projekt proponuje powstanie Krajowego Centrum Szkolenia Ochrony Ludności, które będzie organizowało szkolenia m.in. na potrzeby administracji samorządowej.

Ma powstać także Centralna Baza Magazynowa, czyli centra logistyczne z niezbędnym sprzętem, który będzie udostępniany w razie potrzeby. Nowe rozwiązanie ma być wsparciem dla władz lokalnych i pozwolić na elastyczne i dopasowane do skali zagrożenia gospodarowanie zasobami ochrony ludności.

Kto za to zapłaci?

„Nie jest możliwe bezkosztowe zrealizowanie zadań przewidywanych w projekcie ustawy i stworzenie nowoczesnej ochrony ludności, pomimo że projektowane rozwiązania oparto na już funkcjonujących w państwie podmiotach” – zaznacza MSWiA.

W projekcie ustawy znalazł się zapis, zgodnie z którym wojewoda może wspierać finansowo w formie dotacji celowej oraz rzeczowo realizację programów ochrony ludności przygotowywanych przez samorządy gmin i powiatów. Również samorząd województwa wspiera finansowo i rzeczowo realizację programów przygotowanych przez samorządy gmin i powiatów.

Jak czytamy w uzasadnieniu, dotacje dla gmin i powiatów na realizację zadań z zakresu obrony cywilnej przeznaczone będą na utrzymanie i konserwację techniczną systemów alarmowania i łączności oraz urządzeń specjalnych, sprzętu i wyposażenia OC, a także na szkolenie jednostek organizacyjnych w zakresie obrony cywilnej oraz ludności w zakresie powszechnej samoobrony.

Projekt ustawy można przeczytać TUTAJ.

Anna Banasik