Samorządy co roku w grudniu będą miały obowiązek analizy ponoszonych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli. Regionalne izby obrachunkowe skontrolują, czy przestrzegane są gwarantowane średnie. Jeśli nie, samorządy wypłacą nauczycielom jednorazowe dodatki. Nowy przepis Karty Nauczyciela ma zastąpić obowiązek corocznego ustalania regulaminu wynagradzania nauczycieli.

Zmiany w Karcie Nauczyciela były w poniedziałek, 22 września przedmiotem obrad zespołu edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Jak poinformowała wiceminister edukacji Krystyna Szumilas, po konsultacjach społecznych w projekcie nowelizacji Karty Nauczyciela zmieniono art. 42, który dotyczył określania nauczycielskiego pensum. Samorządy nie będą same podwyższać pensum nauczycielskiego, jak to rząd początkowo proponował.

Pensum ma być określone w ustawie i docelowo wzrośnie z 18 do 22 godz. tygodniowo dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów, a dla nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych – do 20 godz. Podnoszenie pensum będzie rozłożone w czasie, przez cztery kolejne lata będzie wzrastać o jedną godzinę dla nauczycieli podstawówek i gimnazjów. Natomiast pensum nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych wzrośnie o jedną godzinę od roku szkolnego 2010/2011 i kolejną od września 2011 r.

- Postulat strony samorządowej, aby nie obarczać samorządów obowiązkiem ustalania pensum został przyjęty i złagodzony. Wydaje się, że obecne propozycje to jedyne z możliwych do przyjęcia przez nauczycielskie związki zawodowe – skomentował Marek Olszewski, wójt gminy Lubicz, wiceprzewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP, współprzewodniczący zespołu edukacji KWRiST.

Członkowie zespołu dyskutowali również na temat propozycji zastąpienia obowiązku corocznego ustalania regulaminu wynagradzania nauczycieli obowiązkiem dokonywania przez samorządy analizy ponoszonych wydatków na wynagrodzenia (art. 30a).

Resort edukacji zaproponował, aby w przypadku nieosiągnięcia w danym roku średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, samorządy przyznawały jednorazowy dodatek uzupełniający do stawki wynagrodzenia zasadniczego.

Jak stwierdził Andrzej Jakubiec, burmistrz Krasnegostawu, przedstawiciel Unii Miasteczek Polskich, przepis ten wprowadzi dużo pracy w samorządach. - To się kłóci z duchem uproszczenia przepisów, zmniejszenia biurokracji, które zapowiadał rząd – zauważył Jakubiec. Jego zdaniem, nauczyciele już w chwili obecnej mają wystarczająco dużo zabezpieczeń osiągania średniej pensji.

- Dzisiaj nikt nie zwalnia samorządów z osiągania średnich płac nauczycieli. Jeżeli samorządy nie uzyskują tej średniej to znaczy, że nie realizują ustawowego obowiązku narzuconego przez Kartę Nauczyciela – podkreśliła Krystyna Szumilas, wiceminister edukacji. Jej zdaniem, sygnały z różnych środowisk, m.in. Państwowej Inspekcji Pracy i związków zawodowych pokazują, że niektóre samorządy nie realizują ustawowego obowiązku, stąd propozycja nowych zapisów.

Jak zaznaczyła Szumilas, coroczne ustalanie regulaminu wynagradzania nauczycieli wymagało uchwały, wiązało się z negocjacjami, a i tak nie gwarantowało osiągnięcia średnich wynagrodzeń. Jej zdaniem, wprowadzenie obowiązku analizy wynagrodzeń, spowoduje, że samorządy będą się starały tak kalkulować nauczycielskie pensje na początku roku, aby osiągnąć wymagane średnie i nie dopłacać już dodatku uzupełniającego pod koniec roku.

Zgodnie z art. 30 a KN organy wykonawcze jst będą miały również obowiązek informowania rad gmin, powiatów, sejmików województw oraz dyrektorów szkół i przedstawicieli związków zawodowych o wysokości ponoszonych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli. Artykuł 30 b KN wprowadza obowiązek kontroli osiągania w samorządach wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli przez regionalne izby obrachunkowe.

Zespół edukacji ostatecznie pozytywnie zaopiniował proponowane zmiany w Karcie Nauczyciela. Jednak, jak zaznaczył Marek Olszewski, „Karta Nauczyciela jest dokumentem archaicznym, wielokrotnie zmienianym i należałoby ją w przyszłości zastąpić nowym dokumentem, który regulowałby sposób zatrudniania i wynagrodzenia nauczycieli”.

Obecnie wysokość średniego wynagrodzenia nauczyciela stażysty wynosi 1701 zł, nauczyciela kontraktowego - 2126 zł, mianowanego – 2977 zł, dyplomowanego - 3827 zł. Po planowanych przez rząd podwyżkach od 1 września 2009 r. średnie wynagrodzenie nauczyciela stażysty ma wynieść -  2287 zł, kontraktowego – 2539 zł, mianowanego – 3293 zł, dyplomowanego – 4208 zł.

Samorządowcy zwracają uwagę, że w niektórych przypadkach trudno osiągnąć prawnie gwarantowane średnie wynagrodzenie. Chodzi zwłaszcza o nauczyciela stażystę, który nie ma godzin ponadwymiarowych, a z uwagi na to, że jest początkującym nauczycielem, nie przysługują mu żadne dodatki.

Aby zmiany w Karcie Nauczyciela mogły wejść w życie musi je jeszcze przyjąć Sejm.

Projekt nowelizacji Karty Nauczyciela dostępny jest na stronie internetowej MEN.

/amk/