Rząd negatywnie zaopiniował projekt ustawy zakazujący radnym i członkom ich rodzin zatrudniania w urzędach JST.Zdaniem Rady Ministrów proponowane rozwiązania są oparte na błędnych założeniach i są niekonsekwentne.

Przedstawiony przez Ruch Palikota w lutym br. projekt nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym i niektórych innych ustaw zakładał rozszerzenie zakazu zatrudniania radnych i członków ich rodzin w urzędach gmin, starostwach powiatowych, urzędach marszałkowskich oraz jednostkach organizacyjnych samorządu terytorialnego.

Według projektu nawiązanie przez radnego stosunku pracy wbrew zakazowi równoznaczne będzie ze zrzeczeniem się mandatu (Pisaliśmy o tym: „Radny nie dorobi”). 

Propozycja przewidywała też nowelizację ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Zmiany miały polegać na rozszerzeniu jej zakresu także na zastępców kierowników jednostek organizacyjnych gmin, powiatów i województw - obecnie dotyczy ona jedynie kierowników tych jednostek.

Według projektodawcy celem wprowadzenia tych zmian miało być wyeliminowanie nacisków na radnego przez władzę wykonawczą w gminie, powiecie lub województwie, a także przeciwdziałanie korupcji.

W opinii Rady Ministrów jest to błędne założenie ponieważ zakazów antykorupcyjnych nie można kształtować, a następnie interpretować w drodze wykładni rozszerzającej w każdym, nie do końca wyjaśnionym, przypadku.

- W przeciwnym razie, jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 października 2012 r. (sygn. akt II OSK 2357/12) radnymi będą mogli być jedynie emeryci, renciści i bezrobotni, co by stanowiło wypaczenie ratio legis tych przepisów” – napisano w uzasadnieniu.

Rządowi eksperci zwracają uwagę, że proponowane w projekcie ustawy rozszerzenie zakazu zatrudniania radnego w urzędach na wszystkie JST z obszaru województwa, w którym uzyskał on mandat, zostały ujęte w sposób niekonsekwentny.

Wskazuja, że z jednej strony rozwiązania eliminują możliwość nawiązania stosunku pracy na obszarze całego województwa z radnym samorządu województwa, z drugiej natomiast pozostawiają ograniczoną możliwość zatrudnienia radnego gminy w urzędach innych gmin, a radnego powiatu w starostwach powiatowych innych powiatów i urzędach gmin położonych na obszarze innych powiatów danego województwa.

W przygotowanej opinii skrytykowano też pomysł uchylenia przepisu, który umożliwia osobom pełniącym funkcje publiczne (nie tylko w jednostkach samorządu terytorialnego) zasiadanie w organach spółek komunalnych i spółek Skarbu Państwa z tytułu zgłoszenia ich przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego.

Zdaniem rządu uchylenie tego przepisu może wywołać skutki dotyczące ogółu podmiotów objętych zakresem ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, a także utrudnić obsadę organów w spółkach komunalnych, w szczególności w sytuacji, gdy osoby pełniące funkcję publiczną ex lege pełnią funkcję w organach spółki.

Zastrzeżenia prawników rządowych budzi także wprowadzenie zakazu zatrudniania osób bliskich.

W opinii napisano, że przyjęcie takiego rozwiązania w poselskim projekcie ustawy będzie skutkować problemami w określeniu, czy dany stosunek pracy trwa i z jakim momentem ustaje. Wątpliwości te będą się przedkładać na szereg czynności z zakresu prawa pracy, jak np. wystawienie świadectwa pracy.

Ponadto, ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) rozróżnia dwie instytucje: wygaśnięcie umowy o pracę i wygaśnięcie stosunku pracy.

Wskazanie na wygaśnięcie stosunku pracy oznaczać będzie objęcie tym unormowaniem także osoby zatrudnione na podstawie innej niż umowa o pracę.

Wątpliwości budzi także kwestia zastosowania projektowanego przepisu do istniejących stosunków pracy, w szczególności zaś w kontekście braku możliwości zastosowanie przepisów ochronnych dla określonych grup pracowników (np. kobiet w ciąży).

mp/Serwis Samorządowy