Studenci znaleźli sprytny sposób na pisanie prac dyplomowych. Zasypują urzędy wnioskami o udostępnienie informacji publicznej, które stanowią gotowe elementy całych rozdziałów. Eksperci MAC podpowiadają co samorządy mogą zrobić.

- Jak postępować w sytuacji, gdy do urzędu składane są wnioski o przedstawienie szczegółowych informacji, które docelowo stanowić mają konkretny rozdział (część) pracy dyplomowej?  - z takim pytaniem zwróciła się do ekspertów resortu administracji gmina Wolsztyn.

Samorządowcy wyjaśniają, że coraz częściej otrzymują wnioski o udostępnienie informacji publicznej zawierające tytuł pracy dyplomowej lub jednego z rozdziału pracy. Wnioskodawcy żądają szczegółowych informacji w formie plików komputerowych, które są następnie wykorzystywane w części lub w całości.

Urzędnicy zwracają uwagę, że przygotowanie takich danych jest czasochłonne, co potem wykorzystują studenci używając materiały jako gotowe elementy ich prac dyplomowych. Często nie kończy się na jednym wniosku, a po odpowiedzi na jedno pytanie pojawia się kolejne zawierające prośbę o jeszcze bardziej szczegółowe dane.

Zdaniem eksperta MAC urząd może odmówić udostępnienia takiej informacji tylko w przypadku, gdy żądane informacje stanowią informację przetworzoną, a nie występuje przesłanka szczególnej istotności dla interesu publicznego.

Sama okoliczność możliwości wykorzystania informacji publicznej do przygotowania pracy dyplomowej nie stanowi jeszcze przeszkody do jej udostępnienia.

- Organ nie ma prawa warunkowania dostępu do informacji publicznej oceniając potencjalną możliwość jej późniejszego wykorzystania. W związku z powyższym należy przyjąć, iż w przypadku gdy objęte żądaniem udostępnienia informacje są informacjami publicznymi, znajdują się w posiadaniu organu i nie zachodzą określone w art. 5 u.d.i.p. przesłanki ograniczające dostęp organ ma, co do zasady, obowiązek ich udostępnienia - napisano w opinii prawnej.

Powyższa zasada odnosi się w sposób bezpośredni do tzw. informacji prostych, to jest takich, które podmiot zobowiązany może udostępnić w takiej formie w jakiej je posiada. Inaczej jest w przypadku tzw. informacji przetworzonych.

Zdaniem autora opinii w przypadku wniosków o udostępnienie informacji publicznej, których zakres obejmuje konieczność np. opracowania, zestawienia, zsumowania, analizowania, w wyniku którego dochodzi do powstania nowej informacji, organ ma obowiązek pozytywnego rozpatrzenia wniosku wyłącznie w sytuacji spełnienia przesłanki szczególnej istotności dla interesu publicznego.

Ekspert MAC wskazuje, że w judykaturze przyjmuje się, iż interes publiczny istnieje wówczas gdy uzyskanie określonych informacji mogłoby mieć znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania państwa (wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 lutego 2006 r., II SA/Wa 1721/05).

Z kolei NSA w wyroku z 2 czerwca 2011 r., (I OSK 279/11) stwierdził, iż praca naukowa leży w sferze interesu prywatnego, gdyż ewentualne jej sfinalizowanie w postaci pracy doktorskiej nie oznacza, że praca ta zostanie szerzej opublikowana i co więcej wykorzystana przez właściwe organy, co z kolei wyklucza istnienie interesu publicznego uzasadniającego udostępnienie informacji przetworzonej.

W przypadku ustalenia, iż żądana informacja jest informacją przetworzoną oraz stwierdzenia, że nie występuje przesłanka szczególnej istotności dla interesu publicznego organ odmawia udostępnienia informacji publicznej w formie decyzji administracyjnej (wyrok NSA z dnia 8 lutego 2011 r., I OSK 1938/10)

W kontekście zadanego pytania ekspert MAC wskazuje, że nowelizacją ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 16 września 2011 r. do ustawy wprowadzono regulację dotyczącą ponownego wykorzystania informacji publicznej. 

Zgodnie z dodanym art. 2a u.d.i.p. każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5, prawo do ponownego wykorzystywania informacji publicznej. Oznacza to, że ustawodawca wprost dopuszcza możliwość ponownego wykorzystywania informacji publicznych przez osoby realizujące podmiotowe prawo do informacji.

Jednocześnie ustawodawca wskazał, iż ponownym wykorzystywaniem informacji publicznej jest wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej informacji publicznej lub każdej jej części, będącej w posiadaniu podmiotów publicznych, niezależnie od sposobu jej utrwalenia (w postaci papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej), w celach komercyjnych lub niekomercyjnych, innych niż jej pierwotny publiczny cel wykorzystywania, dla którego informacja została wytworzona.

W świetle przedstawionej definicji autor opinii uważa, iż w przypadku wykorzystania informacji publicznej do opracowania pracy dyplomowej, książki, czy innego opracowania spełnione zostaną ustawowe przesłanki ponownego wykorzystania informacji. 

Dlatego, zdaniem eksperta, dobrym rozwiązaniem zapobiegającym lub ograniczającym nierzetelność osób korzystających z informacji publicznej, w zakresie przypisywania sobie autorstwa zwartych w tych informacjach treści, byłoby zamieszczanie udostępnionych informacji na stronach internetowych podmiotu udostępniającego.

Jego zdaniem upublicznienie treści przygotowanej informacji publicznej  w pewnym stopniu eliminowało by możliwość nierzetelnego ich wykorzystania, a co najmniej zwiększało by ryzyko takich działań.

mp/

Serwis Samorządowy PAP