Jak tłumaczy rząd, poprzednie nazewnictwo "było odbierane w sposób negatywny przez środowisko osób niepełnosprawnych oraz osoby związane z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz tej grupy osób". Nowela ustawy miała na celu "podkreślenie podmiotowości osób niepełnosprawnych, starszych lub przewlekle chorych, które wymagają wsparcia".  

Od 1 listopada darmowa ochrona prawna dla pracowników socjalnych (dokument)

Kierowanie do mieszkań treningowych lub wspomaganych należy do kompetencji gminy lub powiatu, w zależności od podstawy i okoliczności udzielanego wsparcia. Objęcie pomocą w formie pobytu w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym jest poprzedzone zawarciem kontraktu mieszkaniowego (swoistego rodzaju ustaleń) pomiędzy podmiotem kierującym do tej formy wsparcia, podmiotem prowadzącym mieszkanie treningowe lub wspomagane, a osobą ubiegającą się o pobyt w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym (lub jej przedstawicielem ustawowym – gdy osoba ta nie ma zdolności do czynności prawnych). Przyznanie wsparcia następuje w drodze decyzji administracyjnej. 

Projektowane rozporządzenie określa m.in. jakie usługi muszą być zapewnione w mieszkaniu treningowym, a jakie we wspomaganym.

Usługi treningowe dotyczą m.in.: samoobsługi, zaspokajania codziennych potrzeb życiowych, w tym przygotowywania posiłków, efektywnego zarządzania czasem, efektywnego zarządzania finansami, prowadzenia gospodarstwa domowego, załatwiania spraw osobistych i urzędowych, utrzymywania więzi rodzinnych, rozwiązywania konfliktów interpersonalnych i autonomii decyzyjnej, uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej, poszukiwania pracy oraz utrzymania zatrudnienia. 

Zakres wsparcia w mieszkaniu wspomaganym może natomiast obejmować: pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w życiu codziennym dotyczących: przemieszczania się, utrzymania higieny osobistej, ubierania się, prania, sprzątania, zakupów i przygotowywania posiłków. Usługi wsparcia obejmują również rozwijanie lub utrwalanie umiejętności praktycznych służących niezależnemu życiu, tj.: samoobsługi, zaspokajania codziennych potrzeb życiowych, załatwiania spraw osobistych i urzędowych, prowadzenia gospodarstwa domowego, efektywnego zarządzania czasem, poszukiwania pracy oraz utrzymania zatrudnienia, efektywnego zarządzania finansami, rozwiązywania konfliktów interpersonalnych oraz rozwijania autonomii decyzyjnej. Wsparcie może też polegać na pomocy w realizacji kontaktów społecznych przez umożliwienie osobie utrzymywania więzi rodzinnych i uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej, przez stworzenie osobom niepełnosprawnym warunków życia najbardziej zbliżonych do naturalnych. 

Projekt zakłada, że w przypadku gdy osoby korzystające z usług w mieszkaniu wspomaganym są osobami niepełnosprawnymi, starszymi lub przewlekle chorymi i wymagają pomocy w przemieszczaniu się, utrzymaniu higieny osobistej oraz ubieraniu, minimalny zakres tygodniowy i dzienny podstawowych usług niezbędnych w życiu codziennym w mieszkaniu wspomaganym wynosi nie krócej niż trzy godziny dziennie przez siedem dni w tygodniu. 

Regulacja przewiduje, że osobom korzystającym z usług w mieszkaniu wspomaganym, niebędącym osobami niepełnosprawnymi, starszymi lub przewlekle chorymi, nie świadczy się usług obejmujących pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w życiu codziennym. 

Minimalna powierzchnia użytkowa przypadająca na jedną osobę w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym nie może być mniejsza niż 12 m2, przy czym liczba osób w mieszkaniu nie może być wyższa niż sześć. Jeden pokój mogą zajmować maksymalnie dwie osoby. 

Projektowane przepisy rozporządzenia wskazują również rodzaje pomieszczeń, które powinny znajdować się w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym (w zależności od liczby osób w mieszkaniu) oraz rodzaj niezbędnego wyposażenia w tych pomieszczeniach. Tym samym każde mieszkanie treningowe lub wspomagane, oprócz pomieszczeń mieszkalnych, składa się z :kuchni lub aneksu kuchennego, łazienki, wydzielonego ustępu lub miski ustępowej w łazience oraz przestrzeni komunikacji wewnętrznej. 

Natomiast w przypadku gdy mieszkanie treningowe lub wspomagane składa się z aneksu kuchennego znajdującego się w pokoju mieszkalnym, to mogą z niego korzystać wyłącznie osoby w nim zamieszkujące.

Wszystkie pomieszczenia w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym, w którym ze wsparcia korzystają osoby niepełnosprawne ruchowo, muszą być pozbawione barier architektonicznych i dostępne dla tych osób z zewnątrz. 

Projektowana regulacja zawiera również szczegółowy standard wyposażenia i zakłada, że każdej osobie zapewnia się: łóżko lub tapczan, szafę ubraniową, szafkę nocną, krzesło lub fotel. Natomiast kuchnia lub aneks kuchenny są wyposażone w: kuchenkę; zlewozmywak; chłodziarkę; meble kuchenne, sprzęt i naczynia do przygotowywania i spożywania posiłków. Łazienka, której minimalna powierzchnia nie może być mniejsza niż cztery m2, jest wyposażona w: wannę lub natrysk, umywalkę, miskę ustępową, jeżeli nie ma wydzielonego ustępu.

Ponadto mieszkanie treningowe i mieszkanie wspomagane musi być wyposażone w pralkę automatyczną, a także telewizor lub komputer z dostępem do Internetu.

Projekt rozporządzenia reguluje również kwestie przejściowe. I tak: liczba osób w mieszkaniu treningowym i mieszkaniu wspomaganym do dnia 31 grudnia 2023 r. nie może być wyższa niż 10, a do dnia 31 grudnia 2024 r. nie może być wyższa niż siedem. 

Przewiduje się, że projektowane rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 1 listopada 2023 r.; z taką datą wchodzi też większość przepisów ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw.

Jak przekonuje resort rodziny w uzasadnieniu do projektu, usługi świadczone w mieszkaniach treningowych i wspomaganych "mają zapobiegać odizolowaniu od rodziny i społeczności lokalnej oraz umożliwiać podtrzymywanie więzi rodzinnych i sąsiedzkich". "Odbiorca usług traktowany jest indywidualnie – ma wpływ na decyzje, które dotyczą jego życia, a wsparcie dostosowane jest do jego potrzeb i możliwości, by zapewnić mu największy możliwy zakres samodzielności i aktywności" - podkreśla resort.

js/