RIO w Gdańsku udzieliła obszernych wyjaśnień dotyczących specjalnych kompetencji organów wykonawczych JST, jakie w okresie epidemii przyznano im na podstawie art. 15 zn i art. 15 zo tarczy antykryzysowej. 

Izba przypomniała, że oba artykuły wprowadzone zostały w związku ze szczególną sytuacją epidemiczną wywołaną przez wirusa SARS-CoV-2, jaka ma miejsce w kraju, celem umożliwienia prawidłowego działania jednostek samorządu terytorialnego. Na mocy wskazanych przepisów, na warunkach szczegółowo tam określonych, organ wykonawczy uzyskał uprawnienia, które w normalnych okolicznościach przysługują organowi stanowiącemu. Chodzi m.in. o możliwość dokonywania zmian w budżecie oraz zaciąganie zobowiązań. 

Jak podkreśliła RIO w Gdańsku, przepisy te należy interpretować z dużą ostrożnością.

Izba wskazała, że warunkiem skorzystania przez organ wykonawczy z uprawnień określonych w art. 15 zn przedmiotowej ustawy jest konieczność zapewnienia prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19. 

"Dokonywanie zatem jakichkolwiek zmian w budżecie gminy przez wójta gminy winno zostać uzasadnione właśnie potrzebą prawidłowej realizacji ww. zadań" - wskazała RIO. Po drugie, jak zauważyła Izba, podstawę do dokonania zmian w budżecie przez organ wykonawczy na podstawie art. 15 zo tarczy antykryzysowej jest ryzyko istotnego naruszenia terminów i warunków realizacji zadań jednostek samorządu terytorialnego, przy czym ryzyko to związane musi być z obowiązującym w kraju stanem zagrożenia epidemicznego albo stanem epidemii. 

W ocenie Izby warunkiem legalnego skorzystania z uprawnień wynikających z omawianych przepisów ww. ustawy „jest dokonanie rzetelnej i skrupulatnej analizy sytuacji w gminie pod kątem spełnienia omówionych wyżej przesłanek, a w szczególności wykazanie związku pomiędzy dokonywanymi zmianami w budżecie z koniecznością prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 (art. 15 zn ustawy), czy w przypadku art. 15 zo ustawy - ryzykiem istotnego naruszenia terminów i warunków realizacji zadań przez gminę”. 

Zdaniem RIO, w przeciwnym razie organ wykonawczy narażony będzie na zarzut bezprawnego wkroczenia w kompetencje rady gminy. 

Jednocześnie Izba zaznaczyła, że na wyjątkowy charakter uprawnień określonych w omawianych przepisach wskazuje także fakt, że nawet w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, a potem stanu epidemii ustawodawca nie zawiesił działalności organów kolegialnych, w tym organów stanowiących gmin. 

Tarcza antykryzysowa a nowe uprawnienia burmistrzów - interpretacja RIO

„Zgodnie z art. 15zzx przedmiotowej ustawy organy stanowiące gmin mogą zwoływać i odbywać obrady, sesje, posiedzenia, zgromadzenia lub inne formy działania właściwe dla tych organów, a także podejmować rozstrzygnięcia, w tym uchwały, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie (zdalny tryb obradowania)” – zauważyła Izba. 

Wcześniej szczegółowych wyjaśnień w zakresie korzystania przez wójtów i burmistrzów z  nowych uprawnień wynikających z tzw. tarczy antykryzysowej przedstawiła RIO w Łodzi.

mp/