W związku z epidemią i nowymi regulacjami umożliwiającymi finansowanie wydatków na walkę z COVID-19 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi przygotowało stanowisko w sprawie możliwości dofinansowania albo zakupu dla zoz-ów.

Izba przypomina w nim, że jeżeli dany wydatek nie jest planowany w budżecie należy dokonać stosownych zmian, przy czym jeżeli dotyczą one przeciwdziałania COVID-19, przy spełnieniu warunków z art. 15 zn tarczy antykryzysowej, mogą być dokonane przez organ wykonawczy. 

RIO wyjaśnia, że realizacja wydatku możliwa jest w następujący sposób: 

1) każda jst posiada możliwość przekazania dotacji dla podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust.1 ustawy o działalności leczniczej, w tym dla: sp zoz-ów, jednostek budżetowych, jak też dla przedsiębiorców. Kwestie przekazania dotacji regulują art. 114-117 ustawy. Możliwość przekazania dotacji przez jst nie jest uzależniona od struktury własnościowej sp zoz-u, co znaczny, że przekazanie środków nie jest uzależnione od tego, czy jst jest właścicielem podmiotu, którego zamierza wspomóc finansowo. Takie ograniczenie na mocy art. 115 ust.4 ustawy dotyczy administracji rządowej, a nie samorządowej. Tym samym jeżeli jst zamierza dofinansować podmiot leczniczy może to uczynić w drodze dotacji. 

2) niezależnie od powyższego jst może dokonać zakupu określonego sprzętu oraz przekazać go podmiotowi leczniczemu, jeżeli służy to realizacji zadań tej jednostki np. z zakresu ochrony zdrowia, czy jak to ma miejsce obecnie z zakresu zarządzania kryzysowego, gdyż do jst należy wybór formy realizacji swoich zadań. Przekazanie może nastąpić w formie darowizny. Tu trzeba pamiętać o formie w jakiej działa podmiot leczniczy. Jeśli posiada on osobowość prawną (spółka kapitałowa, sp zoz) to może być stroną umowy. W przypadku jednostek budżetowych stroną umowy jest jst właściwa dla tej jednostki budżetowej. 

Darowizna jest czynnością dwustronną, zatem przed jej dokonaniem należy mieć zgodę drugiej strony. Zgonie z art. 890 § 1 kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże bez tej formy darowizna jest ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Drugi sposób przekazania sprzętu to umowa użyczenia. Wtedy podmiot prowadzący działalność leczniczą nie zostaje właścicielem sprzętu. Może ze sprzętu korzystać przez czas oznaczony lub nieoznaczony. 

Możliwość współfinansowania przez kilka jst zakupu sprzętu dla zoz-ów: 

1) jeżeli jednostka realizuje określone zadanie to, stosownie do art. 220 ustawy o finansach publicznych, może otrzymać od innych jst pomoc rzeczową lub pomoc finansową. Pomoc finansowa jest przekazywana w formie dotacji celowej. Podstawę przekazania pomocy stanowi umowa. Jednakże udzielenie pomocy wymaga podjęcia uchwały, o której mowa w art. 216 ust.2 pkt 5 ustawy o finansach publicznych. 

2) jeżeli kilka jst wspólnie zamierza wspólnie sfinansować zakup określonego sprzętu, przy czym wydatek stanowił będzie realizację zadania każdej z tych jednostek, wówczas nie będzie to udzielenie pomocy finansowej, gdyż każda z tych jednostek będzie realizowała własne zadanie, czy to na podstawie ustawy o działalności leczniczej, czy też ustawy o zarządzaniu kryzysowym, np. poprzez zakup sprzętu ratującego zdrowie i życie mieszkańców, wykorzystywanego przez wybrane zoz-y. Natomiast planowany wydatek będzie sfinansowany wspólnie. Na podstawie art. 74 ustawy o samorządzie gminnym gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych.

Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania. Ponadto art. 5 ust.2 ustawy o samorządzie powiatowym stanowi, że powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu. Przy czym powyższe wymaga podjęcia stosownych uchwał organów stanowiących, na podstawie art. 18 ust.1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym oraz art.12 pkt 8 lit. h ustawy o samorządzie powiatowym 

3) natomiast jeżeli kilka jst zamierza przekazać dotację na podstawie przepisów ustawy o działalności leczniczej, każda z nich może to zrobić indywidualnie, bez porozumienia, a tym samych bez konieczności zwoływania organu stanowiącego. Wymagane będzie jedynie zabezpieczenie w planie wydatków stosownych środków, np. na podstawie art. 15zn tarczy antykryzysowej. 

4) ponadto kilka jst może dokonać wspólnego zakupu sprzętu, w ten sposób, że na podstawie art. 16 ust.1 ustawy Prawo zamówień publicznych mogą wyznaczy spośród siebie jednego zamawiającego upoważnionego do przeprowadzenia postępowania i udzielenia zamówienia w ich imieniu i na ich rzecz.