Zdaniem ekspertów Uniwersytetu Łódzkiego nowoczesna firma – oprócz zysku - szczególną uwagę powinna przywiązywać do kwestii proekologicznych i działań na rzecz rozwoju lokalnych społeczności
Czy zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa wpływa na praktyczne zmiany w procesach zarządzania firmą? Ekspertki z Uniwersytetu Łódzkiego uważają, że nowoczesne przedsiębiorstwo – oprócz zysku - szczególną uwagę powinno przywiązywać do kwestii proekologicznych i działań na rzecz rozwoju lokalnych społeczności.
Zrównoważony rozwój
Przedsiębiorstwa funkcjonują w określonych warunkach społeczno-gospodarczych
a ich rozwój nie pozostaje obojętny dla stanu środowiska naturalnego. Procesy globalizacji, wzrost poziomu konkurencyjności, nowe rozwiązania technologiczne oraz zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa wymaga wprowadzenia zmian w podejściu do przebiegu i organizacji procesów gospodarowania.
Tradycyjne podejście do zarządzania podmiotami gospodarczymi, w którym kluczową rolę odgrywa rachunek ekonomiczny, zostaje uzupełnione o nowy paradygmat rozwoju, zgodnie z którym na równi należy traktować cele ekonomiczne, społeczne i środowiskowe. W świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju środowisko naturalne jest centralnym punktem oraz podstawą dla rozwoju organizacji. Podejmowanie działań na jego rzecz ma kluczowe znaczenie dla poprawy jakości życia społeczeństwa i zapewnienia sprawiedliwości wewnątrz- i międzypokoleniowej.
Środowisko naturalne jako „milczący interesariusz” leży u podstaw rozwoju koncepcji Ekologicznej i Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (ECSR), która podkreśla konieczność ochrony zasobów przyrody i przestrzegania praw człowieka. Główne działania podmiotów gospodarczych powinny prowadzić do zmniejszania zużycia energii, ograniczenia wytwarzania odpadów, efektywnego wykorzystania zasobów naturalnych zgodne z normami ochrony przyrody, wdrażania systemów ochrony środowiska naturalnego.
W aspekcie społecznym firmy powinny dążyć do rozwoju pracowników oraz wsparcia lokalnych społeczności.
Wdrażanie proekologicznych strategii
Realizacja ekologicznej i społecznej odpowiedzialności biznesu wynika z jednej strony z zaostrzenia norm i reguł prawnych odnośnie emisji szkodliwych substancji do atmosfery, z drugiej zaś ze wzrostu poziomu konkurencyjności rynkowej oraz świadomości ekologicznej konsumentów. Na znaczeniu zyskują produkty i usługi wytwarzane przy zachowaniu najwyższych standardów ekologicznych.
Przedsiębiorstwa będąc na ścieżce zrównoważonego rozwoju powinny podejmować działania na rzecz efektywnego wykorzystania materiałów i surowców do produkcji, oszczędnie gospodarować energią, wodą, paliwami, wprowadzać innowacje ekologiczne, wdrażać systemy zarządzania środowiskowego.
Działania proekologiczne wymagają określenia priorytetów funkcjonowania i rozwoju, stworzenia profilu środowiskowego przedsiębiorstwa, stosowania dobrych praktyk zarządzania, pozyskania odpowiednich środków finansowych, posiadania odpowiedniej wiedzy, współpracy z innymi podmiotami gospodarczymi i organizacjami działającymi na rzecz ochrony klimatu.
Bariery prawne i ekonomiczne
Niewątpliwie podstawową barierą dla wdrażania rozwiązań ekologicznych i społecznych jest dostępność do odpowiednich źródeł finansowania. Szczególnie widoczne jest to u mikro i małych przedsiębiorstw. Dostępność do finansowania zewnętrznego w dużym stopniu uzależniona jest od fazy rozwoju, wielkości oraz pozycji rynkowej organizacji. Jak wskazuje praktyka ekorozwój finansowany jest głównie
ze środków własnych, w dalszej kolejności z kredytów i pożyczek oraz dotacji. Istotne znaczenia mają tu krajowe i międzynarodowe programy wspierające inwestycje w ochronę środowiska naturalnego.
Rozwój ekologiczny podmiotów gospodarczych uzależniony jest od szeregu czynników, mających charakter endo- i egzogeniczny. Do istotnych uwarunkowań zewnętrznych należy zaliczyć coraz ostrzejsze normy prawne w zakresie ochrony środowiska naturalnego, wzrost poziomu konkurencyjności rynkowej, wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa, poziom ekoinnowacyjności, poziom nakładów na B+R,
do warunków wewnętrznych zalicza się sytuację finansowo-majątkową podmiotów, poziom innowacyjności przedsiębiorstw, świadomość ekologiczną pracowników.
Budowanie długoterminowej strategii odpowiedzialnego biznesu wymaga ponoszenia określonych nakładów finansowych, natomiast w długiej perspektywie czasu umożliwia uzyskanie przewagi konkurencyjnej, podniesienie prestiżu i renomy przedsiębiorstwa, a także przyczynia się do pojawienia dodatkowych oszczędności.
Magdalena Kowalska - asystent w Katedrze Analizy i Strategii Przedsiębiorstwa Uniwersytetu Łódzkiego, autorka licznych publikacji z zakresu logistyki
i zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa.
Anna Misztal - adiunkt w Katedrze Analizy i Strategii Przedsiębiorstwa Uniwersytetu Łódzkiego, autorka publikacji z zakresu finansów i zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. Autorka książki
„Funkcjonowanie e-biznesu” (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2018).