Częstochowa zaistniała na astronomicznej mapie świata. Dołączyła bowiem do sześćdziesięciu miejscowości na świecie, które posiadają planetarium wyposażone w cyfrowe systemy projekcyjne.

410 tys. złotych na zakup, sprowadzenie i montaż przeznaczyło Miasto Częstochowa. Umowę w tej sprawie, w lutym tego roku podpisali Rektor Akademii Janusz Berdowski oraz Prezydent Częstochowy Tadeusz Wrona.

Prezydent Częstochowy ma nadzieję, że planetarium będzie jedną z atrakcji turystycznych Częstochowy, władze uczelni - że stanie się ośrodkiem integrującym środowisko akademickie AJD. 

„Serce planetarium” odsłonili 3 października Metropolita Częstochowski Ks. Arcybiskup Stanisław Nowak, Prezydent Częstochowy Tadeusz Wrona i Rektor Akademii im. Jana Długosza Janusz Berdowski.

- Dbamy o to by przyciągnąć jak najwięcej turystów, dlatego stworzyliśmy Muzeum Beksińskiego, dlatego chcemy organizować Grand Prix na żużlu na wyremontowanym stadionie, dlatego też sfinansowaliśmy zakup projektora cyfrowego do częstochowskiego planetarium. Przede wszystkim skorzystają z niego częstochowskie dzieci. Gdzie, jak nie w Częstochowie można być bliżej nieba? - mówił Prezydent podczas inauguracji.

Dla gości przygotowano półgodzinny seans.

Zamiast jeździć do Chorzowa, amatorzy astronomii będą mogli zobaczyć w kameralniejszej atmosferze, doskonałej jakości obraz nieba i zjawisk astronomicznych w Częstochowie. Dzięki temu będzie także możliwa lepsza praca badawcza, wymiana i współpraca naukowa częstochowskich uczelni. Skorzysta z tego planetarium i młodzież częstochowskich szkół.

Z seansów będą mogli korzystać nie tylko młodzież i społeczność uczelni, ale także grupy turystów i amatorzy astronomii.

W uruchamianym planetarium będzie możliwość zobaczyć nie tylko częstochowskie rozgwieżdżone niebo wolne od skażenia miejskim oświetleniem. Będzie można oglądać niebo z dowolnego miejsca na Ziemi i z dowolnego miejsca w Układzie Słonecznym i w Galaktyce. Cała wiedza o Wszechświecie jaką dzisiaj posiada ludzkość będzie udostępniana widzom w przyjemny i najbardziej przystępny sposób. Będzie można zobaczyć ciała niebieskie "oczami" sond kosmicznych i obserwatoriów orbitalnych. Zobaczymy Wszechświat w ultrafiolecie, w podczerwieni, w zakresie radiowym i w promieniowaniu rentgenowskim. W planetarium daje się wyświetlać nie tylko seanse o treściach astronomicznych ale wszelkie filmy nagrane w reżimie trójwymiarowym (3D). Na filmach akcji widzowi do tego stopnia może się wydawać, że jest uczestnikiem zdarzeń, że w efekcie ma zawroty głowy. Producenci filmów w reżimie 3D muszą więc powściągać się od scen bardziej dynamicznych.

W kopule planetaryjnej na gmachu Instytutu Fizyki AJD został uruchomiony komputerowy system projekcyjny DIGISTAR III SP. System pozwala na wyświetlanie barwnych obrazów w reżimie trójwymiarowym na ekran sferyczny. Obrazy mogą być statyczne albo dynamiczne. DIGISTAR III posiada wszystkie zalety tradycyjnych mechaniczno-optycznych projektorów planetaryjnych i ma wielkie możliwości. Systemy takie produkowane są w świecie w bardzo małych ilościach, praktycznie "pod klienta" - są bardzo drogie. DIGISTAR III SP jest produkowany przez amerykańską firmę Evans&Sutherland Computer Corporation (E&S) z Salt Lake City.

Na system planetaryjny DIGISTAR III SP składają się:

· zespół trzech komputerów połączonych w lokalną sieć,

· (2) konsola operatora

· projektor.

Łączna waga systemu przekracza 200 kg. Oprogramowanie służące wyświetlaniu jest bardzo zaawansowane programowo i jest w pełni interaktywne w reżimie „real life”. Oznacza to, że w trakcie trwania seansu operator może sterować na bieżąco akcją. Specjalnej konstrukcji projektor pozwala rzucać obraz na całą powierzchnię kopuły. Sześć głośników kina domowego odpowiedniej mocy wypełnia kopułę odpowiednio dobranym dźwiękiem.

Sprowadzenie projektora do Częstochowy jest dziełem adiunkta dr. Bogdana Wszołka. Podczas jednej z konferencji naukowych otrzymał informację o wycofywaniu z użycia w Armagh Planetarium (Irlandia Północna) projektora za niewielka odpłatnością, problemem były koszty demontażu, transportu i ponownego montażu w planetarium.

Prośby o sponsoring British Council lub UNESCO spotkały się tam z grzecznymi odmowami. Podobna prośba o sfinansowanie projektora cyfrowego spotkała się z przychylnością Prezydenta Czestochowy, Tadeusza Wrony.

W zaktualizowanym Wieloletnim Planie Inwestycyjnym Miasta Częstochowy na lata 2005-2011 przyznano środki na zakup aparatury planetaryjnej w roku 2006. Przygotowano umowę między Urzędem Miasta i Akademią im. Jana Długosza w Częstochowie.

Umowę 23 lutego 2006 JM Rektor Akademii im. Jana Długosza - Janusz Berdowski oraz Prezydent Częstochowy - Tadeusz Wrona uroczyście podpisali umowę sprawie sfinansowania zakupu wyposażenia planetarium.

System DIGISTAR III SP spakowany w cztery ogromne skrzynie przybył do Częstochowy 23 sierpnia. W dniach 18-23 września system został zainstalowany. Ze strony amerykańskiej instalacji dokonał Stanford Pitcher z Salt Lake City. Firma udzieli rocznej gwarancji i preferencji dostępu do nowych produktów ekspozycyjnych. Cyfrowe systemy planetaryjne mają bowiem to do siebie, że można je wciąż wzbogacać o nowe możliwości na poziomie oprogramowania i komputerowych baz danych. Instalację zakończono w ostatnią noc lata, po północy.

Przed instalacją oraz w jej trakcie, planetarium zostało uposażone przez AJD w szereg niezbędnych elementów. Wykonano miękkie siedziska dla 60 osób, pomalowano kopułę i pomieszczenie pomocnicze, wykonano nowe meble do pomieszczenia operatora, zakupiono system nagłaśniający oraz UPS.

Żadne planetarium w Polsce nie dysponuje obecnie projektorem cyfrowym, a tym bardziej projektorem najwyższej światowej klasy, jakim jest DIGISTAR III. Bliższe szczegóły na temat możliwości tego urządzenia można znaleźć na stronie internetowej: www.es.com/dt.

Sam system, choćby najwspanialszy, nie gwarantuje jakości prezentacji i jej dydaktycznego przekazu. System działa w sposób interaktywny. W pierwszej kolejności należało dokonać odpowiednich tłumaczeń angielskich tekstów i napisów oraz opanować program komputerowy o odbyło się to we wspólpr5acy ze specjalistami firmy E&S oraz z doświadczonymi użytkownikami DIGISTAR III w świecie. Współpracy takiej dobrze służy członkostwo w Digisar Users Group.



Przygotowano na podstawie informacji Bogdana Wszołka – adiunkta w Instytucie Fizyki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. 

Ireneusz Leśnikowski 




--------------------------------------------------------------------------------






--------------------------------------------------------------------------------