Niespełna 60 proc. gmin dokonuje oceny aktualności aktów prawa miejscowego i studium raz na cztery lata, pozostałe robią to incydentalnie – wynika z badań eksperta z Uniwersytetu Łódzkiego.

Publikujemy opracowanie dr Marcina Feltynowskiego z UŁ.

„Ocena aktualności dokumentów kształtujących zachowania aktorów lokalnych w przestrzeni gmin należy do obowiązków wynikających z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717 z późn. zm.]. Zgodnie z treścią artykułu 32 odpowiedzialnym za realizację tego obszaru aktywności samorządowej jest wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Władza wykonawcza powinna co najmniej raz w kadencji rady gminy dokonać czynności związanych z oceną aktualności studium oraz planów miejscowych.

Procedura przygotowania oceny aktualności studium oraz planów miejscowych obowiązujących w gminie nie została opisana w sposób szczegółowy, co pozostawia władzy lokalnej dużą swobodę w zakresie jej przygotowywania. Pierwszym elementem wskazanym do oceny jest zmiana w zagospodarowaniu przestrzennym gminy. Opinia dotycząca tej sfery staje się możliwa jedynie przez pryzmat odniesień do stanu prezentowanego w studiach oraz planach miejscowych.

Wsparciem w tym zakresie okazują się również rejestry gminne oraz rejestry decyzji administracyjnych szczebla powiatowego, które pozwalają na wskazanie lokalizacji cieszących się zainteresowaniem inwestorów oraz miejsc, gdzie doszło do „konsumpcji” decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu, to jest do wydania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia zamierzenia budowlanego. Etap ten stanowi swego rodzaju inwentaryzację w przestrzeni gminy połączoną z retrospekcją w odniesieniu do stanu zagospodarowania stwierdzonego przy poprzedniej ocenie aktualności.

Istotnym elementem analizy jest ocena postępów w zakresie opracowywania planów miejscowych, w szczególności tych, które mają odzwierciedlenie w treści studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Wsparciem tego rodzaju działalności jest przygotowywany przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta wieloletni program opracowywania planów miejscowych, który również podlega analizie.

Ocena aktualności powinna być także powiązana z głosem płynącym ze społeczności lokalnej, w kontekście wniosków w sprawie sporządzenia lub zmiany planów miejscowych. Mimo że nie zostało to wprost wskazane w ustawie, należy uznać konieczność uwzględnienia tychże wniosków również w odniesieniu do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, ponieważ plany miejscowe sporządzane na obszarze gminy muszą być zgodne ze studium.

Elementy składowe oceny aktualności studium i planów miejscowych mogą być rozszerzane o nieskatalogowane w ustawie materiały wejściowe, które pozwalają na wnioskowanie na temat stanu zagospodarowania przestrzennego w gminie. Brak wskazań co do treści pozwala na dokonywanie oceny stanu zagospodarowania przestrzennego przez pryzmat dokumentów obowiązujących w gminie pod względem: merytorycznym, odnoszącym się do aktualności treści zawartych w studium lub w planach miejscowych oraz formalnym.

W przypadku pierwszym ocena musi się odnosić do dynamiki zjawisk oraz zmian w sferze społecznej, gospodarczej, kulturowej i środowiskowej, a także do atrakcyjności gminy dla inwestorów. W przypadku oceny formalnej analizie podlegają uwarunkowania prawne, które ulegają zmianom, wprowadzając jednocześnie modyfikacje w przepisach dotyczących planowania przestrzennego gmin.

Teoretyczna prezentacja oceny aktualności studium i planów miejscowych pozwala ocenić zmiany w każdej kadencji rady gminy, czyli średnio co cztery lata. Praktyka wynikająca z badań prowadzonych przez autora pozwala wnosić, że niespełna 60 proc. gmin w Polsce dokonuje oceny aktualności aktów prawa miejscowego i studium raz na cztery lata (liczba przebadanych gmin wynosiła 1386 tj. 56 proc. wszystkich gmin w kraju). Pozostałe gminy opracowania te wykonują incydentalnie, co pozwala wnosić, że władza wykonawcza nie wypełnia swoich obowiązków nałożonych przez ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Inny wymiar stanowią sytuacje, w których władza wykonawcza dokonuje oceny aktualności i nie prezentuje wyników tychże analiz radzie gminy, i ta ostatnia głosuje uchwały bez znajomości treści dokumentów. Takie przypadki są znane autorowi. Godzą one w interesy aktorów lokalnych reprezentowanych przez radnych gmin. Należy podkreślić, że oceny aktualności mają stać się wytyczną dla władz lokalnych w zakresie odpowiedniego gospodarowania ograniczonym dobrem, którym jest przestrzeń. Cykliczność wykonywania tych opracowań stanowi element monitoringu sfery planowania przestrzennego gminy oraz może być podstawą oceny wypełniania założeń polityki przestrzennej obowiązującej w gminie”.

Marcin Feltynowski – doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Katedrze Gospodarki Regionalnej i Środowiska, specjalista w zakresie planowania przestrzennego, rozwoju lokalnego, systemów informacji przestrzennej oraz zwolennik polityki opartej na dowodach. W jego dorobku znajduje się artykuły naukowe związanych z zainteresowaniami badawczymi. Wykonawca wielu projektów naukowych i dydaktycznych, w których podejmował współpracę z praktyką. Współautor opracowań związanych z obszarem planowania przestrzennego.
Więcej: http://www.region.uni.lodz.pl/zespol/dr-marcin-feltynowski/

Źródło: UŁ
Kkż/