XIX-wieczne akty stanu cywilnego z lubelskiego, wielkopolskiego i mazowieckiego, akta miast: Brzegu, Lublina, Hrubieszowa i Zamościa z czasów I Rzeczypospolitej - znalazły się wśród ponad 1,6 mln nowych skanów opublikowanych w serwisie szukajwarchiwach.pl

Jak informuje Anna Belka z Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, dokumenty prezentowane w serwisie pochodzą z archiwów państwowych w Lublinie, Kraśniku, Opolu, Poznaniu, Koninie, Siedlcach, Szczecinie i Warszawie (oddziały w Grodzisku Mazowieckim i Otwocku).

Archiwum Państwowe w Szczecinie udostępniło dokumentację Urzędu Wojewódzkiego Szczecińskiego z lat 1945-1950 prezentującą okoliczności kształtowania się polskiej administracji oraz sytuację polityczną, społeczną i gospodarczą na Ziemiach Północnych i Zachodnich po II wojnie światowej. Znajdują się tam m.in. zarządzenia i instrukcje, protokoły z narad, raporty sytuacyjne i statystyki związane m.in. z osiedleniami oraz stanem i odbudową infrastruktury.

Jak podkreśla Anna Belka, wśród udostępnionych dokumentów jest sprawozdanie z 1945 r. naczelnika Wydziału Kultury i Sztuki z wyjazdu służbowego do Szczecina na zjazd imiennictwa krajowego oraz opis miasta Gryfino.

Szczecińskie archiwum udostępniło także dokumentację Naczelnego Prezydium Prowincji Pomorskiej w Szczecinie, stanowiącą jedno z najważniejszych źródeł do historii Pomorza Zachodniego w XIX w.
Z kolei Archiwum Państwowe w Lublinie opublikowało w serwisie dokumentację Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego - organizacji o charakterze spółdzielczym założonej w 1816 r. przez Stanisława Staszica w celu „wspólnego ratowania się w nieszczęściach między gminami włość hrubieszowską stanowiącymi”.

„Członkami towarzystwa, któremu Stanisław Staszic przekazał obszar o powierzchni 6 000 hektarów, zostali włościanie i rzemieślnicy. Stali się oni także wieczystymi posiadaczami użytkowanych gruntów. Wspólną własność stanowiły lasy, karczmy, młyny, stawy i tartaki, z których dochód przeznaczony był m.in. na fundusz pożyczkowy”- informuje Anna Belka.

Lubelskie archiwum udostępniło również prywatne zbiory rodziny Lubomirskich z Dubna, zawierające dokumentację administracyjno-gospodarczą z lat 1619-1867 dotyczącą tego majątku.

Z zasobu lubelskiego archiwum pochodzi także dokumentacja dotycząca szkolnictwa w XIX w. Stanowią ją akta Szkoły Elementarnej w Urzędowie, założonej przez księdza Józefa Marszałkowskiego w 1774 r., która po trzecim rozbiorze Polski znalazła się w zaborze austriackim. Obok informacji dotyczących organizacji i działalności szkoły na przestrzeni prawie stu lat, zawartych m.in. w raportach kwartalnych, programach nauczania i rozkładach zajęć, dokumentacja ukazuje zmiany zachodzące w ówczesnym systemie szkolnictwa.

Jak zaznacza Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, w serwisie pojawiły się kolejne akta miast: Brzegu, Lublina, Hrubieszowa i Zamościa z czasów I Rzeczypospolitej oraz XIX-wieczne akty stanu cywilnego z obecnych województw lubelskiego, wielkopolskiego i mazowieckiego (m.in. powiatów płockiego, siedleckiego, garwolińskiego, łukowskiego, mińskiego i otwockiego).

Serwis szukajwarchiwach.pl prowadzony przez Narodowe Archiwum Cyfrowe jest największym źródłem dokumentacji historycznej dotyczącej Polski dostępnym online. Oferuje prawie 23 mln skanów dokumentacji pochodzącej z zasobu archiwów państwowych i innych instytucji pamięci. Obok aktów stanu cywilnego i ksiąg metrykalnych z tysięcy miejscowości w Polsce oraz ewidencji mieszkańców (m.in. Krakowa, Poznania, Lublina i Łodzi) stanowiących źródła informacji o historii przodków, za pośrednictwem serwisu można zapoznać się z dokumentacją wytworzoną przez instytucje państwowe, samorządowe i społeczne np. agendy Rządu RP na uchodźstwie, Biura Odbudowy Stolicy, Rozgłośni Polskiej „Radia Wolna Europa”, a także dotyczącą hitlerowskich obozów koncentracyjnych czy łódzkiego getta.

Źródło: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych
jm/Serwis Samorządowy PAP