W tej części opisujemy - KROK PO KROKU - co zrobić, żeby zespoły i punkty przedszkolne mogły powstać w Państwa gminie i uzupełniać istniejącą już sieć wychowania przedszkolnego lub zapewnić w ten sposób przygotowanie dzieci do szkoły w tych miejscach, gdzie brak jest tradycyjnego przedszkola.

Jeszcze przed dwoma laty w 539 gminach w całej Polsce nie było przedszkoli, obecnie zaś tylko w 2 gminach nie ma żadnych miejsc realizacji wychowania przedszkolnego. Nie oznacza to jednak, ze zaspokojone zostały wszystkie oczekiwania i potrzeby w tym zakresie.

Decyzję o utworzeniu zespołu lub punktu mogą podjąć zarówno samorząd lokalny, rodzice wspierani przez: organizacje pozarządowe jak i osoby fizyczne.

W myśl ustawy o systemie oświaty inne formy wychowania przedszkolnego mogą być prowadzone przez:

• • gminy (gmina prowadzi tylko formy publiczne),
  • inne osoby prawne (np. stowarzyszenia, związki stowarzyszeń, fundacje, przedsiębiorstwa państwowe),

• osoby fizyczne (jeżeli posiadają pełną zdolność do czynności prawnych).

We wszystkich przypadkach założyciel jest organem prowadzącym inną formę wychowania przedszkolnego.

Najważniejszymi zadaniami organu prowadzącego są:

• • zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania, opieki,
• • zapewnienie odpowiednio wykwalifikowanej kadry pedagogicznej,
• • wyposażenie w środki dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego

• zapewnienie obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjno-kadrowej.

Organ prowadzący zespół wychowania przedszkolnego lub punkt przedszkolny odpowiada za jego działalność i prawidłowe, zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, funkcjonowanie.

Gdy organem prowadzącym jest gmina

Rada gminy analizuje poziom upowszechnienia wychowania przedszkolnego. Ustala, jakie jest zapotrzebowanie, ile dzieci aktualnie korzysta z przedszkoli, jakie są w tym względzie prognozy na przyszłość. Po przeanalizowaniu istniejącego stanu i przewidywanych potrzeb - może podjąć uchwałę o utworzeniu zespołu wychowania przedszkolnego lub punktu przedszkolnego.

Sieć publicznych przedszkoli prowadzonych przez gminę ustala rada gminy - ona decyduje również o tym, czy sieć publicznych przedszkoli należy uzupełnić innymi publicznymi formami np. punktami przedszkolnymi lub zespołami wychowania przedszkolnego. Należy podkreślić, że art. 14 a ust. 1 a ustawy o systemie Oświaty dopuszcza tworzenie innych form wychowania przedszkolnego tylko w przypadkach uzasadnionych warunkami demograficznymi i geograficznymi.

Zatem już od stycznia 2008 roku wychowanie przedszkolne dla dzieci 3-5-letnich może być organizowane zarówno w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej jak i w innej formie wychowania przedszkolnego tj. w punkcie przedszkolnym i zespole wychowania przedszkolnego.

Gdy organem prowadzącym jest osoba prawna niebędąca jednostką samorządu terytorialnego lub osoba fizyczna

Osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego oraz osoby fizyczne mogą zakładać i prowadzić zarówno publiczne, jak i niepubliczne przedszkola, punkty przedszkolne i zespoły wychowania przedszkolnego.
W przypadku tworzenia publicznego przedszkola, punktu przedszkolnego lub zespołu wychowania przedszkolnego, osoba prawna lub fizyczna musi uzyskać zezwolenie gminy właściwej ze względu na miejsce prowadzenia tych form. Zezwolenie wydawane jest z odpowiednim zastosowaniem przepisów art. 58 ust. 3-7, art. 59 i 60 ustawy o systemie oświaty.

Do wniosku o wydanie zezwolenia dołącza się (zamiast statutu) projekt organizacji wychowania przedszkolnego w danej formie:

1) nazwę zespołu lub punktu i miejsce jego prowadzenia;
2) cele i zadania zespołu lub punktu oraz sposób ich realizacji, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka i przygotowaniu go do nauki w szkole, a w przypadku dzieci niepełnosprawnych - ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i stopnia niepełnosprawności;
3) dzienny wymiar godzin zajęć w zespole lub punkcie, w tym wymiar godzin zajęć przeznaczonych na realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego, a w przypadku zespołu również dni tygodnia, w których są prowadzone zajęcia;
4) warunki przyjmowania dzieci na zajęcia w zespole lub punkcie;
5) prawa i obowiązki wychowanków zespołu lub punktu, w tym:
a)  warunki pobytu dzieci w zespole lub punkcie zapewniające im bezpieczeństwo,
b)  przypadki, w których organ prowadzący może skreślić dziecko z listy wychowanków zespołu lub punktu;
6) sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć;
7) warunki przyprowadzania dzieci na zajęcia i odbierania z nich przez rodziców (prawnych opiekunów) lub upoważnioną przez nich osobę zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo;
8) warunki organizowania zajęć dodatkowych, wykraczających poza zakres podstawy programowej wychowania przedszkolnego;
9) terminy przerw w pracy zespołu lub punktu;
10) zakres zadań nauczycieli prowadzących zajęcia w zespole lub punkcie, związanych z:
a)  współdziałaniem z rodzicami (prawnymi opiekunami) w sprawach wychowania i nauczania dzieci, z uwzględnieniem prawa rodziców (prawnych opiekunów) do znajomości treści zawartych w programie wychowania przedszkolnego realizowanym w zespole lub punkcie oraz uzyskiwania informacji dotyczących dziecka, jego zachowania i rozwoju,
b)  zachowaniem właściwej jakości pracy wychowawczo-dydaktycznej,
c)  prowadzeniem obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie i zabezpieczenie potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowaniem tych obserwacji,
d) przeprowadzeniem diagnozy gotowości do podjęcia nauki w szkole, w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym możliwe jest rozpoczęcie przez dziecko nauki w szkole podstawowej,
e) współpracą ze specjalistami świadczącymi dzieciom pomoc psychologiczno- pedagogiczną lub opiekę zdrowotną.

Jeżeli osoba prawna lub fizyczna prowadzi już publiczne przedszkole lub publiczną szkołę podstawową i zamierza dodatkowo prowadzić wychowanie przedszkolne w formie punktu przedszkolnego lub zespołu wychowania przedszkolnego, musi złożyć wniosek o zmianę zezwolenia na założenie odpowiednio przedszkola lub szkoły podstawowej. Do tego wniosku również dołącza się projekt organizacji wychowania przedszkolnego, które ma być realizowane w danej formie.

Osoba prawna lub fizyczna prowadząca publiczny punkt przedszkolny lub zespół wychowania przedszkolnego otrzymuje na każde dziecko objęte tą formą wychowania przedszkolnego dotację z budżetu gminy w wysokości nie niższej niż 50 % wydatków bieżących przewidzianych na jednego wychowanka w przedszkolu publicznym prowadzonym przez gminę.

• Warunkiem podjęcia prowadzenia niepublicznego punktu przedszkolnego lub zespołu wychowania przedszkolnego przez osobę prawną lub osobę fizyczną jest uzyskanie wpisu do ewidencji prowadzonej przez gminę właściwą ze względu na miejsce prowadzenia danej formy.
• Zgłoszenie do ewidencji zamiast statutu powinno zawierać projekt organizacji wychowania przedszkolnego, które ma być realizowane w danej formie.

• Wpis do ewidencji następuje na wniosek osoby zamierzającej prowadzić niepubliczny punkt przedszkolny lub zespół wychowania przedszkolnego.

Wniosek powinien zawierać:

• • oznaczenie osoby zamierzającej prowadzić inną formę wychowania przedszkolnego, jej miejsca zamieszkania (osoba fizyczna) lub siedziby (osoba prawna),
• • określenie rodzaju innej formy wychowania przedszkolnego oraz daty rozpoczęcia jej funkcjonowania,
• • wskazanie miejsca prowadzenia innej formy wychowania przedszkolnego oraz informację o warunkach lokalowych zapewniających: możliwość prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych, realizację innych zadań wynikających z organizacji innej formy wychowania przedszkolnego oraz bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy,
• • projekt organizacji wychowania przedszkolnego w danej formie,

• dane dotyczące kwalifikacji pracowników pedagogicznych, którzy będą prowadzić zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego,

Warunkiem utworzenia zespołu lub punktu jest:

uzyskanie przez organ prowadzący pozytywnych opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o zapewnieniu w lokalu, w którym mają być prowadzone zajęcia w ramach zespołu lub punktu, bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu dzieci, uwzględniających warunki, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2008 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. nr 7, poz.38) oraz w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 czerwca 2008 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. nr 104, poz. 667), a także wyposażenie lokalu w sprzęt i pomoce dydaktyczne niezbędne do realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego.

Uwaga: brak któregokolwiek z ww. dokumentów lub nieterminowe ich złożenie może być przyczyną odmowy wpisu do ewidencji. Gmina dokonuje wpisu do ewidencji w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia oraz wydaje odpowiednie zaświadczenie. Kopię tego zaświadczenia przesyła do właściwego kuratora oświaty i organu podatkowego.

Zaświadczenie takie musi określać:

• • nazwę organu, który dokonał wpisu do ewidencji,
• • datę i numer wpisu,
• • nazwę oraz rodzaj innej formy wychowania przedszkolnego, osobę prawną lub fizyczną prowadzącą inną formę wychowania przedszkolnego,

• adres innej formy wychowania przedszkolnego.

Uwaga: Zgłoszenie do ewidencji wraz z przewidywaną liczbą wychowanków należy przekazać do 30 września roku poprzedzającego rok rozpoczęcia działalności, gdyż daje to gwarancję uzyskania dotacji z budżetu gminy – gmina ma wtedy obowiązek zaplanować dofinansowanie w swoim budżecie (od stycznia następnego roku kalendarzowego). Zgłoszenie do ewidencji po 30 września będzie skutkowało nieotrzymaniem dotacji. Jeżeli chcemy zacząć działalność już w roku szkolnym, 2009/2010 warto poszukać dodatkowych źródeł finansowania na okres od września do grudnia 2009 r. (np. fundusze europejskie).

Zespół lub punkt przedszkolny może być wykreślony z ewidencji jeżeli:

• • nie podejmie działalności w terminie wskazanym w zgłoszeniu do ewidencji,
• • osoba fizyczna zostanie pozbawiona możliwości prowadzenia działalności oświatowej wyrokiem sądu,
• • kurator oświaty stwierdzi w trybie nadzoru pedagogicznego, że działalność innej formy wychowania przedszkolnego jest sprzeczna z przepisami ustawy o systemie oświaty,
• • wpis został dokonany z naruszeniem prawa,

• inna forma wychowania przedszkolnego zaprzestała działalności przez okres dłuższy niż 3 miesiące.