W wyjaśnieniach udzielonych jednej z gmin RIO w Opolu zwróciła uwagę, że inkasent jest uprawniony wyłącznie do poboru podatku, a więc należności, która powinna być uiszczona przez podatnika do upływu terminu płatności. „Po upływie terminu płatności podatku powstaje zaległość podatkowa, której nie można utożsamiać z podatkiem” – zaznaczyła Izba w odpowiedzi. 

W szczegółowych wyjaśnieniach, RIO zwróciła uwagę na odmienne definiowanie pojęć: podatek i zaległość podatkowa. 

Jak wskazała Izba, zaległość podatkowa powstaje z mocy prawa następnego dnia po dniu, w którym upłynął termin płatności. W przypadku podatków powstających z mocy prawa zaległości powstają niezależnie od wydania i doręczenia decyzji określających, po upływie wynikającego z przepisów prawa podatkowego terminu płatności podatku. W odniesieniu do podatków powstających po doręczeniu decyzji ustalającej zobowiązanie, zaległość powstaje po niezapłaceniu w terminie podatku wynikającego z tej decyzji. 

„Powyższe potwierdza treść art. 47 § 4a o.p. Inkasent jest uprawniony do poboru podatku do ostatniego dnia terminu płatności podatku obowiązującego podatnika” – zaznaczyła RIO. 

Izba zwróciła przy tym uwagę, że termin płatności przewidziany dla inkasenta pozostaje bez wpływu na termin płatności podatku obowiązujący podatnika. „Tym samym dopuszczalność pobrania przez inkasenta od podatnika należności podatkowej wygasa z upływem ostatniego dnia, w którym zobowiązany powinien tę należność uregulować” – czytamy w wyjaśnieniach RIO.

Izba wskazała jednocześnie, że bez znaczenia dla powyższego stanowiska pozostaje obecne brzmienie art. 62 § 1 o.p. W przypadku, gdy na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe, których termin płatności upłynął, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet zaległości  podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności, przy czym podatnik może jedynie zadecydować i wskazać, o który podatek chodzi. 

„W doktrynie wyjaśnia się, że w analizowanym przepisie mowa jest o dokonanych wpłatach. Zwrot ten nie jest zdefiniowany w ordynacji podatkowej, ale jego znaczenie można ustalić na podstawie art. 60 o.p., gdzie wskazany jest termin zapłaty podatku, którym jest albo dzień wpłacenia kwoty podatku przez podatnika, albo też obciążenie jego rachunku. Pozwala to przyjąć, że zasady wynikające z art. 62 o.p. stosowane są do dobrowolnych wpłat dokonanych przez podatnika. Z art. 59 § 1 pkt 2 o.p. wynika, że zobowiązanie podatkowe podatnika wygasa wskutek pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta. Jest to inna okoliczność niż wymieniona wyżej zapłata podatku (art. 59 § 1 pkt 1 o.p.). Pozwala to twierdzić, że pobranie podatku przez inkasenta nie może być utożsamiane z jego zapłatą przez podatnika” – czytamy w stanowisku RIO Opole. 

mp/