Celem programu jest poprawa stanu czytelnictwa w Polsce poprzez wzmocnienie roli bibliotek jako ośrodków życia społecznego, stanowiących centrum dostępu do kultury i wiedzy dla społeczności lokalnych.

W komunikacie na temat nowego programu MKiDN podało, że „Przede wszystkim kontynuowane są kluczowe zadania poprzedniej edycji programu, czyli zakupy nowości wydawniczych do bibliotek, uzupełnione w nowej edycji o możliwość finansowania zakupu licencji zdalnego dostępu do treści w formatach audiobooków, ebooków i synchrobooków, oraz inwestycje w infrastrukturę bibliotek, przy czym w edycji na lata 2021-2025 o dofinansowanie inwestycji mogą ubiegać się także instytucje zlokalizowane w miastach do 100 tys. mieszkańców” - wyjaśniono.

„W Polsce działa ponad 2,5 tysiąca bibliotek publicznych, które wraz ze swoimi filiami tworzą sieć prawie 8 tysięcy instytucji kultury. Biblioteki stanowią jedno z trzech najważniejszych miejsc, poza miejscem zamieszkania i miejscem pracy, w którym ludzie socjalizują się, relaksują lub oddają rozrywce” ¬- podkreślił resort kultury.

Ministerstwo przypomniało, że „aby biblioteki mogły wypełniać powyższe funkcje, muszą dysponować odpowiednim potencjałem, zarówno w zakresie atrakcyjności i aktualności udostępnianego księgozbioru, jak i w odniesieniu do udostępnianej użytkownikom przestrzeni, która powinna spełniać normy w zakresie dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami oraz promować rozwiązania przyjazne dla środowiska”.

Nowa edycja Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa na lata 2021-2025 będzie się składała z czterech priorytetów podzielonych na kierunki interwencji.

Priorytet 1: Poprawa oferty bibliotek publicznych

1.1.    Zakup i zdalny dostęp do nowości wydawniczych (160,9 mln zł; wzrost o ok. 25 mln zł w stosunku do poprzedniej edycji programu; rozszerzenie o możliwość zakupu zdalnego dostępu do e-booków, audiobooków i synchrobooków)

1.2.    Budowa ogólnokrajowej sieci bibliotecznej poprzez zintegrowany system zarządzania zasobami bibliotek (41,2 mln zł; docelowo w sieci ma się znaleźć 20 dużych bibliotek z terenu całego kraju, w tym 16 nowych, i 480 małych bibliotek z województw lubelskiego, łódzkiego i świętokrzyskiego, które mają najniższy w kraju odsetek bibliotek posiadających katalogi elektroniczne)

Priorytet 2: Inwestycje w infrastrukturę bibliotek publicznych

2.1. Infrastruktura bibliotek 2021-2025 (228,5 mln zł; wzrost o ok. 80 mln zł w stosunku do poprzedniej edycji programu; rozszerzenie grona bibliotek uprawnionych do skorzystania z interwencji o placówki zlokalizowane w gminach do 100 tys. mieszkańców; w poprzedniej edycji limit wynosił 50 tys. mieszkańców)

Można ubiegać się o dofinansowanie następujących zadań: budowa, przebudowa, rekonstrukcja, adaptacja lub modernizacja bibliotecznego obiektu budowlanego wraz z jego wyposażeniem.

Priorytet 3: Zakup nowości wydawniczych do przedszkoli, bibliotek szkolnych i pedagogicznych

3.1. Zakup nowości do placówek wychowania przedszkolnego (wartość 41,26 mln zł; nowy element programu)

3.2. Zakup nowości wydawniczych oraz elementów wyposażenia do bibliotek szkolnych i pedagogicznych (wartość 96,4 mln zł; mniej o ok. 54 mln zł w stosunku do poprzedniej edycji programu)

Priorytet 4: Program dotacyjny dla bibliotek oraz promocja czytelnictwa

4.1. Program dotacyjny dla bibliotek publicznych. BLISKO – Biblioteka | Lokalność | Inicjatywy | Społeczność | Kooperacja | Oddolność (wartość 22 mln zł; dotacje w wysokości 50-70 tys. zł, wkład własny 10 proc.; możliwość rozłożenia realizacji projektu na dwa lata)

4.2 Promocja czytelnictwa. Kampania społeczno-informacyjna (wartość 20,73 mln zł)

Za wdrażanie i realizację poszczególnych Priorytetów będą odpowiadać: Biblioteka Narodowa (Priorytet 1), Instytut Książki (Priorytet 2), Ministerstwo Edukacji i Nauki (Priorytet 3) oraz Narodowe Centrum Kultury (Priorytet 4), pełniące jednocześnie funkcję Jednostki Ewaluacji i Monitoringu Programu.

W trakcie kończących się 3 marca br. konsultacji publicznych projektu przedstawiciele samorządów zgłosili do niego szereg uwag w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Najwięcej uwag dotyczyło zakładanej w programie wysokości wkładu własnego JST przy zakupie nowości wydawniczych. Wątpliwości wzbudziło też ograniczenie do trzech województw (lubelskiego, łódzkiego i świętokrzyskiego) zapisanego w projekcie pilotażu budowy ogólnokrajowej sieci bibliotecznej poprzez zintegrowany system zarządzania zasobami bibliotek. Podnoszono również kwestię ograniczenia części przewidzianych w programie działań do bibliotek z miejscowości liczących poniżej 100 tys. mieszkańców.

mam/