Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. 

Jak wskazano w wykazie prac legislacyjnych rządu, celem nowelizacji jest umożliwienie efektywnego przeprowadzenia Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2021 r. (dalej: „NSP 2021”) w warunkach zagrożenia epidemicznego choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2.

GUS poprawił projekt o spisie powszechnym. Będą zmiany w nagrodach spisowych (dokument)

Najważniejszą zmianą jest wydłużenie czasu trwania NSP 2021 o trzy miesiące. Zgodnie z projektem spis ma być przeprowadzony w okresie od dnia 1 kwietnia 2021 r do dnia 30 września 2021 r., a nie jak dotychczas planowano - do dnia 30 czerwca 2021 r. 

„Oczekiwanym rezultatem nowelizacji będzie zapewnienie możliwości zbierania danych od osób fizycznych objętych spisem powszechnym w miesiącach letnich 2021 r., kiedy można spodziewać się znacznego spadku zachorowań na COVID-19, w szczególności będącego efektem powszechnych szczepień dla obywateli przeciwko COVID-19” – podkreślono w uzasadnieniu.

Dzięki temu, jak zaznaczono, możliwe będzie skorzystanie w miesiącach letnich 2021 r. ze wszystkich trzech metod zbierania danych w ramach NSP 2021 (samospis internetowy, wywiad telefoniczny, wywiad bezpośredni), co powinno zapewnić kompletność zbieranych danych. 

Szerszy dostęp do danych respondentów

Ponadto w projektowanej ustawie zaproponowano poszerzenie dostępnych służbom statystyki publicznej na potrzeby NSP 2021 źródeł danych teleadresowych osób fizycznych objętych spisem powszechnym o dane zebrane w Rejestrze Danych Kontaktowych Osób Fizycznych oraz dane kontaktowe gromadzone przez przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży lub dystrybucji energii elektrycznej. 

Jak zaznaczono, pozyskanie tych danych umożliwi realizację spisu powszechnego metodą wywiadu telefonicznego obok metody samospisu internetowego oraz wywiadu bezpośredniego. 

Projekt przewiduje też zmiany mające na celu umożliwienie dostępu wojewódzkich biur spisowych i rachmistrzów spisowych do numerów telefonów kontaktowych respondentów, będących w posiadaniu właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), oraz zapewnienie możliwości wykorzystywania tych telefonów przy przeprowadzaniu wywiadów bezpośrednich i wywiadów telefonicznych. 

Jak podkreślono w uzasadnieniu, konieczność zapewnienia dostępu wojewódzkich biur spisowych i rachmistrzów spisowych przeprowadzających wywiady bezpośrednie i wywiady telefoniczne do danych telefonicznych osób fizycznych zamieszkałych na obszarze danej gminy bezpośrednio od poszczególnych gmin jest związana z doświadczeniami zebranymi podczas Powszechnego Spisu Rolnego w 2020 r. Okazało się, że dane telefoniczne otrzymane przez Prezesa GUS od dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, na podstawie ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o powszechnym spisie rolnym w 2020 r. (Dz. U. poz. 1728 i z 2020 r. poz. 1486) nie zawsze były prawidłowe i aktualne. 

Urzędnik rachmistrzem 

W 18 miastach staną nowe fotoradary (lista lokalizacji)

W projektowanej ustawie zaproponowano rozwiązanie prawne umożliwiające zastępcy właściwego wojewódzkiego komisarza spisowego powołanie rachmistrzów spisowych spośród pracowników jednostek samorządu terytorialnego wyznaczonych przez właściwych gminnych komisarzy spisowych, bez konieczności poddania tych osób sformalizowanemu i czasochłonnemu naborowi. 

Rozwiązanie takie będzie mogło być stosowane w sytuacji np. braku zainteresowania potencjalnych kandydatów na rachmistrzów spisowych uczestnictwem w naborach, albo rezygnacją kandydatów na rachmistrzów spisowych w trakcie procedury naboru lub już po powołaniu na tą funkcję.

Projekt zakłada też ujednolicenie stawki wynagrodzenia albo dodatku spisowego dla rachmistrzów spisowych, bez względu na metodę zbierania przez nich danych w ramach NSP 2021 (wywiad bezpośredni albo wywiad telefoniczny). 

Narodowy spis powszechny to jedyne badanie na terenie Polski, realizowane co 10 lat, które dostarcza administracji publicznej, organom rządowym, instytucjom naukowym i badawczym, ośrodkom analitycznym, szkołom wyższym, mediom, a także osobom prywatnym – pełnych informacji o stanie i strukturze demograficzno-społecznej oraz ekonomicznej naszego kraju. Obowiązek przeprowadzenia spisu powszechnego wynika również z międzynarodowych zobowiązań Polski. Na całym świecie spisy ludności i mieszkań są podstawowym instrumentem gromadzenia informacji o sytuacji demograficznej, społecznej i ekonomicznej kraju, a także o jego zasobach mieszkaniowych.


mp/