W opublikowanym komunikacie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przypomniało, że decyzja o otwarciu – w rygorze sanitarnym – muzeów i galerii sztuki została oparta na analizach świadczących o dobrym przygotowaniu tych instytucji do przestrzegania wytycznych ograniczających ryzyko zakażeń do minimum. Uwzględniono również raporty międzynarodowych organizacji muzealnych, tak w zakresie społecznego oddziaływania muzeów, jak również ich przygotowania do wypełniania wymogów sanitarnych.

MKiDN przypomniało, że decyzja o otwarciu muzeum i innych instytucji pozostaje każdorazowo w kompetencji ich dyrektorów działających w uzgodnieniu z ich organizatorami/założycielami. 

Resort wskazał, że jednocześnie, że pozostałe instytucje kultury, takie jak teatry, filharmonie, opery, kina, domy kultury, ogniska muzyczne i biblioteki mogą niezmiennie prowadzić działania związane z przygotowaniem wydarzeń artystycznych (w tym próby i ćwiczenia), dokonywać nagrań oraz realizować aktywności z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość bez udziału publiczności.

"Decyzje dotyczące ewentualnego ich otwarcia dla widzów i odwiedzających podejmuje minister zdrowia w oparciu o szczegółową analizę sytuacji epidemicznej" - podkreślono w komunikacie.

Uaktualnione wytyczne dotyczące działalności muzeów i galerii w warunkach pandemii (obowiązujące od 1 lutego 2021 r.):

I. Praca Muzeum

Organizacja pracy muzeum w czasie epidemii powinna uwzględniać następujące działania: 

- kontynuacja zadań niewymagających fizycznej obecności pracowników w siedzibie instytucji w trybie pracy zdalnej;
- zapewnianie pracownikom (ze szczególnym uwzględnieniem pracowników mających kontakt z publicznością) dostępu do środków ochrony indywidualnej (płyny dezynfekcyjne, maseczki, rękawiczki);
- organizowanie stanowisk pracy z uwzględnieniem wymaganego dystansu przestrzennego między pracownikami;
- organizowanie trybu pracy z uwzględnieniem systemu zmianowego i rotacyjnego oraz niezbędnej rezerwy kadrowej (na wypadek wzrostu ryzyka epidemicznego);
- monitorowanie przestrzegania przez publiczność reżimu sanitarnego (np. zachowywania odstępów, używania płynów odkażających, maseczek, przyłbic);
- systematyczne doposażanie (w sprzęt, płyny dezynfekcyjne, kombinezony) zespołów (w oparciu o służby ochrony) odpowiedzialnych za przeprowadzanie procedur sanitarnych (np. odkażanie wnętrz);
- serwisowanie i przeglądy sprzętu wentylacyjno-klimatyzacyjnego, którego stosowanie należy ograniczyć do pomieszczeń tego wymagających ze względu na proces technologiczny (np. serwerownie);
- doposażanie miejsc kontaktu bezpośredniego z publicznością (kasy, punkty informacji, sklepy, punkty małej i dużej gastronomii) w dodatkowe zabezpieczenia (zwłaszcza przezroczyste przegrody);
- bieżące dostosowywanie regulaminów zwiedzania do zmieniającej się sytuacji epidemiologicznej oraz ich aktualizacja zgodnie z obowiązującymi przepisami; szczególna troska o pracowników z grup bardziej narażonych na ryzyko epidemiczne.
 
II. Udostępnianie publiczności

Udostępnianie zbiorów i oferty muzeów w czasie epidemii powinno uwzględniać realizację następujących warunków:

- udostępnianie ekspozycji muzealnych i wystawienniczych odbywa się bez szkody dla zbiorów (przy podejmowaniu decyzji o udostępnianiu wnętrz należy uwzględnić, że wypełnianie wymogów sanitarnych może stać w kolizji z obowiązkiem opieki konserwatorskiej nad zbiorami - używane do odkażania środki dezynfekcyjne są nieobojętne chemicznie i mają działanie korozyjne);
- udostępnianie ekspozycji muzealnych i wystawienniczych w przestrzeniach zamkniętych zwiedzającym przy zachowaniu reżimu sanitarnego określonego w obowiązujących przepisach - przestrzeganie obowiązku zasłaniania ust i nosa oraz zachowania odstępu przez zwiedzających i pracowników muzeów w przestrzeniach zamkniętych;
- udostępnianie ekspozycji muzealnych i wystawienniczych w przestrzeniach otwartych zwiedzającym przy zachowaniu reżimu sanitarnego określonego w obowiązujących przepisach (zachowania odstępu przez zwiedzających i pracowników muzeów w przestrzeniach otwartych lub przestrzeganie obowiązku zasłaniania ust i nosa);
- zwiedzanie powinno być  limitowane poprzez:
  ograniczanie liczebności zwiedzających, także w wypadku zwiedzania grupowego (od 1.02.2021 obowiązuje limit 1 os./15m2)
  ograniczanie liczebności zwiedzających, także w wypadku zwiedzania grupowego,
  zapewnienie środków ochrony osobistej dla zwiedzających (np. płyny dezynfekcyjne, maseczki ),
  uelastycznienie godzin zwiedzania,
  monitorowanie systemów rezerwacji,
  wdrażanie programów edukacyjnych dla mniejszych grup, prowadzenie zajęć na wolnym powietrzu,
  uelastycznienie tras zwiedzania,
  wykorzystywanie multimediów i innych urządzeń aktywowanych dotykiem wyłącznie z zachowaniem reżimu sanitarnego,
  korzystanie z szatni wyłącznie z zachowaniem reżimu sanitarnego,
  udostępnianie przestrzeni gastronomicznych, handlowych i edukacyjnych mieszczących się w budynkach wyłącznie z zachowaniem  reżimu sanitarnego, właściwego tego rodzaju pomieszczeniom,
- organizacja wydarzeń dla większych grup ludzi (wernisaży, finisaży, pikników, targów, przeglądów, konferencji naukowych, itd.) wyłącznie pod warunkiem rygorystycznego przestrzegania przepisów dotyczących dopuszczalnej liczby uczestników;
- kontynuacja udostępniania zbiorów on-line i rozwijania oferty muzealnej w tym zakresie;
- badanie nowych preferencji publiczności w celu przystosowywania form udostępniania zbiorów i oferty edukacyjnej do zmieniającej się sytuacji epidemiologicznej.

III. Uzgodnienia z właściwymi terytorialnie służbami sanitarno-epidemiologicznymi

Za formy udostępniania wnętrz i ekspozycji muzealnych odpowiedzialni są przede wszystkim  dyrektorzy poszczególnych placówek. Dyrektorzy muzeów swoje decyzje powinni uzgadniać z właściwymi terytorialnie służbami sanitarnymi. Biorąc pod uwagę skalę zaangażowania służb sanitarnych, rekomendujemy przedstawianie im do zaopiniowania wyłącznie konkretnych projektów, dostosowanych do sytuacji poszczególnych instytucji.

mp/