ZMP skierował do prezydenta Andrzeja Dudy wniosek o niepodpisywaniu ustawy dotyczącej przedłużenia kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego do 30 kwietnia 2024 r. oraz o zmianie ustawy Kodeks Wyborczy. Zdaniem samorządowców próba uniknięcia jednorazowej kumulacji wyborów jesienią 2023 roku zostanie zastąpiona stałym konfliktem wyborów samorządowych z wyborami do Parlamentu Europejskiego, „ponieważ zarówno kadencja organów samorządowych w Polsce jak i kadencja Europarlamentu trwają pięć lat”.

„Jest więc oczywiste, że z punktu widzenia ewentualnego konfliktu dwóch procesów wyborczych ustawa powoduje znaczne pogorszenie sytuacji” – czytamy we wniosku.

Samorządowcy wskazują też, że w 2005 roku wybory prezydenckie i parlamentarne odbyły się w odstępie dwóch tygodni „nie powodując żadnych istotnych komplikacji”. Natomiast w 2023 roku można, zgodnie z prawem, zarządzić wybory parlamentarne i samorządowe w odstępie sześciu tygodni, „który jest wystarczającym okresem czasu, by poszczególne etapy kalendarzy wyborczych nie kolidowały ze sobą”. 

Związek powołuje się również na uzasadnienie  wyroku z dnia 26 maja 1998, sygn. K 17/98 Trybunału Konstytucyjnego, w którym czytamy, że zasada kadencyjności organów stanowiących samorządu terytorialnego jest normą konstytucyjną.

Sejm odrzucił sprzeciw Senatu wobec ustawy wydłużającej kadencję samorządów

„Z istoty kadencyjności wynika tym bardziej, że kadencja danego organu nie powinna być przedłużana w odniesieniu do organu urzędującego. Obywatele, wybierając określony organ władzy publicznej, udzielają mu jednocześnie pełnomocnictw o określonej przez prawo treści i określonym czasie “ważności”. Upływ tego czasu oznacza wygaśnięcie pełnomocnictwa i utratę legitymacji do sprawowania władzy” – czytamy w uzasadnieniu wyroku przywołanego przez ZMP.

Na briefingu prasowym w Sejmie rzecznik PiS Radosław Fogiel wskazywał, że wybory samorządowe i parlamentarne są najtrudniejsze pod względem organizacyjnym  jeśli chodzi o liczbę kandydatów „oraz jeśli chodzi, również w samorządzie, o szczeble, na których wybieramy naszych reprezentantów”. Natomiast wydłużenie kadencji samorządów służy temu, by bez przeszkód odbyły się wybory parlamentarne, następnie kampania i wybory samorządowe

Rzecznik PiS: zbieg wyborów samorządowych i parlamentarnych byłby bardzo trudny organizacyjnie

Ustawa autorstwa posłów PiS przewiduje, że kadencja: rad gmin, rad powiatów oraz sejmików województw; rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy; wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, która upływa w 2023 r., ulega przedłużeniu do dnia 30 kwietnia 2024 r. 4 listopada Sejm odrzucił weto Senatu w tej sprawie. Teraz ustawa trafi do prezydenta. Nowe przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Zgodnie z pierwotnym kalendarzem wyborczym, wybory samorządowe wypadały jesienią 2023 r. w związku z tym, że w 2018 r. wydłużono kadencję samorządów z 4 do 5 lat. Jesienią 2023 r. wypada konstytucyjny termin wyborów parlamentarnych. Na wiosnę 2024 r. wypadają natomiast wybory do Parlamentu Europejskiego.

mr/