Gniezno - pierwsza Stolica Polski to miasto o niezwykle bogatej historii, nierozerwalnie związane z początkami Państwa Polskiego. Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z późnego paleolitu. Mieścił się tu jeden z głównych grodów państwa Polan. 

Najstarszy gród gnieźnieński został zbudowany dopiero ok. 940 roku na Wzgórzu Lecha (gdzie według źródeł znajdowała się wówczas świątynia pogańska), a więc za panowania Siemomysła Lestkowica z dynastii Piastów. Jednak tak późna chronologia Gniezna, jako obronnej siedziby książęcej, nie wyklucza wcale funkcjonowania na tym miejscu od przełomu VIII i IX wieku polańskiego ośrodka kultowego, na terenie którego dokonywano prawdopodobnie intronizacji książąt plemiennych.

 W X wieku Gniezno stanowiło jeden z grodów stołecznych państwa Piastów, obok m. in. Poznania i Giecza (grodów stołecznych, czyli miejsc gdzie wzniesiono tzw. palatia książęce było kilka, lecz zgodnie z dokumentem "Dagome iudex" z ok. 991 roku, jedyną formalną stolicą państwa polskiego było Gniezno).

W 1000 roku odbył się w Gnieźnie zjazd, w którym uczestniczył Bolesław I Chrobry i Otton III, podczas tego zjazdu utworzono arcybiskupstwo gnieźnieńskie. W 1025 odbyła się w Gnieźnie koronacja Bolesława Chrobrego pierwszego króla Polski. W 1038 r. wtargnął do grodu Brzetysław I (książę czeski), pozostawiając po sobie spalone podgrodzia i zniszczoną, ograbioną katedrę. Na skutek tego Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę do Krakowa.

 Obecnie Gniezno jest ośrodkiem przemysłu lekkiego, spożywczego, przemysłu elektrotechnicznego, przemysłu mechanicznego i przemysłu budowlanego (szczególnie dynamiczny rozwój tych sektorów nastąpił w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, kiedy zaczęły tu inwestować znane zachodnie firmy).

 Znajdują się tu fabryki: maszyn i urządzeń pakujących, dźwigów i wind budowlanych, zakład techniki biurowej, zakłady elektrotechniczne, fabryka baterii, kilka fabryk okien, fabryka armatury przemysłowej, zakłady poligraficzne, liczne zakłady odzieżowe i obuwnicze. Jest też dużym węzłem komunikacyjnym.

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 5 i zarazem trasa europejska E261 Wrocław - Poznań - Bydgoszcz - Gdańsk. Około 20 km na południe - we Wrześni - przebiega autostrada A2 Świecko - Poznań - Warszawa. Najbliższy port lotniczy zlokalizowany jest w Poznaniu (ok. 50 km). Miasto jest także znaczącym ośrodkiem turystycznym.

W czerwcu 1997 roku uroczyście obchodzono milenium śmierci św. Wojciecha. W uroczystościach uczestniczył papież Jan Paweł II, prezydenci siedmiu państw Europy Środkowowschodniej oraz około 280 tysięcy pielgrzymów z Polski i Świata.