W budżecie państwa powinny zostać zwiększone środki na finansowanie zadań w obszarze kształcenia specjalnego, w tym na wynagrodzenia nauczycieli współorganizujących proces kształcenia – to jeden z postulatów sformułowanych przez zarząd Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski.
Stanowisko zarządu SGiPW jest pokłosiem badania ankietowego przeprowadzonego wśród wielkopolskich samorządów lokalnych. Wynika z niego, że w roku szkolnym 2024/2025 liczba dzieci z orzeczeniami jest o 27proc. większa, aniżeli dwa lata wcześniej. Co więcej, z roku na rok rośnie liczba dzieci wymagających wsparcia nauczyciela współorganizującego. W roku szkolnym 2022/2023 w ankietowanych samorządach dzieci te stanowiły 25 proc. wszystkich dzieci z orzeczeniami. W aktualnie trwającym roku szkolnym udział ten wynosi już 32 proc.
Stowarzyszenie zwraca też uwagę na problemy z obsadzaniem wakatu nauczyciela współorganizującego kształcenie.
„Wymagania dotyczące wykształcenia nauczyciela współorganizującego, określone w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 roku (…) wskazują jasno, że powinien on posiadać kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej. Jednakże kierunki studiów o tej specjalizacji funkcjonują zaledwie od kilku lat, dlatego nauczycieli współorganizujących wciąż brakuje” – zwraca uwagę zarząd SGiPW
76 proc. ankietowanych zwróciło uwagę, że środki finansowe otrzymane z subwencji nie wystarczają na pokrycie kosztów zatrudnienia nauczyciela współorganizującego.
W związku z głosami przekazanymi przez samorządowców, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski w swoim stanowisku sformułowało następujące postulaty:
1. Liberalizację wymogów dotyczących wykształcenia nauczycieli współorganizujących kształcenie w okresie przejściowym, do czasu wejścia na rynek pracy odpowiedniej liczby kadr po kierunkach pedagogiki specjalnej (ok. 5 lat). Zarekomendowano dopuszczenie nauczyciela współorganizującego, który ukończył kierunek nauczanie początkowe. Takie rozwiązanie miałoby zapewnić odpowiednią liczbę nauczycieli współorganizujących, których aktualnie bardzo na rynku pracy brakuje;
2. Zwiększenie środków w budżecie Państwa na finansowanie zadań w obszarze kształcenia specjalnego, w tym na wynagrodzenia nauczycieli współorganizujących proces kształcenia;
3. Wprowadzenie zmian w przepisach prawa, które zobowiążą rodziców dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, szczególnie tych, których stopień niepełnosprawności lub niedostosowania społecznego jest znaczący do zapisywania ich do szkół specjalnych, jeśli są wskazane w orzeczeniu na pierwszym miejscu, a do szkoły ogólnodostępnej tylko wówczas, gdy nie ma dla niego miejsca w szkole specjalnej (po okazaniu zaświadczenia). W ocenie SGiPW zasadnym byłoby powoływanie komisji, której zadaniem byłoby podejmowanie decyzji dotyczącej wyboru placówki. W składzie komisji powinni znaleźć się nie tylko rodzice i przedstawiciele poradni, ale również nauczyciele i terapeuci, którzy pracują z dzieckiem. Pozwoli to z jednej strony docenić szkoły specjalne, które przecież w wielu wypadkach są najlepszym rozwiązaniem, z drugiej ograniczy napływ dzieci ze znaczną niepełnosprawnością do szkół ogólnodostępnych i konieczność zatrudnienia nauczyciela współorganizującego;
4. Wprowadzenie obowiązku wysyłania przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne orzeczeń do szkoły, do której dziecko uczęszcza i/lub do organu prowadzącego. Dzięki temu będzie wiadomo jakie są zalecenia dla danego dziecka oraz do jakiej szkoły rekomenduje się skierowanie go. Aktualnie szkoły i organy prowadzące wiedzą tylko tyle, ile rodzic im przekazuje;
5. Wprowadzenie centralnego rejestru orzeczeń, do którego poradnie wprowadzałyby orzeczenia, co ograniczyłoby sytuacje wystawiania tych dokumentów przez różne poradnie dla tego samego dziecka, usprawniłoby przepływ informacji oraz ograniczyłoby przypadki niewłaściwego zachowania rodziców, którzy nie dostarczają diagnoz do placówek oświatowych;
6. Wzmocnienie poradni psychologiczno-pedagogicznych przez służbę medyczną, w celu weryfikacji zasadności skierowania wystawionego dla danego dziecka. Członkiem komisji orzekającej w szczególności powinien być lekarz psychiatra i tylko diagnoza tego specjalisty będącego jednocześnie pracownikiem poradni, powinna być wiążąca;
7. Zagwarantowanie w budżecie Państwa dodatkowych środków na podniesienie wynagrodzenia wychowawców oddziałów integracyjnych oraz nauczycieli prowadzących zajęcia w tych oddziałach.
mo/