Jakie dodatki. RIO wyjaśnia jakie dodatki do wynagrodzeń przysługują pracownikom samorządowym
06.04.2018
-
Archiwum
Dofinansowanie studiów, dodatek za nadgodziny czy za dyżur z domu – RIO wyjaśnia, jakie dodatki i w jakich sytuacjach przysługują w JST
Dofinansowanie studiów, dodatek za nadgodziny czy za dyżur z domu – RIO w Gdańsku wyjaśnia, jakie dodatki i w jakich sytuacjach przysługują urzędnikom samorządowym.Dyrektor jednego z zakładów komunalnych zwrócił się do RIO w Gdańsku z prośbą o wyjaśnienie najważniejszych zagadnień związanych z kształtowaniem dodatkowych składników wynagrodzenia pracowników samorządowych.Godziny nadliczboweOdnosząc się do planowanego przez zakład komunalny planu wprowadzenia w regulaminie wynagradzania dodatków do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych RIO przytoczyła art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych. Wynika z niego, że pracownikowi samorządowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje, według jego wyboru, wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, z tym że wolny czas, na wniosek pracownika, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu.Z kolei, na kanwie ww. regulacji prawnej istotne stanowisko zajął Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy w piśmie z dnia 25 czerwca 2009 r. w sprawie rekompensaty za godziny nadliczbowe i za pracę w dni wolne od pracy pracowników samorządowych oraz umieszczanie w umowach o pracę pracowników niepełnoetatowych limitu gadzin, powyżej którego przysługuje dodatek za godziny nadliczbowe (OPP-433-4560-42/09/PEIRP). GIP wskazał w nim, że przywołany art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych stanowi lex specialis w stosunku do przepisów kodeksu pracy i nie przewiduje dodatków ani 50 proc. ani 100 proc. za godziny nadliczbowe. Za pracę wykonaną w sobotę pracownikowi przysługuje zatem wynagrodzenie (bez dodatków) lub czas wolny w rym samym wymiarze.RIO wskazała przy tym, że w opinii GIP podkreślono, że nie ma przestanek do stosowania w tym zakresie przedmiotowym - zasad określonych w kp (dotyczących godzin nadliczbowych) - na mocy odesłania z art. 43 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych..Izba zauważyła też, że mechanizm rekompensaty wynikający z ww. art. 42 ust. 4 ww. ustawy, w sposób autonomiczny, zupełny i kompletny rozstrzyga kwestie objęte wspomnianą wyżej problematyką. W konsekwencji brak przesłanek do odpowiedniego stosowania w tym zakresie stosownych przepisów kp na mocy ww. art. 43 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych. które dotyczą rekompensowania godzin nadliczbowych.Dodatek za nieodebrane wolneRIO krytycznie odniosła się też do planu wprowadzenia podwyższonego dodatku przysługującego pracownikowi samorządowemu w przypadku niemożności wykorzystania dnia wolnego od pracy w zamian na pracę w niedzielę lub święto. W ocenie Izby ustawa o pracownikach samorządowych mimo, że reguluje opisane wyżej kwestie dotyczące rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych, to jednak nie normuje kwestii związanych z pracę w niedziele i święta pracowników samorządowych.Z tej przyczyny, w ocenie RIO, znajdą tu zastosowanie pomocniczo - z mocy odesłania z art. 43 ust. 1 wspomnianej ustawy - stosowne regulacje kp, w tym art. 151. W tym zakresie na szczególną uwagę zasługuje § 2 i 3. Zgodnie z § 2, jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie wskazanym w § pkt 1 dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie - dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 151 § 1 pkt 1 kp, za każdą godzinę pracy w niedzielę.Zgodnie zaś z § 3, jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie wskazanym w § 1 pkt 2 dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w święto, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 151 § 1 pkt 1 kp, za każdą godzinę pracy w święto.Według RIO powyższe przepisy wskazują, że pracodawca winien wypłacać ewentualne dodatki, lecz tylko w granicach określonych w ww. art. 151 § 1 pkt 1 kp, czyli w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za każdą godzinę pracy (oprócz normalnego wynagrodzenia) — za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:a) w nocy,b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.Podsumowując, w ocenie RIO, korelacja ww. norm prawnych kp w sposób wyczerpujący reguluje kwestie ponoszenia przez pracodawcę dodatku do wynagrodzenia w przypadku niemożności wykorzystania dnia wolnego od pracy w zamian na pracę w niedzielę lub święto przez pracownika samorządowego. Oznacza to tym samym, te brak jest, zdaniem Izby, uzasadnionych podstaw, aby w regulaminie wynagradzania podwyższać ww. dodatki ponad ustawowo określone progi, czyli ponad 100 proc. wynagrodzenia.Dodatek za dyżur z domuW udzielonych wyjaśnieniach RIO zauważyła, że podobna sytuacja ma miejsce w przypadku wynagrodzenia za czas dyżuru pełnionego w domu przez pracownika samorządowego. Zdaniem Izby w tym zakresie, ponownie w oparciu o ww. art. 43 ustawy o pracownikach samorządowych, może mieć odpowiednie zastosowanie art. 151'5 kp.Zgodnie z przepisem pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur).W § 3 postanowiono zaś, że za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego — wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 proc. wynagrodzenia.W ocenie RIO ww. przepisy stosowane odpowiednio do pracowników samorządowych, uniemożliwiają przyznawanie świadczenia w postaci wynagrodzenia za czas dyżuru pełnionego w domu. Wynika to wprost ze wspomnianej regulacji prawnej kp. Zatem, zdaniem Izby, brak jest również i w tym przypadku uzasadnionych podstaw aby wprowadzać w regulaminie wynagradzania tego typu świadczenia.Dofinansowanie studiówW kontekście finansowania kosztów kształcenia na studiach wyższych pracownika samorządowego RIO zwróciła uwagę m.in. na kilka istotnych regulacji ustawy o pracownikach samorządowych. Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 7 tej ustawy do obowiązków pracownika samorządowego należy w szczególności stale podnoszenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Natomiast art. 29 ust. 1 wspomnianej ustawy stanowi, że pracownicy samorządowi uczestniczą w różnych formach podnoszenia wiedzy i kwalifikacji zawodowych. Z kolei, na mocy odesłania z przepisu art. 43 ust. 1 ww. ustawy, do spraw w niej nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisu kp - w tym zaś zakresie kluczowe znaczenie ma art. 103'3 kp, gdzie postanowiono, że pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.Izba przytoczyła także stanowisko wynikające z komentarza do wskazanego art. 103'3 kp (M. Rotkiewicz, Ustawa o pracownikach samorządowych. Komentarz. Warszawa 2016) gdzie wskazano, że: „to pracodawca decyduje, jakie kwalifikacje umiejętności itp. wymagane czy też przydatne są do pracy wykonywanej przez pracownika lub pracy, którą miałby wykonywać np. w związku z planowanym awansem).Zdaniem RIO w oparciu o ww. regulacje prawne można przyjęć, że sfinansowanie kosztów kształcenia na studiach wyższych pracownika samorządowego, nawet w sytuacji, gdy zajmuje stanowisko, na którym nie jest wymagane posiadanie wykształcenia wyższego, nie oznacza, że brak będzie przymiotu legalności dla ponoszenia takiego wydatku.W ocenie RIO nie można bowiem wykluczyć, że taki pracownik uzyska wewnętrzny awans w strukturze organizacyjnej zakładu pracy, a wówczas posiadane juk doświadczenie praktyczne zostanie wzbogacone odpowiednim przygotowaniem naukowym, co czynić będzie takiego pracownika należycie przygotowanym do objęcia nowego zakresu obowiązków. Zatem, to pracodawca winien samodzielnie ocenić potrzebę celowości ponoszenia ww. wydatku, dokonując stosownej analizy m.in. przez pryzmat potrzeb zakładu pracy i art. 44 ust. 3 ustawy o finansach publicznych.mp/Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
