Zebranie wiejskie nie może głosować w trybie tajnym, a wybór sołtysa nie zależy od kworum – uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim.

WSA badał uchwałę radnych w sprawie uchwalenia statutu sołectwa w odpowiedzi na skargę prokuratora, który dopatrzył się w niej niezgodności z prawem. Chodziło o możliwość przeprowadzenia przez zebranie wiejskie głosowania nad konkretną sprawą w trybie tajnym oraz o wprowadzenie wymogu kworum dla ważności uchwały o wyborze sołtysa i rady sołeckiej. WSA stwierdził nieważność zaskarżonych przepisów.

Sąd przypomniał, że w myśl art. 11b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym działalność organów gminy jest jawna, stosownie natomiast do treści przepisu art. 14 uchwały zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

„Wprowadzenie zasady nakazującej podejmowanie uchwał przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego w głosowaniu jawnym, wiąże się przede wszystkim z realizacją konstytucyjnej zasady - prawa obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne” – wskazał sąd. „Odstępstwa od zasady podejmowania uchwał w głosowaniu jawnym mogą nastąpić tylko na mocy ustawy” - dodał.

Jako przykład wskazał art. 19 ust. 1 i 4 u.s.g., w którym jako wyjątek od zasady jawnego głosowania, ustawodawca przyzwolił na wybór oraz odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady gminy w głosowaniu tajnym. W odniesieniu do sołectwa taki wyjątek od zasady jawności został wprowadzony w art. 36 ust. 2 u.s.g., który stanowi, iż sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.

„Statuty jednostek samorządu terytorialnego nie mogą zatem naruszać przepisów ustawy, a jedynie w ich granicach określać szczegółowo organizację i tryb pracy organów. Stąd w ocenie sądu nie można w drodze norm statutowych rozszerzać kręgu spraw poddanych procedurze tajnego głosowania, bowiem uprawnienie w tym zakresie przysługuje jedynie ustawodawcy” – uznał sąd.

WSA unieważnił również przepis uchwały, w którym określono, że dla dokonania ważnego wyboru sołtysa i rady sołeckiej wymagana jest obecność, co najmniej 1/10 uprawnionych mieszkańców sołectwa. Przypomniał, że zgodnie z art. 36 ust. 2 u.s.g. wybór sołtysa oraz członków rady sołeckiej następuje w głosowaniu tajnym i bezpośrednim.

„Przepis ten jest regulacją kompletną i mocą czytelnej decyzji ustawodawcy nie zastrzega żadnego kworum dla ważności wyboru sołtysa oraz członków rady sołeckiej. (…) W tych okolicznościach wprowadzenie w statucie dodatkowych warunków ważności wyboru, uznać należy za niedopuszczalne” – podkreślił sąd.

II SA/Go 487/19

aba/