1. Zakład opieki zdrowotnej miejscem udzielania świadczeń zdrowotnych

Realizacji konstytucyjnych gwarancji zapewnienia opieki zdrowotnej służą placówki służby zdrowia w postaci zakładów opieki zdrowotnej, zwane powszechnie w skrócie ZOZ-ami. Zakłady opieki zdrowotnej, zgodnie z definicją zawartą w art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, są wyodrębnionymi organizacyjnie zespołami osób i środków majątkowych, utworzonymi i utrzymywanymi w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia, prowadzenia badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych, a także realizacji zadań dydaktycznych i rozwojowych.

Wymagania prawne dla pomieszczeń zakładu opieki zdrowotnej są bardziej restrykcyjne niż dla pomieszczeń, w których świadczeń udzielają lekarze, pielęgniarki i położne w formie medycznej praktyki zawodowej. Ponadto zakłady opieki zdrowotnej są obiektami użyteczności publicznej w rozumieniu § 3 pkt 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Wymagania ogólne, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia wszystkich zakładów opieki zdrowotnej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. (Dz. U. Nr 213, poz. 1568) można podzielić na:
wymagania ogólnoprzestrzenne,
wymagania dodatkowe dla niektórych pomieszczeń i urządzeń,
wymagania dotyczące oświetlenia naturalnego,
wymagania ogólnobudowlane,
wymagania dotyczące instalacji.

Wspomniane rozporządzenie jest kolejnym aktem wykonawczym Ministra Zdrowia, zastępującym poprzednio wydane rozporządzenie pod tym samym tytułem z 22 czerwca 2005 r. (Dz. U. Nr 116, poz. 985) i obowiązuje od 9 grudnia 2006 r. W porównaniu do poprzednio obowiązującego rozporządzenia zrezygnowano z przepisów ściśle budowlanych, np. dotyczących dźwigów, okien czy szerokości korytarzy, uznając że kwestie te są dostatecznie uregulowane w przepisach prawa budowlanego.

2. Wymagania ogólnoprzestrzenne

Zasadniczo ZOZ powinien stanowić samodzielny budynek lub zespół budynków. Może być zlokalizowany w budynku przeznaczonym również na inne cele, pod warunkiem:
całkowitej izolacji zakładu opieki zdrowotnej zamkniętej od innych użytkowników budynku,
całkowitej izolacji przychodni od użytkowników w budynku mieszkalnym,
całkowitej izolacji przychodni od użytkowników w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego i innych, z wyłączeniem węzłów komunikacji pionowej i poziomej w tym budynku wspólnych dla wszystkich użytkowników, niebędących komunikacją wewnętrzną zakładu opieki zdrowotnej.

Kształt i powierzchnia każdego pomieszczenia powinny umożliwiać prawidłowe rozmieszczenie, zainstalowanie i użytkowanie urządzeń, aparatury i sprzętu, stanowiących jego niezbędne funkcjonalne wyposażenie. Budynki ZOZ-ów mogą być wielokondygnacyjne, przy czym ograniczona jest lokalizacja pomieszczeń zakładu poniżej parteru. Pomieszczenia zakładu przeznaczone na pobyt ludzi, w szczególności pokoje chorych, nie powinny znajdować się poniżej poziomu terenu urządzonego wokół budynku.

Wyjątkowo dopuszcza się lokalizowanie pomieszczeń ZOZ-u poniżej poziomu terenu wokół budynku, jeśli pomieszczenia te mają charakter gospodarczy, techniczny, zaopatrzenia medycznego, diagnostyczny. Złagodzenie wymogów dotyczy w szczególności pomieszczeń administracyjnych, socjalnych, laboratorium medycznego, rtg, usg, rezonansu magnetycznego, medycyny nuklearnej, tomografii komputerowej – pod warunkiem uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi w budynku zakładu opieki zdrowotnej poziom podłogi powinien znajdować się co najmniej 0,3 m powyżej terenu urządzonego przy budynku (§ 73 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.). Pomieszczenia o charakterze technicznym i pomocniczym jak: magazyny, szatnie personelu, kuchnie, pralnie mogą się znajdować poniżej parteru.

(…)