Serwis Samorządowy PAP: Centralny Rejestr Wyborców to nowość wprowadzona niedawną nowelizacją Kodeksu wyborczego. Kiedy gotowe będzie to narzędzie? 

Nowelizacja Kodeksu wyborczego opublikowana (dokument)

Janusz Cieszyński, pełnomocnika rządu ds. cyberbezpieczeństwa: Centralny Rejestr Wyborców będzie gotowy do obsłużenia najbliższych wyborów parlamentarnych. Dokładną datę uruchomienia podamy w komunikacie, którego wydanie wynika z wchodzących właśnie w życie przepisów kodeksu wyborczego.

Co stanowi ewentualną trudność przy jego opracowywaniu?

Największym wyzwaniem będzie przygotowanie przez samorządy zestawu danych niezbędnych do stworzenia tzw. geografii wyborczej, czyli podziału całej Polski na obwody do głosowania. Pamiętajmy, że obecnie każda gmina ma zdefiniowaną geografię na swój sposób – obwód głosowania opisywany jest poprzez wskazanie punktów geograficznych, np. do linii brzegowej rzeki. Chcielibyśmy także przetestować rejestr na wcześniejszych wyborach, np. uzupełniających do rad gmin, o ile takie wybory będą zarządzone po uruchomieniu CRW. 

Jak w praktyce będzie działał ten system? Czy członkowie obwodowych komisji wyborczych będą np. mogli z niego korzystać w trakcie samego głosowania? Czy może będzie on służył tylko ustaleniu liczby wyborców i sporządzaniu spisów?

Będzie służył m.in. do stałego prowadzenia rejestru wyborców, zarządzania obwodami do głosowania, aktualizacji danych wyborców, czy sporządzania spisu wyborców. CRW da pewność, że jeśli zdecydujemy się na zmianę miejsca głosowania, zostanie ona odnotowana w systemie. Niektórzy wyborcy, szczególnie w największych miastach, mieli z tym problemy w przeszłości. 

Kto będzie miał dostęp do CRW, jak będzie on zabezpieczony?

Dostęp do rejestru, poza Ministrem Cyfryzacji, który będzie ten rejestr utrzymywać, posiadać będą także wójtowie/burmistrzowie/prezydenci miast, Państwowa Komisja Wyborcza i komisarze wyborczy, za pośrednictwem Krajowego Biura Wyborczego, minister do spraw zagranicznych i konsulowie – organy odpowiedzialne za organizację wyborów w kraju i za granicą oraz organy nadzorujące proces wyborczy). CRW będzie kolejnym rejestrem włączonym do Systemu Rejestrów Państwowych i dostęp do niego będzie możliwy na takich samych zasadach, jak do rejestru PESEL czy rejestru dowodów osobistych.

Szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak uważa, że CRW musi powstać na tyle wcześnie, by można było przetestować jego działanie w wyborach w toku kadencji. Czy to się uda? 

Szefowa KBW: Centralny Rejestr Wyborców musi być przetestowany w wyborach w toku kadencji

Oczywiście sprawdzenie systemu podczas wyborów w toku kadencji byłoby najlepszym testem, jednak nie mamy wiedzy, czy takie wybory zostaną przeprowadzone. Nie zależy to ani od KPRM ani od KBW. 

Jak w praktyce zorganizowany ma być, po znowelizowaniu przepisów, system przekazywania nagrań z lokali wyborczych? Proszę o zobrazowanie: mąż zaufania nagrywa czynności np. własnym telefonem (czy w rozporządzeniu będą jakieś wytyczne co do urządzeń rejestrujących) i co dalej robi z tym nagraniem? Przesyła je rutynowo, czy jedynie w przypadku zaistnienia wątpliwości co do rzetelności pracy komisji? Gdzie i jak ma przesłać nagranie?

Przebieg wyborów może rejestrować wyłącznie mąż zaufania i może do tego wykorzystywać prywatny sprzęt, np. telefon. Nie określamy wytycznych dotyczących wykorzystywanych urządzeń rejestrujących. Stworzymy usługę, która umożliwi przesłanie takiego nagrania do utworzonego przez nas zasobu, ale nie obliguje do tego.  

Jak egzekwowany ma być przepis o konieczność usunięcia nagrań z prac komisji do końca następnego dnia po dniu, w którym obwodowa komisja wyborcza przekazała protokół głosowania w obwodzie komisji wyborczej wyższego stopnia? Usuwane mają być, jak rozumiem, nagrania z nośników tak fizycznych, jak i wirtualnych?

Mąż zaufania musi usunąć nagrany materiał z urządzenia, którym nagrywał i ze wszystkich fizycznych i wirtualnych nośników pamięci, np. prywatnej chmury. Musi to zrobić niezwłocznie po przekazaniu nagrań. Jeśli mąż zaufania nie zdecyduje się na przekazanie nagrań, musi je usunąć nie później niż do końca dnia następującego po dniu, w którym obwodowa komisja wyborcza przekazała protokół głosowania w obwodzie komisji wyborczej wyższego stopnia. 

Mąż zaufania nie może tych nagrań nigdzie opublikować czy zatrzymać na własne potrzeby, ponieważ może to pociągnąć konsekwencje związane z naruszeniem ochrony danych osobowych czy też dóbr osobistych. Jeśli ktoś złamałby te przepisy, ustalenie kto dopuścił się takiego nadużycia nie powinno być trudne.

Rozmawiała Joanna Balcer

js/