Związek Powiatów Polskich negatywnie zaopiniował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Chodzi o propozycję wprowadzenia przepisów gwarantujących pracownikom instytucji kultury dodatkowe wynagrodzenie roczne, czyli tzw. „trzynastkę”. 

„Negatywnie odnosimy się do pomysłu nałożenia na samorządy kolejnego obciążenia finansowego przy jednoczesnym braku zapewnienia niezbędnych środków. Jak zauważyli sami projektodawcy, to na samorządach będzie spoczywać główny ciężar zapewnienia środków na sfinansowanie obowiązkowych nagród rocznych dla pracowników instytucji kultury” – wskazano w stanowisku.

Przedstawiciele powiatów podkreślili, że nie są przeciwni wzrostom wynagrodzeń pracowników sektora finansów publicznych, oczekują jednak, że tego rodzaju regulacje będą wprowadzane „w sposób racjonalny i zabezpieczający środki finansowe na ten cel, oraz w terminach umożliwiających przygotowanie adresatów norm prawnych do ich wdrożenia”

Samorządowcy zwrócili też uwagę, że koszty wprowadzenia zmiany prawdopodobnie zostały niedoszacowane.

„Zgodnie z opublikowanymi w 2024 r. wynikami finansowymi instytucji kultury w 2024 r. koszty wynagrodzeń oraz koszty składek na ubezpieczenie społecznie i innych świadczeń w instytucjach kultury wyniosły łącznie 9,6 mld zł. W 2025 r. średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej wynosi 105 proc. a w 2026 r. wyniesie 103 proc. Oznacza to, że gdyby ustawa weszła w życie 1 stycznia 2026 r., tak jak planują to projektodawcy, jej koszt roczny w 2026 r. będzie oscylował w granicach 850 mln zł rocznie a w 2027 r. zbliży się do poziomu 900 mln zł rocznie” – wskazano.

Według ZPP proponowane przepisy nie są też spójne z obowiązującymi regulacjami. Jak zauważyli samorządowcy, mimo że autorzy projektu odwołują się do ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, to projektowany przepis przewiduje wprowadzenie autonomicznej regulacji.

„Taki zabieg legislacyjny spowoduje wątpliwości interpretacyjne co do tego komu i w jakiej wysokości należy się nagroda roczna oraz w jakim terminie winna być wypłacona. Przykładem jest chociażby status pracowników pozostających na urlopach macierzyńskich. Ponadto w ustawie o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym ustawodawca wskazuje komu dodatkowe wynagrodzenie roczne się nie należy (np. pracownikowi, który stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości). W projektowanych regulacjach brak analogicznych rozwiązań” – wskazano.

MRPiPS o „trzynastkach” w kulturze: warunkiem jest zabezpieczenie środków w budżetach JST

ZPP nie zgadza się też ze stwierdzeniem, że skutki wprowadzenia nowych przepisów będą mieć tylko „charakter krótkotrwały i administracyjny”. Zdaniem przedstawicieli powiatów wprowadzenie takich przepisów wymaga odpowiedniego vacatio legis, ponieważ samorządy będą musiały uwzględnić znaczące środki na sfinansowanie dodatkowych świadczeń oraz wprowadzić stosowne zmiany w regulaminach wynagradzania.

„Wejście w życie nowego przepisu przy jednoczesnym obowiązywaniu dotychczasowych regulaminów wynagradzania (…) może doprowadzić do konieczności wypłacania podwójnych bonusów (tj. nagród wynikających ze znowelizowanej ustawy oraz innych nagród/dodatkowego wynagrodzenia rocznego wynikającego z obowiązujących regulaminów wynagradzania). Ewentualne, wynikające z tego tytułu spory z pracownikami, trafią wówczas do sądów pracy” – wskazano. 

Trzynastki dla pracowników kultury. Projekt ustawy już w Sejmie

Projekt ustawy wprowadzający obligatoryjne trzynastki dla pracowników instytucji kultury złożyli w Sejmie posłowie Lewicy. Zgodnie z proponowanymi regulacjami pracownikowi instytucji kultury ma przysługiwać nagroda roczna w wysokości 1/12 wynagrodzenia otrzymanego w danym roku kalendarzowym. Posłowie planują, że nowe przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2026 r. 

Obecnie projekt ustawy został skierowany do konsultacji społecznych oraz do zaopiniowania przez korporacje samorządowe.

mr/